"Krım Rusiyanın "batmaz aviadaşıyıcı" səviyyəsinə gətirilib..."
Müvəqqəti işğal edilmiş Krım yarımadasında geniş hərbi infrastruktur cəmləşib, Krım körpüsü güclü qorunma səbəbindən hələ də dayanır.
Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə USQ Hərbi-Dəniz Qüvvələrinin sözçüsü Dmitri Pletençuk bəyan edib. Məlumatı "focus.ua" nəşri yayıb.
Krim "batmaz aviadaşıyıcı"dır
Pletençuk bildirir ki, 2014-cü ildən sonra Rusiya yarımadada fəal şəkildə hərbi infrastruktur yaradıb və bərpa edib. Bu müddət ərzində (xüsusən 2022-ci ilə qədər) Krimda geniş daimi dislokasiya məntəqələri, texnika anbarları və şəxsi heyətin yerləşdiyi obyektlərdən geniş şəbəkə formalaşıb. Pletençuk Krımı "batmaz aviadaşıyıcı" adlandırır: orada beş hərbi hava meydanı var və onlardan fasiləsiz uçuş-enmə həyata keçirilir, buna görə də Sevastopol naviqasiya baxımından Rusiyanın digər portlarından (məsələn, Novorossiysk) daha əlverişlidir.
Sevastopol və Novorossiysk
Pletençuk qeyd edir ki, Novorossiyskinin bazası Krımın imkanlarını tam əvəz edə bilməz, ora daxil-çıxış şərtləri, xüsusən payız-qış fırtınaları zamanı, xeyli çətinləşir. Bu səbəbdən Rusiya üçün Sevastopol strateji üstünlük yaradır: oradan bütün akvatoriya üzrə əməliyyatlar daha rahat planlaşdırıla bilir. Buna görə də Krimdaki hava limanları və dəniz infrastrukturunun qorunması onlar üçün prioritetdir.
Gələcək hədəflər və məsafənin rolu
Pletençukun fikrincə, gələcəkdə Ukraynanın Rusiyanın əsas limanlarına, o cümlədən neft yükləməsində rol oynayan Novorossiysk və Tuapseyə yenidən zərbələr endirməsi ehtimalı var. Bu limanlar hərbi təminatda vacib rol oynayır, məsafə hərbi təminatda böyük rol oynada da, Ukrainanın bəzi silah sistemləri həmin məsafəni əhatə edə bilir.
Krım körpüsünün mövcudluğunun səbəbi
Pletençukun açıqlamasına görə, Krım körpüsü hələ də durur, çünki onu bütün mümkün vasitələrlə - sualtı baryerlərdən tutmuş sahil-qvardiya patruluna və güclü hava-müdafiə sistemlərinə qədər hədsiz dərəcədə qoruyurlar. Yarımadada dənizdə və körpü ətrafında bərələr, bərgə və sair maneələr quraşdırılıb, sahil xidməti sualtı vəziyyəti daima izləyir. Hətta UTX 2025-ci ilin iyununda su altında gizli yerləşdirilmiş bir tonadək partlayıcı ilə körpünün dayaqlarından birinə zərbə endirə bilməsi belə, Pletençuka görə, yüksək səviyyəli ustalıq və qeyri-adi şərait tələb edib, çünki ümumi qorunma çox sıxdır.
Hava və dəniz nəzarəti - kompleks müdafiə
Pletençuk həmçinin qeyd edir ki, Krım və körpü həm havadan, həm dənizdən ciddi şəkildə qorunur: sahildən və havadan növbədə duran qurğular (bərələr, qayıklar, HHM), sahil-qvardiya, dəniz patrul katerləri işə cəlb edilib. Hava nəzarətində "Forpost", "Orion", "Mohajer-6" kimi PUA-lar, müxtəlif helikopterlər, taktiki təyyarələr və bəzən Su-57 kimi qabaqcıl məxfi döyüşçülər də qeyd olunur. Bu geniş spektrli mühafizə, Pletenchuka görə, körpünün hələ də əlinə keçməməsinin əsas səbəblərindən biridir.
Hərbi-Dəniz Qüvvələrinin donanma və dənizdən gələn təhdidlərə qarşı rolu
Pletençuk vurğulayır ki, Ukrayna Hərbi Dəniz Qüvvələri indi ölkənin hava-müdafiə sisteminin, xüsusilə Odessa istiqamətində bir hissəsinə çevrilib. Düşmənin kamikaze tipli dronları əsasən Xəzərdən yox, Qara dəniz akvatoriyasından daxil olur və dənizdən belə hücumları dəniz vasitələri olmadan çətin qarşısını almaq mümkün deyil - quruya nisbətən dənizdə mobil yığınları "pikap" tipli qruplarla sıxışdırmaq çətindir. Eyni prinsip Dnepr çayının yatağı boyunca Kiyev istiqamətində də tətbiq olunur, burada isə sahil donanma bölmələri və şıxarmalar ön xəttdədir.
Ekspert rəyləri və raket imkanları
Bəzi hərbi ekspertlər, o cümlədən təqaüdə çıxmış kapitanlar hesab edir ki, Krım körpüsünü məhv etmək texniki baxımdan mümkündür və bu məqsədlə lazımi resurslar yığıla bilər. Mütəxəssislər "Tomahawk" kimi uzaqmənzilli sistemləri misal çəkir, belə raketlərin transferi və istifadəsi barədə danışılanlar məhz bu kontekstdə nəzərdən keçirilir. Lakin Pletençuk bunların hamısını güclü HHM və dəniz-sahili mühafizə ilə uzlaşdırılmış qorunma çərçivəsində qiymətləndirir, buna görə də hər hansı əməliyyat həm taktiki, həm də resurs baxımından mürəkkəb olacaq.
Pletençukun təsvir etdiyi Krim geniş, sıx hərbi obyektlərlə dolu, dəniz və hava nəzarəti ilə möhkəm qorunan strateji zona olaraq qalır. Sevastopolun naviqasiya üstünlüyü, sualtı və sahil baryerləri, HHM-nin çoxqatlı qoruması ilə birləşərək Krımı Rusiyanın "batmaz aviadaşıyıcı"səviyyəsinə gətirib. Eyni zamanda Ukrayna Silahlı qüvvələrinin imkanları və sahə təcrübəsi göstərir ki, bu reallıq davamlı taktiki təzyiqlərə və hədəf seçiminə məruz qala bilər, nəticə isə hər iki tərəf üçün strateji və əməli nəticələr doğuracaq.