Səsvermə qutusundan kimin adının çıxması, nədənsə mənə foksçunun kağızı pula çevirməsini, ya da uduşlu içki şüşələrinin - içərisində “bəxtinizi bir daha sınayın!” yazılmış qapaqlarını xatırladır. Nəticənin dəyişməyəcəyini bilə-bilə ümid insanları özlərini növbəti dəfə inandırmağa sövq edir. İnsan qruplarına balaca bir hədiyyə deyil, geniş imkanlar, yüksək imtiyazlar vəd edən siyasi seçimlər də, elə eynən bunun kimidir.
2013-cü ilin prezident seçkisinə qədər olan vaxt daraldıqca, siyasi düşərgələrdə həyəcanlı ürək döyüntüləri artır. Hər iki qütbdən olan qüvvələrin namizədlərinin kimliyi əsasən, məlumdur. Amma bu məsələ ətrafında hələ də davam edən gərgin müzakirələr bu dəfəki seçkilərin əvvəlkilərdən xeyli fərqli, özünəməxsus bir tərzdə baş tutacağını söyləməyə əsas verir. Nədir 2013-cü il seçkisinin özünəməxsusluğu?!
Bu, ilk növbədə, müxalifətin indiyədək baş tutmayan birliyində, yəni seçkiyə vahid namizədlə qatılmasında özünü büruzə verir. Bunu da şərtləndirən bir sıra amillər var. Uzun illər “mehriban düşmən” imici ilə Azərbaycanda müxalif qütbün əsas nüvəsini təşkil edən AXCP və Müsavat rəhbərlərinin bu seçkidə iddialarından bir addım geri çəkilib görkəmli kinodramaturq Rüstəm İbrahimbəyovun vahid namizədliyi ətrafında birlik tərəfdarları kimi davranmalarında hər iki partiyanın siyasi liderinin mənfəətini görməmək mümkün deyil. İndiyə qədər ayrı-ayrılıqda qatıldıqları əvvəlki seçkilərdən fərqli olaraq Rüstəm İbrahimbəyov amili onlara növbəti seçkilərin acı məğlubiyyətindən özlərini sığortalamaq və növbəti illərdə də müxalifətin iki aparıcı lideri mövqeyini qorumaq imkanı verir. Yəni, səsvermənin nəticələrindən asılı olmayaraq vəziyyət nə Əli Kərimlinin, nə də İsa Qəmbərin əleyhinə işləyəcək. Əksinə, onlar indiyə qədər müxalifəti parçaladıqlarına görə barələrində formalaşmış münasibətdən, şəxsi mənfəətlərini xalqın maraqlarından üstün tutmaq tənələrindən yaxa qurtarmış olacaqlar. Siyasi səhnədə daha inamlı və uğurlu rollarda görünərək, siyası karyeralarının ömrünü uzadacaqlar.
Amma bütün ölkə proletarlarının Rüstəm İbrahimbəyov ideyası ətrafında birləşməsi təkcə müxalifətin mümkün məğlubiyyətinə irəlicədən günahkar axtarışı niyyətindən doğmur. Bu, həm də müxalifətə səhranın bəyaz günəşindən kölgələnərək, bundan sonra qeyri-ənənəvi qüvvə ilə, yəni Rusiya ilə də işləmək perspektivi açır. Aparıcı müxalifət partiyaları Qərbpərəst imiclərini qorumaqla Rusiyanın rəsmi Bakı ilə indiki müvəqqəti incikliyindən birbaşa olmasa da, dolayı yararlanmaq imkanı əldə edirlər. Real vəziyyət bir güllə ilə 2 dovşan vurmağa bənzəyir. Həm Avrointeqrasiya yönümlü bəyanatlar verərək Qərblə gələcək əməkdaşlığı təmin edirsən, həm də Milli Şura ilə seçkilərə qatılaraq qələbənin təminatı üçün Rusiya texnologiyasından da imtina etmirsən, niyə də olmasın?
Milli Şuranın Rusiyanın layihəsi olub-olmaması barədə ziddiyyətli bəyanatlara rəğmən, görünən odur ki, bu dəfə Kremlin maraqları müxalifətə doğru meylənməkdədir. Özü də bu meylin işartıları hələ 2012-ci ildə Rusiyanın populyar və çoxtirajlı nəşrlərindən biri, “Arqumentı i faktı” qəzetinin həftəlik versiyası olan “Arqumentı nedeli” qəzetinin Əli Kərimli ilə dərc etdiyi müsahibəsindən sezilir. Bu müsahibədə Əli Kərimlinin Rusiya hakimiyyətinin yeni çağırışlarına konstruktiv yanaşmaları, bu ölkənin dünyaya yaxşı tərəfdaş kimi lazımlılığı barədə fikirləri, Rusiyanın bizim dostumuz olaraq qalacağını vurğulaması elə Azərbaycan müxalifətinin də üzü şimala doğru çevirməkdə az maraqlı olmadığını göstərir. Həyat və fəaliyyəti ilə Rusiyaya sıx bağlı olan Rüstəm İbrahimbəyov amili isə Azərbaycan müxalifəti və Kreml üçün də ən azından seçkiərəfəsi vəziyyəti dramatikləşdirmək üçün ən uğurlu seçimdir.
