Kimlər mentor ola bilər? - EKSPERT AÇIQLADI

ABŞ prezidenti seçkilərinə 5 gün qalıb: kim irəlidədir? - İctimai rəy sorğusunun nəticələri

Ermənistanla Türkiyə arasında hansı konkret razılaşmalar var?..-Erməni nazir açıqladı...

Keşiş Baqrat xaricə getdi: Müalicə, yoxsa daha güclü və əyani təlimat üçün?..

"Haydı, uşaqlar, cəsarətli olun, belə də davam edin!.." - Alla Puqaçova

"İordan çayının Qərb sahili və Qəzza bölgəsi işğal edilmiş ərazilərdir" - Quterriş

Ukrayna qadınları noyabr ayından hərbi xidmətə çağırılacaqmı?..

Baydenin müşavirləri xüsusi missiya ilə Yaxın Şərqə yollanır

"Ukrayna izi, yoxsa Qafqaz qisası?.."

Kimlər mentor ola bilər? - EKSPERT AÇIQLADI

Elm və Təhsil

Oxunub: 1480

29 Oct 2024 | 17:32

Kimlər mentor ola bilər? - EKSPERT AÇIQLADI

"Son günlər tərbiyəçi-müəllim və metodistlərin diaqnostik qiymətləndirilməsinin test mərhələsinin keçirilməsi barədə xəbərlərlə tanış olanda, istər- istəməz diqqətimi cümlədəki metodist ifadəsi cəlb etdi. Düzdür, axır vaxtlar “Metodiki Mərkəz…”, “Tədris-Metodiki Mərkəz…”, “Elmi-Metodiki və İxtisasartırma Mərkəzi…”, “Təhsil İnstitutunun Metodik dəstək mərkəzi…“, “Müasir metodist layihəsi…” və digər bu kimi informasiya başlığlai ilə də tez-tez rastlaşırdım. Elm və təhsil naziri Emin Əmrullayevin Milli Məclisdə “Dövlət ümumtəhsil müəssisələrində işləyən təhsilverənlərin sertifikatlaşdırılması” mövzusunda keçirilən ictimai dinləmədə səsləndirilən suallara cavabında dediyi “bölgülər olacaq və ona uyğun da əməkhaqqı artırıla bilər. Yəni müəllim həm təhsilverən, həm də metodist kimi əməkhaqqı alacaq” kimi açıqlaması ilə də tanış idim”.

Bu sözləri Moderator.az-a açıqlamasında təhsil eksperti Nadir İsrafilov bildirib.

Məktəb direktorlarına ciddi xəbərdarlıq edilməlidir - Nadir İsrafilov | Hafta.az

“Son diaqnostika xəbərini eşidəndə isə düşüncələrin bir daha təzələndi. Axı, biz metodistlikdən mentorluğa keçmişdik. Nə oldu, birdən-birə mentordan dönüb, metodist olduq...?

Öz-özümə təsəlli tapdım, Belə bir hal birinci dəfə deyil ki... Allah kompüteri icad edənın, internet şəbəkəsini yaradanların atasına rəhmət eləsin. Saatlarla kompüter qarşısında günümüzü keçirərək, hansı ölkədə nə baş verdiyindən, hətta kimin belə nə dediyindən və etdiyindən dərhal xəbər tuturuq, dünyada gedən proseslərə anındaca münasibət bildiririk, əməllərimizdə onu bu və ya digər şəkildə təqlid edirik. Son zamanlar təhsilimiz xarici texnologiya və innovasiyalardan o qədər təcrübə idxal edib ki, hətta təhsilin hansı formasını seçəcəyimizlə bağlı çaşıb qalmışıq.

Fərdi təhsil, fasiləsiz təhsil, formal təhsil, açıq tipli təhsil, əlavə təhsil, elitar təhsil, distant təhsil, informal təhsil, öz-özünə təhsil, sərbəst təhsil, valeoqolik təhsil - bunlar hələ hamısı deyil. Digər tərəfdən müəllimlərə köməkçi verilməsi, məktəb direktorlarının idarəetmə prosesində menecer xidmətinə ehtiyaclarının olması, metodistlərin mentorlarla əvəzlənməsi, şagirdlərə ev tapşırığının qadağan edilməsi və ya kompüter vasitəsilə icra olunmasl, əllə yazının ləğv edilməsi və digər bu kimi təklif və təşəbbüslərin nə intervalı nə də ki, limiti var. Gətirdiyimiz yeganə arqument də ondan ibarətdir ki, dünyanın filan ölkəsində belə bir çey var.

Gəlin, hələ bir baxaq görək, bəh-bəhlə təriflədiyimiz bu mentorluq deyilən şey nədir axı, kimlər mentor ola bilər? Sən demə yunan mifiologiyasından götürülmüş, 17-ci əsrin sonlarından bir termin kimi ışlədilən bu ifadə daha təcrübəli və ya daha çox bilikli bir adamın nisbətən az təcrübəli və ya az bilikli bir adama bələdçilik etməsi üçün yaradılmış şəxsi inkişaf əlaqəsidir və dünyanın bir çox ölkələrində belə qənaətə gəlinib ki, əgər yaxşı müəllim yetişdirmək istəyirsinizsə, sizin onlarla birgə işləyən yaxşı mentorlara ehtiyacınız var. Kəsəsi, mentor müəllimə ən müasir məslələrdə metodik dəstək ola bilən təhsil işçisidir. Mentorlar bir sıra ehtiyacların qarşılanmasında mühüm rol oynaya bilərlər. Onlar katalizator rolu oynayaraq, uğurlu əməkdaşlıq strukturu təmin etmək bacarığına nail olurlar.

