Qonşuların Wi-Fi parolunuzu qırdığını necə bilmək olar? - Əlamətlər və mübarizə yolları

Bu gün internet olmadan həyatı təsəvvür etmək çətindir. Biz onlayn işləyir, ünsiyyət qurur, təhsil alır, film izləyir və hesabları ödəyirik. Lakin bəzən əlaqənin sürəti kəskin şəkildə düşür, səhifələr yavaş açılır və videolar “donmağa” başlayır. Səbəb təkcə provayderdə olmaya bilər. Bəzən qonşular və ya kənar istifadəçilər icazəsiz olaraq sizin Wi-Fi şəbəkənizə qoşulurlar.

Moderator.az lent.az -a istinadla xəbər verir ki, Wi-Fi parolunuzu kimin “sındırdığını” və onu necə qorumaq lazım olduğu barədə məlumatı təqdim edir:

Niyə qonşular başqasının Wi-Fi-na qoşulur?

-Qənaət. İnternetə görə pul ödəməyə ehtiyac qalmır, başqasınınkından istifadə etmək olar.

-Öz tarifini qoşmağa tənbəllik. Provayderlə müqavilə bağlamaqdansa, parolu “sındırmaq” və ya öyrənmək daha asandır.

-Maraq. Bəzi istifadəçilər sadəcə qorumanı aşa bilib-bilməyəcəklərini yoxlamaq istəyirlər.

-Səhvən. Bəzən qonaqlar yaxud uşaqlar parolu öyrənir və onu dostları ilə bölüşürlər.

Qonşuların Wi-Fi-nizə qoşulduğunu göstərən əsas əlamətlər

-İnternet yavaşıyıb. Sürət aydın səbəb olmadan kəskin düşübsə, şəbəkədə “kənar” kimsə ola bilər.

-Qoşulan cihazlar siyahısında gözlənilməz adlar. Routerin parametrlərində bütün qoşulan qurğular görünür və yad cihazlar dərhal seçilir.

-Siz şəbəkədə deyilsiniz, amma router işləyir. Göstəricilər yanıb-sönür, halbuki bütün cihazlarınız söndürülüb.

-Qeyri-adi fayllar və ya trafik. Bəzən kənar istifadəçilər lokal şəbəkəyə qoşulmağa və ya böyük həcmdə fayl yükləməyə cəhd edirlər.

-Trafik sərfiyyatının artması. Limitli tariflərdə bu dərhal nəzərə çarpır.

Wi-Fi-nizə kimlərin qoşulduğunu necə yoxlamaq olar?

1. Routerin idarəetmə panelinə daxil olun. Brauzerdə IP ünvanı (adətən 192.168.0.1 və ya 192.168.1.1) yazın və daxil olun. Orada “Connected devices” və ya “DHCP clients” bölməsini yoxlayın.
2. Router üçün mobil tətbiqdən istifadə edin. Müasir routerlər qoşulan cihazların siyahısını göstərən rahat proqram təminatına malikdir.
3. Xüsusi proqramlardan istifadə edin. Fing və ya NetCut kimi tətbiqlər Wi-Fi-da bütün aktiv cihazları göstərir.
4. Şifrəni dəyişin. Əgər siyahıda tanımadığınız cihazlar varsa, dərhal şəbəkə parolunuzu yeniləyin və WPA2/WPA3 şifrələməsini seçin.
5. MAC-filtrləmə qurun. Bu funksiya yalnız sizin icazə verdiyiniz cihazların şəbəkəyə qoşulmasına imkan verir.

Wi-Fi-nizi kimin istifadə etdiyini necə yoxlamaq olar?

1. Routerin ayarları vasitəsilə
Demək olar ki, hər bir routerin veb-interfeysi olur (ünvan adətən 192.168.0.1 və ya 192.168.1.1). Oraya daxil olub giriş və parolu yazırsınız (adətən routerin üzərindəki etiketdə göstərilir). “Qoşulan cihazlar” və ya “Müştərilər” bölməsində bütün qoşulan qurğuların siyahısını görə bilərsiniz: smartfonlar, noutbuklar, televizorlar. Əgər tanımadığınız adlar və ya MAC-ünvanlar görsəniz — deməli, kimsə sizin internetdən istifadə edir.

2. Mobil tətbiqlər vasitəsilə
Bir çox router istehsalçısının öz mobil tətbiqləri var. Burada aktiv istifadəçiləri dərhal görmək və kənar cihazları ayırmaq mümkündür.

3. Üçüncü tərəf proqramları ilə
Fing, Wireless Network Watcher, Wireshark kimi xüsusi şəbəkə analiz proqramları var. Onlar göstərir ki, kim və nə vaxt sizin Wi-Fi-ya qoşulub.

