Abituriyentlərə VACİB MƏSLƏHƏT: 2025-ci ildə bu ixtisasları seçin, işsiz qalmayacaqsınız!

 

Bu sözləri Moderator.az-a açıqlamasında təhsil eksperti Kamran Əsədov bildirib.

 

O qeyd edib ki, texnologiya sahəsi əmək bazarının ön sıralarında dayanır:

 

“Süni intellekt, məlumat elmi, kibertəhlükəsizlik və proqramlaşdırma kimi sahələr hazırda qlobal tələbatın ən yüksək olduğu ixtisaslar sırasındadır. Dünyanın qabaqcıl iqtisadiyyatlarında texnoloji mütəxəssislərə olan ehtiyac hər il sürətlə artır. McKinsey & Company-nin araşdırmasına əsasən, 2030-cu ilə qədər rəqəmsal sahələrdə 20 milyondan çox yeni iş yeri yaranacaq. Bu iş yerləri yüksək əməkhaqqı, qlobal bazara çıxış və geniş inkişaf imkanları ilə seçilir. Azərbaycanda da bu sahəyə maraq artır. Dövlət səviyyəsində STEAM proqramlarının tətbiqi, texnologiya mərkəzlərinin yaradılması və rəqəmsallaşmaya yönəlmiş təşəbbüslər bunun əyani sübutudur. Texnologiya sahəsinə yönələn gənclər gələcək əmək bazarında lider mövqelərdə ola bilərlər.

 

Alternativ enerji və ekoloji peşələr əmək bazarının digər perspektivli istiqamətidir. İqlim dəyişikliyinə qarşı mübarizə qlobal prioritetlər sırasındadır. Alternativ enerji mühəndisliyi, enerji səmərəliliyi üzrə mütəxəssislər və karbon emissiyalarının idarə olunması üzrə peşəkarlar əmək bazarında yüksələn dəyərə malikdir. BMT-nin hesabatına görə, yaşıl iqtisadiyyat sahələrində gələcək on ildə 25 milyon yeni iş yeri yaranacaq. Bu sahələr xüsusilə Avropa ölkələrində və ABŞ-da yüksək tələbat görür. Azərbaycanda da günəş və külək enerjisindən istifadə potensialının genişləndirilməsi ilə bu sahələrdə mütəxəssislərə ehtiyac artacaq. Yaşıl iqtisadiyyata yönələn ixtisaslar həm maddi, həm də mənəvi məmnuniyyət verən sahələrdəndir.

 

Tibb və biotexnologiya sahələri də əmək bazarının dəyişən reallıqlarına uyğunlaşmaqdadır. Pandemiya, əhalinin qocalması və tibbi innovasiyalara artan ehtiyac bu sahədə iş imkanlarını artırır. Harvard Business Review qeyd edir ki, gen mühəndisliyi, biotexnologiya, tibbi cihaz texnologiyaları və qocalıq üzrə mütəxəssislər gələcəyin ən tələb olunan ixtisaslarındandır. Dünyanın hər yerində səhiyyə sahəsində mütəxəssislərə tələbat artır. Azərbaycanda da tibb sahəsində islahatlar və səhiyyənin modernləşdirilməsi bu sahədə ixtisaslaşan gənclər üçün geniş imkanlar yaradır.

 

Yaradıcı peşələr əmək bazarında aktuallığını qoruyur. Psixologiya, insan resurslarının idarə olunması, marketinq, dizayn və təhsil sahələri daim tələb olunan ixtisaslar arasındadır. Texnologiyanın inkişafı ilə yanaşı, insan təması və yaradıcılıq tələb edən sahələrdə çalışan mütəxəssislər həmişə rəqabət qabiliyyətli olacaq. LinkedIn məlumatlarına görə, yaradıcı sənətkarlıq və təlim sahələrində iş elanlarının sayı son beş ildə 30 faiz artıb. Azərbaycanda da bu sahələrdə kadr çatışmazlığı müşahidə olunur və gənclər üçün bu istiqamətlər böyük perspektivlər vəd edir.

 

Avtomatlaşdırma və robot texnikası mühəndisliyi əmək bazarının digər vacib istiqamətidir. Beynəlxalq Əmək Təşkilatı qeyd edir ki, yaxın onillikdə ənənəvi işlərin 20 faizindən çoxu avtomatlaşdırılacaq. Bu isə avtomatlaşdırma sahəsində peşəkar bacarıqlara malik olan mütəxəssislərə olan tələbatı artırır. Dünyada sənaye və xidmət sahələrində robotların tətbiqi ilə bağlı artan trendlər bu sahənin perspektivini daha da möhkəmləndirir.

 

Ənənəvi peşələrdə müəyyən zəifləmə müşahidə olunur. Xüsusilə, ofis işləri, kargüzarlıq və sənəd dövriyyəsi ilə bağlı sahələr avtomatlaşdırma və rəqəmsallaşma səbəbindən öz əhəmiyyətini itirir. Beynəlxalq statistika göstərir ki, 2022-ci ildə bu sahələrdə 10 faizdən çox iş yeri robot texnologiyaları ilə əvəz olunub. Bu səbəbdən, gənclər bu sahələrdən uzaq durmalı və daha perspektivli istiqamətlərə yönəlməlidirlər.

 

Statistik göstəricilər də əmək bazarının sürətlə dəyişdiyini təsdiq edir. Süni intellekt üzrə mütəxəssislərə olan tələbat son üç ildə 74 faiz artıb. Kibertəhlükəsizlik sahəsində 3.5 milyon iş yeri boşluq müşahidə olunur. Alternativ enerji üzrə iş elanlarının sayı son beş ildə 50 faiz artıb. Bu göstəricilər gənclərə gələcək ixtisas seçimi üçün aydın istiqamətlər göstərir.

 

Gənclər üçün tövsiyə olunan peşələr arasında məlumat analitikası, süni intellekt mühəndisliyi, alternativ enerji mühəndisliyi, kibertəhlükəsizlik mütəxəssisi, biotexnologiya və genetik mühəndislik, psixoloq və insan resursları üzrə mütəxəssislər yer alır. Bu sahələrdə ixtisaslaşan gənclər yalnız özlərinə iş tapmaqla kifayətlənməyəcək, həm də qlobal əmək bazarına inteqrasiya imkanları əldə edəcəklər.

 

Nəticədə, gənclər peşə seçimində müasir trendləri və əmək bazarının tələblərini diqqətlə nəzərə almalıdırlar. Bu, onların gələcəkdə işsiz qalma ehtimalını minimuma endirəcək və onları davamlı dəyişən dünyada rəqabətqabiliyyətli edəcək. Hazırkı dövrdə innovasiya və fərqli yanaşmaların tələb olunduğunu nəzərə alsaq, gənclərin bu dəyişikliklərə hazır olması vacibdir”.