Moderator.az əməkdaşı qəsbkar Ermənistandakı mövcud durum barədə bu dəfə siyasi elmlər doktoru,  politoloq Cümşüd Nuriyevin fikirlərini öyrənib. Müsahibimiz  iyun ayında keçirilməsi nəzərdə tutulan növbədənkənar parlament seçkilərində hazırkı baş nazir N.Paşinyanın, eləcə də digər siyasi lider və blokların şanslarını dəyərləndirib.

 

 

- Cümşüd bəy, Paşinyanın erkən seçkilərlə əlaqədar istefa qərarından sonra Ermənistandakı ictimai-siyasi proseslərin hansı istiqamətdə inkişafını proqnozlaşdırırsız?

 

- Əslində Paşinyan qanunla hərəkət edir. Öz planını da açıq deyir ki, mən istefa verəcəm, amma seçkilərədək vəzifələrimin icrasını davam etdirəcəm. Doğrudan da Ermənistan qanunvericiliyinə əsasən baş nazir seçkilərə iki ay qalmış istefa verməlidir. Amma Paşinyanın hazırkı əsas məqsədi  Qarabağ klanını parçalamaqdır. İrəvanda hazırda 3 keçmiş prezident bir araya gəlməyə çalışır. Onların arasında satqınlıq statusunda çıxış edə bilən müxalifəti seçkilərə qatılmamağa çağıran eks-prezident Serjik Sərkisyandır. Paşinyan da məhz Sərkisyanla yaxınlaşmaq məqsədi güdür. Belə görünür ki, Sərkisyan da buna gedəcək...

 

 

 

-Paşinyanın müəllimi sayılan, amma son vaxtlar nala-mıxa vuran Ermənistanın 1-ci prezidenti Levon Ter-Petrosyanın seçkilərdə qalib gəlmək şansı sıfıra bərabərdir. Vazgen Manukyanı Rusiya da qəbul etmək istəmir. O da indiyədək erməni xislətinə uyğun olaraq gah Rusiyaya, gah Qərbə meyil edib.  Robert Köçəryanı isə Ermənistan cəmiyyəti, xüsusilə də İrəvan klanı qəbul etmir.  Rusiyanın yeganə şansı o qalır ki, hələlik Paşinyanla bu və ya digər dərəcədə razılaşma əldə etsin. Son günlər adı çox hallanan Rusiya Erməniləri İttifaqının rəhbəri, milyarder Ara Abramyanın şanslarına gəldikdə, öncəki söhbətlərimizdə dediyim kimi, əvvəla, o, siyasətçi yox, alverçidir. İkincisi,  Ermənistan tayfası onu qəbul eləmir, ölkədə elə bir bir nüfuzu yoxdur. Üçüncüsü də, Qərb də onu dəstəkləməz. Çünki hamı bilir ki, o, Putinin adamıdır. Üstəlik, bildiyimə görə, ABŞ-ın sanksiya qoyduğu Rusiya iş adamları sırasında  bu Abramyanın da adı var... Amma, əksinə, Paşinyanın, bilirsiniz ki, müəllimləri ABŞ-dır, Sorosdur. Üstəlik, Ermənistan mediasının yazdığına görə, əhalinin 70 faizi onu dəstəkləyir. Diqqət edin, artıq iki aydan artıqdır, müxalifət ardıcıl kütləvi mitinqlər keçirir, amma Paşinyanın heç tükü də tərpənmir.  Odur ki, bütün hallarda Paşinyanın hal-hazırda Ermənistanın siyasi lideri olması nəticəsi meydana çıxır. Və bu, faktdır...

 

 

- Bəli, son vaxtlar Paşinyan özü də, Təhlükəsizlik Şurasının katibi Armen Qriqoryan da Azərbaycan və Türkiyə ilə münasibət qurmaq məsələlərini qabardırlar. Onlar özləri də aydın başa düşür ki, indiyədək qəsbkarlığa, saxtakarlığa adət etmiş bu ölkənin başqa çıxış yolu yoxdur. Həm də bu erməni tayfası yalnız bədbəxt deyil, həm də xəstədir... Əsrlərlə bunların beyninə  əsasən Rusiya tərəfindən “Böyük Ermənistan” xülyası sırınıb. Fəqət, bu binəvaların özlərinə həmin yalançı ideyanın real bir faydası olmayıb. Həmişə qapazaltı olublar. Təsəvvür edin ki,  1829-cu ildən Ermənilər Çar Rusiyası tərəfindən İrəvana köçürülsə də, bu şəhəri erməni şəhəri kimi təqdim etsələr də, 1879-cu ilədək İrəvanın "qradonaçalniki", yəni başçısı erməni olmayıb, yalnız ruslar olub...