Amma bütün bunlar müxalifətin vahid namizədi missiyasını üzərinə götürmüş Rüstəm İbrahimbəyovun şəxsində qələbə üçün yetərlidirmi?! Seçkidə qalib gəlməkdən ötrü bir yerə toplaşıb yığıncaqlar keçirməklə, vahid namizəd irəli sürməklə iş bitmir. Müxalifət seçki komissiyalarında real gücə malik olmalıdır. Amma bu gün seçki komissiyalarında Milli Şuradakı partiyaların təmsilçiləri yoxdur. Bu zaman sual doğur, seçki günü səsvermənin nəticələri hər hansı formada saxtalaşdırılacağı zaman komissiyalarda bu hallara qarşı kim çıxacaq?! Eyni zamanda indiyə qədər ədəbiyyat, kino sahəsində qazandığı yerli və beynəlxalq titullar sıravi Azərbaycan vətəndaşının küçələrə çıxıb Rüstəm İbrahimbəyovun qələbəsi üçün dəyənəyin altına yüyürməsinə yetəcəkmi?!
Öz peşəkar maraqlarına uyğun olaraq dünənki düşmənlərlə dost, dostlarlasa düşmən olmağı asanlıqla bacaran siyasi liderlərdən fərqli olaraq sıravi vətəndaş həqiqətləri heç zaman unutmaq istəmir. Rüstəm İbrahimbəyovun uzun zamanlar Heydər Əliyevin və prezident İlham Əliyevin fəal təbliğatçısı olması, illər əvvəl baş verən gərgin siyasi proseslərə seyrçi yanaşması, yalnız şəxsi, adının hallandığı məsələlərdə mənafeyinə toxunulmasından sonra belə fəallaşması sıravi azərbaycanlının nəzərində onun tam səmimi qəbul olunmasına imkan vermir. Hələ də çoxları şübhələrlə baş-başadır: əcəba, Rüstəm İbrahimbəyovu indiki hakimiyyəti islah etmək məqsədindən dəyişmək qərarına qədər qəzəbləndirən nədir?! Özünün dediyi kimi, ölkədəki ağır vəziyyəti dəyişmək, qanunusuzluqların qarşısını almaq istəyimi, yoxsa 2008-ci ildən başlayaraq “Kino evi”, Kinemotoqrafçılar İttifaqı, “Şərq-Qərb” festivalı ətrafında yaradılan xoşagəlməz vəziyyət, mülkünün əlindən alınmasımı? Əgər böyük kino xadimini buna vadar edən, doğurdan da, vicdanının səsidirsə, onda bu səsə gərək, seçicilər də səs verə. Amma necə?!
Sirr deyil ki, bizim camaat arasında ən ciddi problemlərdən biri əhalinin seçkidə iştirakı ilə bağlıdır. Hətta insanlar kütləvi şəkildə seçki məntəqələrinə gəlsələr belə, sadəlövh kütlə üçün pul, yağ, qənd və s. bu kimi kiçik də olsa real təkliflər uzunmüddətli rifahı təmin edən siyasətdən daha önəmli olur. 1992-ci ildə Nizami Süleymanovun efirdən verdiyi şirin vədlərin, daha yaxın keçmişdə qonşu Gürcüstanda İvanişvili tərəfdarlarının payladıqları pulların yaratdığı vəziyyəti dəyərləndirə bilməmək üçün gərək tarixdən bixəbər olasan. Ona görə də hətta tam demokratik seçkinin belə hansı nəticə ilə tamamlanacağını təsəvvür etmək olmur. Digər tərəfdən, belə bir sual üzərində də düşünməyə bilmirsən, müxalifətin vahid namizədi seçkidən məğlubiyyətlə ayrıldığı halda AXCP-nin, Müsavatın əzabkeş tərəfdarları indiyə qədər öz liderlərinin məğlubiyyətində olduğu sayaq Rüstəm İbrahimbəyovu da küçələrdə, meydanlarda eyni şəkildə müdafiə edəcəklərmi, onun yolunda həbsə düşməyə razılaşacaqlarmı?!
Başqa bir məqam da açıq qalır. Heç kim etiraf etmək istəməsə də, müxalifətin bu seçkidə əsas ümidləri xalqdan daha çox xarici qüvvələrə bağladığı bir həqiqətdir. Hazırda ABŞ-a, Türkiyəyə planlaşdırılan səfərlər bu qüvvənin axtarışına hesablanmış kimi görünsə də, obyektiv təhlil real ümid yeri kimi yenə Rusiyanı istinad verir. Amma Rusiya prezidentinin səlahiyyətli nümayəndəsi kimi təqdim olunan iş adamı Söyün Sadıqovun bəzi bəyanatlarından fərqli olaraq Kremldən hələ də hər hansı dəstəyin işartıları görünmür. Düzdür, “Milyarderlər İttifaqı”nda təmsil olunanların, Rüstəm İbrahimbəyov, demişkən Rusiya prezidentinə tabe olmaları bu dəstəyin yoxluğunu inkar etsə də, açıq köməyini də sərgiləmir. Bu da Kremlin çox hiyləgər oyunlarından xəbər verir. Yəni əlahəzrət maraqların hər şeydən öndə gəlməsi bu situasiyada da öz sözünü demiş olur. Odur ki, rəsmi Bakı ilə gərgin münasibətlərdə olan rəsmi Moskva üçün Rüstəm İbrahimbəyov indi sadəcə bir təzyiq vasitəsi kimi sərfəlidir. Hələlik bir tərəfi küncə sıxmaq, digərini isə qızışdırmaqla Kreml ortaya qəti mövqe qoymur. Buradan isə aydınlaşan odur ki, Rusiya üçün kimin hakimiyyətdə təmsil olunması yaxud seçki qutusundan kimin adının çıxması önəmli deyil. Önəmli olan kimin onun istəklərinə hə deməsidir. Rusiyanın bu məsələdə mövqeyi də məhz həmin an bilinəcək.