Bu mentorluq ideyası mənə sanki, “özümüzə umac ova bilmirik, başqasına əriştə kəsirik” el məsəlini xatırlatdı. Guya, müəllimlərin tədrisdən ayrılmadan peşəkarlıq səviyyəsinin artırılması, mentorların onlara dəstək göstərməsi, iş prosesi zamanı onlara baş çəkməsi, əməkdaşlıq etməsi, rəy verməsi və fikir yürütməsi təhsildə, məktəbdə perspektivləri təmin edəcək. Halbuki, müəllimlərin tədris prosesində təlimdən əldə etdikləri bilik və bacarıqların tətbiqində bir çox problem və çətinliklərlə üzləşməsini qarşılamaq üçün ölkəmizdə uzun illərdən bəri metodist institutu formalaşdırılmışdı və bu metodistlərin Respublikamızda sayılıb-seçilən müəllim ordusunun yetışməsində əvəzsiz xidmətləri də danılmaz idi.

Uzun illərdən bəri Respublikanın bütün şəhər və rayonunda təhsil şöbələrinin (idarələrinin) nəzdində metodik kabinetlər, Bakı şəhəri üzrə Təhsil İdarəsinin nəzdində isə Metodik Mərkəz fəaliyyət göstərib. Bu metodik kabinetlər və Metodik Mərkəzdə 700-dən artıq metodist və 100-dən artıq texniki işçı çalışıb. Bir vaxtlar “öyrədənlər” adlandırılan metodistlərin günahı nə oldu ki, birdə-birə onların tədqiqatçılıq, yaradıcılıq, istiqamətvericilik fəaliyyətini məhdudlaşdırdıq, “inspektor”ları “məsləhətçi”yə çevirərək məsləhət verməli olanları məsləhət vermək hüququndan məhrum etdik. Çox dedik, çox yazdıq, xeyri olmadı. Məktəblər metodistlərin üzünə qapadıldı.

Metodik kabinetlərə və Metodik Mərkəzə bir növ “cərimə batalyonu” kimi baxıldı.Təhsildə “başdan edilməli” kateqoriyasına daxil edilənlər 0,5 və hətta 0,25 ştat vahidi ilə bu mərkəzlərdə yerləşdirildi. Yalnız müəyyən “imtiyazları” olan metotodistlərin kiçık bir qismi məktəblərdə yarım stavka dərslə təmin olunmaq şərəfinə nail ola bildi. ”Qara məni basınca, qoy qaranı mən basım “ prinsipi ilə “Metodiki işin təşkili vəziyyəti və onun yaxşılaşdırılmasına dair tədbirlər haqqında “ imitasiya xarakterli kolleqiya iclası isə xatirədən başqa bir işə yaramadı.

Halbuki, xüsusilə müəllim peşəsi üçün son dərəcə zəruri olan metodik xidmətin təşkili sahəsində mövcud təcrübəyə əsaslanaraq zamanın tələblərinə cavab verə biləcək, nisbətən məqbul variantın müəyyənləşdirilməsinə, metodik xidmətin səmərəli təşkili üçün yeni mexanizmlərin işlənib hazırlanmasına, metodik xidmət sahəsinin normativ-hüquqi bazasının yaradılması, bu qurumların ixtisaslı, yaradıcı, peşəkar kadrlarla möhkəmləndirilməsinə, metodiki sahəyə diqqət və qayğının gücləndirilməsinə ehtiyac duyulurdu.

Əgər, dünya təcrübəsinə istinad edirdiksə, metodiki xidmət bütün ölkələrdə bu və ya digər formalarda tətbiq edilib və edilməkdədir. Deyək ki, məsələn ABŞ və Avstraliyada Kurikulum Departamentləri, Hollandiyada Qiymətləndirmə Mərkəzləri, qonşu Türkiyədə Təlim və Tərbiyə Qurumları, Litvada Təlimin İnkişaf Mərkəzləri, Gürcüstanda Resurs Mərkəzləri və s. bilavasitə ölkə və şəhər səviyyəsində metodiki xidmətin təmin olunmasına yönəlmişdir. Bizdə də bir vaxtlar “müəllimlərin müəllimi” adlandırdığımız, metodist müəllimlər, hətta böyük hörmət və nüfuza malik ştatdankənar metodistlər olub. Di gəl, yenidənqurma fəaliyyətimiz nəticəsində həm metodistdən, həm də mentordan məhrum olduq.

Hələ ki, ümidimiz Nazirin “bölgülər olacaq və ona uyğun da əməkhaqqı artırıla bilər. Yəni müəllim həm təhsilverən, həm də metodist kimi əməkhaqqı alacaq” vədinə qalıb. Nə deyirik, əgər ömür vəfa etsə, bəlkə bu ideyanın reallaşdığını görə bildik. Əsas odur ki, nazir tərəfindən sertifikasiya imtahanları nəticəsində bir sıra islahatlar həyata keçiriləcəyi barədə mesaj verilib”.