 

 

 

- Bəli, əslində, ağlı nisbətən başında olan ermənilər də başa düşür ki, Qarabağ onlar üçün, siyasi terminlə desək, ballast yüküdür. Onu da yaxşı anlayırlar ki, Qarabağın Azərbaycandan alınıb Ermənistana birləşdirilməsi ideyası bunlara Rusiya tərəfindən sırınıb. Yəni  onların əksəriyyəti üçün, dediyiniz kimi, Qarabağı əldə saxlamaq maraqlı deyil.  Ermənistanın cəmi 2,5 milyon əhalisi var və heç 29 min kvadrat-kilometrlik ərazini normal məskunlaşdırıb adam kimi yaşaya bilmirlər. Eyni zamanda  ermənilərin bir bədbəxtliyi də ondadır ki, ölkələrində özlərindən başqa, demək olar ki, digər millət nümayəndəsi yoxdur. Bu, artıq aksiomadır ki, əgər hər hansı bir ölkədə xalq arasında etnik müxtəliflik və bu əsasda cürbəcür sahələrdə sağlam rəqabət yoxdursa, yəni əhlisi mono-etnikdirsə orada inkişafdan söhbət gedə bilməz. Vaxtilə Yaponiya da belə bir səhvi buraxıb. Yaponlar 1650-ci ildən bəri iki əsrə yaxın müddətdə özünütəcrid siyasəti aparıblar və bütün dünyaya özlərini qapadıblar. Fəqət, sonra -  II Cahan savaşında uduzanda bunların ağlı başına gəldi... Yəqin ki, artıq Qarabağdakı son məğlubiyyətdən sonra Ermənistanın da ağlı yavaş-yavaş başına gəlməkdədir. Paşinyan da onların “ən ağıllısı” kimi erməniləri bu faciədən qurtarmağa çalışır. Onun siyasi gedişləri Ermənistanın xilasına yönəlib. Əgər Paşinyan gəlməsəydi,  son 10 il ərzində Ermənistanda heç kəs qalmayacaqdı. Onsuz da indi də qalmayacaq, belə getsə... Ermənilərin ağlı olsa, sakitcə başlarını aşağı salıb Paşinyanı özlərinin lideri kimi qəbul edər və onun dediyi ilə oturub-durarlar. Bu gün faktiki olaraq dünya erməniləri Paşinyanı birmənalı şəkildə qəbul edir. Erməni diasporu da aydın  görür ki, Ermənistan Qarabağ məğlubiyyətindən sonra nə günə qalıbsa, İraq kimi yoxsul bir ölkə ilə müdafiə sahəsində əməkdaşlıq qurur...

 

 

 

- Xeyr. Birincisi, hazırda “Daşnaksütyun”un elə böyük maliyyə imkanları yoxdur. Hələ XIX əsrin sonundan bunları ermənilər də, dünya da terrorçu kimi qəbul edir və müasir dünya şərtlərində ona stavka etməkdən ehtiyatlanırlar. İkincisi, daşnakların Ermənistanda real nüfuzu da yoxdur.  Üçüncüsü, Köçəryanla daşnakların bloku alınsa da, bu, “mehriban” düşmənlərin bloku olacaq...

 

Bir sözlə, hesab edirəm ki, budəfəki seçki Paşinyanın tam qələbəsi ilə nəticələnəcək. Bu, birmənalıdır. Ən başlıcası, burada ABŞ-ın Paşinyana dayaq vermək məsələsi var. Unutmayaq ki, dünyada Amerikanın ən böyük səfirliyi məhz Ermənistandadır. İrəvandakı səfirliyin azı 2 min əməkdaşı var. Erməni saytları özləri yazır ki, İrəvanın hər küçəsində bir neçə ABŞ səfirliyi əməkdaşı gəzir. Onların çoxu da Kaliforniya erməniləridir. Onlar da bir dollara görə dədələrini də satarlar... Xülasə, Ermənistandakı hazırkı durum Paşinyanın xeyrinədir. Müxalifət pat vəziyyətindədir və heç bir çıxış yolu da yoxdur...

 

Sultan Laçın