"Kremlin Avropaya qarşı qaz şantajı strategiyası iflasa uğrayıb" - "Bloomberg"

Bizi sosial şəbəkələrdən izləyin:

Rusiya qazının Ukrayna üzərindən tranzitinin dayandırılması Avropada "mavi yanacaq" qiymətlərinin artmasına təkan verib.

Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "Bloomberg" məlumat yayıb.

İlkin ticarət həftəsinin nəticələrinə əsasən, qazın qiyməti 5 faiz artaraq hər min kubmetr üçün təxminən 540 dollara çatıb. Bu, 2023-cü ilin oktyabr ayından bəri görünməyən bir haldır.

2024-cü ilin ilk günü Rusiyanın "Qazprom" şirkəti Ukrayna ərazisindən qaz tranzitini dayandırıb, çünki "Naftoqaz Ukrainı" şirkəti ilə müqavilənin müddəti bitib.

Kiyev tranzitin dayandırılmasını təsdiqləyib. Ukraynanın energetika naziri German Qaluşşenko bu hadisəni tarixi hadisə adlandırıb və Rusiyanın Avropa qaz bazarını itirdiyini, Moskvanın gələcək maliyyə itkilərini vurğulayıb.

Ekspertlərin fikrincə, qaz tədarükünün dayandırılmasının geosiyasi nəticələri daha əhəmiyyətlidir, Moskva Avropa İttifaqı ölkələrinə qaz tədarükündə dominant payını ABŞ, Qətər və Norveçə güzəştə gedib.

Bir vaxtlar dünyanın ən böyük təbii qaz ixracatçısı olan "Qazprom" yalnız 2023-cü ildə 7 milyard dollar gəlir itkisi qeydə alıb ki, bu da 1999-cu ildən bəri ilk illik zərəridir.

Bu arada isə ABŞ dekabr ayında "Şimal Axını-2" qaz kəməri layihəsində iştirak edən bir sıra Rusiya şirkətlərinə qarşı yeni sanksiyalar tətbiq edib və layihənin operatoruna qarşı əlavə tədbirlər görüb.

Noyabr ayında ABŞ Ukrayna xalqına qarşı amansız müharibəni maliyyələşdirmək üçün beynəlxalq maliyyə sistemindən istifadə etmək qabiliyyətini daha da zəiflətmək məqsədilə "Qazprombank" və onlarla digər Rusiya maliyyə qurumlarına qarşı sanksiyalar tətbiq edib.

Bu, Avropanın Rusiya qazından tamamilə qurtulmasına doğru son addımlardan biridir, neft-qaz sektorunun analitiki Mixail Krutixin hesab edir. Onun sözlərinə görə, indi "Qazprom"un Avropa qitəsinə məhsul çatdırmaq üçün yalnız bir marşrutu qalıb.

"Bu, Bolqarıstanda "Balkan axını" adlanan "Türk axını"dır"- o, "Amerikanın Səsi"nin Rus xidmətinə açıqlamasında qeyd edib. - "Burada həcmlər böyük deyil, ildə təxminən 16 milyard kubmetr qaz əsasən iki ölkəyə-Serbiya və Macarıstana tədarük edilir. Şimali Makedoniya və Yunanıstana isə çox az miqdarda Rusiya qazı çatır. Beləliklə, yalnız bu kanalın bağlanması qalır".

Kim qaz tranzitinin dayandırılmasından qazanıb, kim itirıb, özünüz qərar verin, analitik davam edib: "Burada sadə riyaziyyat var. Mən Ukraynanın "Qaz Nəqliyyat Şəbəkəsi" şirkətinin rəhbərləri ilə danışmışam. Onların məlumatına görə, Rusiya Ukrayna vasitəsilə keçən qazdan təxminən 6,5 milyard dollar, Ukrayna isə tranzitdən təxminən 300 milyon dollar qazanıb, bu, ölkənin ÜDM-nin 0,5 faizindən azdır".

Tanınmamış Dnestryanı bölgədə yanvarın 1-dən mərkəzi istilik sistemi və isti su təchizatı dayandırılıb. İstiliksiz qalanlar arasında yaşayış binaları, büdcə təşkilatları və tibbi müəssisələr istisna olmaqla bütün mülkiyyət formalarına aid müəssisələr var.

Avropada qaz qiymətlərinin artacağı şübhəsizdir, lakin Maksim Blantın fikrincə, bu, 2021-ci ildəki kimi kritik olmayacaq. O, qeyd edib ki, ukraynalılar Avropaya Rusiya qazından asılılığı maksimum azaltmaq üçün kifayət qədər vaxt verib.