4. Routerin jurnalları ilə
Bəzi modellər qoşulma tarixçəsini saxlayır. Orada giriş vaxtlarını və qoşulmuş cihazların siyahısını yoxlaya bilərsiniz.

Əgər qonşular sizin Wi-Fi-dan istifadə edirsə nə etməli?

-Şifrəni dəyişin. Güclü parol seçin: böyük və kiçik hərflər, rəqəmlər və simvollar qarışığı ilə.

-WPA2 və ya WPA3 şifrələməsini aktiv edin. Bu, parolun asanlıqla sındırılmasının qarşısını alır.

-MAC-filtrləmə qurun. Yalnız öz cihazlarınızın MAC-ünvanlarına icazə verin.

-SSID-ni gizlədin. Şəbəkə adını görünməz etmək kənarların qoşulma ehtimalını azaldır.

-Routeri yenidən başladın. Bu, bütün mövcud sessiyaları kəsir və yalnız yeni parolu bilənlər qoşula bilər.

-Firmware-i yeniləyin. Routerin proqram təminatının ən son versiyasını quraşdırın — bu, təhlükəsizlik boşluqlarını aradan qaldırır.

-Giriş məlumatlarını dəyişin. Routerin admin login və parolunu zavod ayarlarından fərqli edin.

Wi-Fi şəbəkənizi qorumağın yolları

1. Parolu dəyişin
Ən sadə üsul giriş açarını dəyişməkdir. 12 və ya daha çox simvoldan ibarət, böyük və kiçik hərflərin, rəqəmlərin və xüsusi simvolların qarışığından istifadə edin. “123456” və ya “qwerty” kimi sadə şifrələrdən əsla istifadə etməyin.

2. Müasir şifrələmə növünü aktiv edin
WPA2-PSK və ya WPA3 seçin. WEP kimi köhnə standartlar asanlıqla sındırılır.

3. Şəbəkə adını (SSID) gizlədin
Wi-Fi adının yayımlanmasını söndürərək şəbəkəni “görünməz” edə bilərsiniz. Bu halda yalnız adı əl ilə yazanlar qoşula biləcəklər.

4. MAC-ünvan filtrləməsindən istifadə edin
Hər cihazın unikal MAC-ünvanı var. Routerdə yalnız öz cihazlarınız üçün icazə verə bilərsiniz. Mənfi tərəfi yeni cihazları əl ilə əlavə etmək lazım gələcək.

5. Routerin proqram təminatını yeniləyin
İstehsalçılar təhlükəsizlik üçün mütəmadi yeniləmələr buraxır. Köhnə proqram təminatı boşluqlar yarada bilər ki, bu da qonşulara şəbəkənizə girməyə imkan verir.

6. Qonaq şəbəkəsi yaradın
Bəzən dostlar və ya qonaqlar üçün Wi-Fi lazım olur. Ayrı qonaq şəbəkəsi yaradın, sürəti və daxili fayllara girişi məhdudlaşdırın.

Qonşuların Wi-Fi-nizə qoşulmasının təhlükələri

-İnternet sürətinin azalması. Trafik bütün qoşulmuş cihazlar arasında bölünür.

-Təhlükəsizlik riski. Kənar şəxslər şəxsi fayllarınıza, şəkillərinizə və hətta bank məlumatlarınıza çıxış əldə edə bilərlər.

-Hüquqi məsuliyyət. Qonşular və ya digər şəxslər sizin internetinizdən qanunsuz işlər görərsə, məsuliyyət rəsmi olaraq şəbəkə sahibinin üzərinə düşür.

Wi-Fi müdafiəsi üçün faydalı məsləhətlər

Router dəstəkləyirsə, iki mərhələli autentifikasiyanı aktiv edin.

Hər cihaz üçün sürət məhdudiyyəti qoyun ki, şəbəkə yüklənməsin.

-Mobil tətbiqdə yeni qoşulmalar barədə bildirişləri açın.

-Müntəzəm olaraq qoşulan cihazların siyahısını yoxlayın.

-Hər bir neçə aydan bir parolu dəyişin.

Qonşuların sizin Wi-Fi şəbəkənizdən istifadə etdiyini anlamaq kifayət qədər asandır: internet yavaşıyır, qoşulma siyahısında tanımadığınız cihazlar görünür, router hətta bütün qurğularınız söndürülmüş halda işləməyə davam edir.

Çıxış yolu şəbəkəni router ayarları və ya xüsusi proqramlarla yoxlamaq və qoruyucu tədbirlər görmək: parolu dəyişmək, proqram təminatını yeniləmək, MAC-filtr qoşmaq və SSID-ni gizlətmək.

Məsələni təxirə salmayın: təhlükəsiz Wi-Fi yalnız internet sürətiniz üçün deyil, həm də şəxsi məlumatlarınızın qorunması və kiber-təhlükəsizlik baxımından vacibdir