Sözləri və əməlləri bir deyil: "Qaçqın" ritorikası ilə siyasi manipulyasiya - ŞƏRH

 

Sözdə Vaşinqton prosesinə ciddi dəstəyini ifadə edən Avropa İttifaqının (Aİ) atdığı addımlar səsləndirilən bəyanatlarla tamamilə ziddiyyətlidir. Belə ki, dekabrın 2-də Aİ və Ermənistan arasında Brüsseldə keçirilən Tərəfdaşlıq Şurasının VI iclasının nəticəsində imzalanmış "Avropa İttifaqı-Ermənistan Tərəfdaşlığı üçün Strateji Gündəlik" adlı sənəd bir sıra Qərb dövlətlərinin əsl niyyətinin nə olduğunu açıq şəkildə göstərir. Təbii ki, Azərbaycanla münasibətlərdə mövcud reallıqları və Bakının maraqlarını nəzərə almağa məcbur olan Aİ ümumilikdə Cənubi Qafqaz strategiyasında ən zəif halqa kimi Ermənistanı görür. Bu səbəbdən bölgədə sülhə əngəl olmaq məqsədində əsas "vasitəçi" rolunda İrəvan çıxış edir.

 

Bu iddianı təsdiq edən ən mühüm amil sözügedən sənəddə postmünaqişə dövrünün reallıqlarını təhrif edən və sülh gündəliyinə zidd məqamları prioritetləşdirən qeydlərin yer almasıdır. Aİ və Ermənistanın məlum yanaşmasına rəsmi Bakının kəskin etirazı da özünü çox gözlətməyib. Xarici İşlər Nazirliyinin bəyanatında məlum müddəalar sülhə ciddi zərbə kimi dəyərləndirilərək Azərbaycan-Avropa İttifaqı münasibətlərinin perspektivlərinə mənfi təsir etdiyi xüsusi qeyd olunub.

 

Moderator.az mövzu ilə bağlı "Kaspi" qəzetinin məqaləsini təqdim edir:

 

Azərbaycanın ciddi etirazına səbəb olan bu müddəalar hansılardır? Aİ-nin Vaşinqton razılaşmalarına qarşı qərəzi elə sənədin giriş hissəsində özünü açıq büruzə verir. 44 günlük müharibədən sonra Azərbaycanın reinteqrasiya təkliflərini geri çevirən və öz istəkləri ilə suveren ərazilərimizi tərk edən sakinlərin "Azərbaycanın hərbi əməliyyatlarından sonra köçkün düşmüş Qarabağ erməniləri" kimi təsnifləndirilməsi, onların "qaçqın" statusunda dəyərləndirilməsi, həmçinin növbəti yeddi il ərzində bu məsələnin Aİ-İrəvan münasibətlərində prioritet təşkil edəcəyinin vurğulanmasının özü əslində hər şeyi deyir. Halbuki baş nazir Nikol Paşinyanın timsalında Ermənistan dəfələrlə bu məsələnin gündəmdə olmadığını, onun süni şəkildə ortaya atılmasının sülh prosesinə ciddi zərər verəcəyini özü bəyan edib. İndi nədənsə İrəvan rəhbərliyi yenidən hansısa vədlərin fonunda əvvəlki mövqeyindən geri çəkilmək cəhdlərini ortaya qoyur.

 

 

Sülhə əngəl sayılan digər bir məqam sənəddə Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsinin bütün müvafiq qərarlarının tam, dərhal və effektiv həyata keçirilməsinin dəstəklənməsinin xüsusi vurğulanmasıdır. Halbuki, Vaşinqton razılaşmalarına əsasən, tərəflər bir-birilərinə qarşı məhkəmə iddiaları irəli sürməyəcəyinə dair öhdəlik götürüblər. Məlum qərarların isə erməni lobbisinin təsiri altında birtərəfli qaydada Azərbaycana qarşı qəbul edildiyi ortadadır. XİN-in bəyanatında da qeyd edildiyi kimi, Azərbaycanla Ermənistana birbaşa aid olan və sırf ikitərəfli xarakter daşıyan bir məsələnin üçüncü tərəflə gündəmə gətirilməsi tamamilə məntiqsiz olmaqla yanaşı, belə bir yanaşma Azərbaycanın da Ermənistan əleyhinə öz legitim məhkəmə iddialarının mövcudluğunu nəzərə almır.

 

Bu gün Azərbaycan ədalət divanında mühakimə olunan və insanlıq əleyhinə cinayətlər və hərbi cinayətlərdə ittiham edilən və məhkum edilmiş erməniəsilli şəxslərin "əsir" statusunda qeyd edilməsi və onların azadlığa buraxılmasının ayrıca prioritet kimi müəyyən edilməsi də ikili standartların və sülh prosesini pozmaq cəhdlərinin əyani sübutudur. İllərlə bu şəxslərin Azərbaycan əleyhinə törətdikləri cinayətləri görməzdən gələn, onlar vasitəsi ilə vaxtilə işğal edilmiş ərazilərimizdə qanunsuz fəaliyyətlərlə milyonlar qazanan qüvvələr indi onların məhkəmədə hüquq və qanunlar çərçivəsində mühakimə olunmalarından ciddi narahatlıq keçirirlər. Bu narahatlığın hansı səbəblərdən qaynaqlandığı isə ayrı bir mövzudur.

 

Həmçinin, Aİ-Ermənistan birgə sənədində kommunikasiyaların açılması ilə bağlı Vaşinqton razılaşmalarında xüsusi qeyd olunan TRIPP layihəsinə bir dəfə də olsun istinad edilməməsi, Azərbaycana qarşı mütəmadi istifadə olunan "müşahidə missiyası"nın fəaliyyətinin davam etdirilməsi ilə bağlı müddəalar da diqqət çəkir. Qeyd edək ki, hər iki məsələ sülh gündəliyinin irəlilədilməsi istiqamətində ciddi maneə olaraq dəyərləndirilirdi. Lakin Vaşinqton görüşü zamanı kommunikasiyaların açılmasını şərtləndirən və bu gün ciddi şəkildə reallaşması istiqamətində addımlar atılan TRIPP layihəsi və sərhədlərdə üçüncü dövlətlərin və ya təşkilatların qüvvələrinin yerləşdirilməməsinə dair anlaşma da şübhə altına alınır.

 

 

Bütün bu məqamlar bir daha İrəvanın sülh prosesindəki səmimiliyinə ciddi şübhələr yaradır. Digər tərəfdən, Aİ-nin "sülhə dəstək" bəyanatları da qurumun gələcək fəaliyyət və əməkdaşlıq imkanlarını məhdudlaşdırır. Bakı prosesi diqqətlə izləməkdədir. Avqustun 8-dən etibarən postmünaqişə dövründə əldə edilmiş müsbət irəliləyişlər fonunda keçmiş münaqişənin elementlərini yenidən gündəmə gətirilməsi bəzi qüvvələrin sülh sazişinin imzalanmasında maraqlı olmadığını bir daha ortaya qoyur. XİN-in də bəyanatında qeyd edildiyi kimi, Azərbaycan tərəflərin məlum məsələ ilə bağlı konkret addımlar atacağını gözləyir. Bununla belə, vəziyyəti diqqətlə izləyərək zəruri nəticələr də çıxaracaq. Bu nəticələrin Ermənistan üçün hansı təsirlərinin olacağı barədə isə artıq İrəvan düşünməlidir.