“Fransız dilindəki iki sözün birləşməsindən ortaya çıxmış “demobiliser” sözünün rus dilində dəyişikliyə uğrayıb “dembel” sözünə çevrilməsi fikrilə bəlkə də razılaşmaq olardı. Amma...”
“Məsələ ondadır ki, SSRİ dağıldıqdan sonra eyni “dedovşina”- “dembel”-“molodoy” qeyri-insani ənənələri əksər postsovet ölkələri kimi, Rusiyanın öz ordusunda da “uğur”la davam edib...”
Moderator.az Milli Kimlik Araşdırmaları qrupunun üzvü Araz Şəhrilinin “Tənbəlliyi dəstəkləmiş yeganə ordu...” lı növbəti yazısını təqdim edir:
Rus dilində belə bir jarqon söz var: “дембель”(“dembel”). Sovet dövründə hərbi xidmətin ilkin dövrünü başa vurmuş əsgərləri “dembel” adlandırırdılar. Ehtimala görə, bu söz fransız diıindəki «de» (ləğv etmək, dayandırmaq) və «mobiliser» (hərəkət, hərəkətə gətirmək) sözlərindən törəmişdir.
Haşiyə:
Sovet ordusunda “dembel”lər özlərini xidmətlə bağlı ağır işlərə vermir, bir sözlə, tənbəlləşir, vaxtlarını “cavanlar” (“молодой”lar) üzərində ağalıq etməklə keçirirdilər.. Bu isə, öz növbəsində, ordunun döyüş hazırlığına kifayət qədər mənfi təsir göstərən münasibətlərin formalaşmasına, “дедовщина” (dədəlik) kimi pis bir təzahürün yaranmasına gətirib çıxarırdı. Qəribədir ki, zabitlərin çoxu belə qeyri-sağlam münasibətləri dəstəkləyir, ona idarəetmə üsullarından biri kimi baxırdı...
Fransız dilindəki iki sözün birləşməsindən ortaya çıxmış “demobiliser” sözünün rus dilində dəyişikliyə uğrayıb “dembel” sözünə çevrilməsi fikrilə bəlkə də razılaşmaq olardı. Amma məsələ burasındadır ki, Krım tatarlarının da dilində eyni söz mövcuddur: “dembel”. Lakin Krım tatarlarının dilindəki həmin sözün hərbi xidmətlə heç bir əlaqəsi yoxdur. O elə Azərbaycan dilindəki “tənbəl” sözüdür!..
Beləliklə, ola bilsin ki, rus dilindəki «дембель» (dembel) sözü ilə türk dillərindəki “dembel” sözünün kökü eynidir. Onun fransız dilindəki “de” və “mobiliser” sözlərinin birləşməsindən yaranması barədə iddia isə bir o qədər də əsaslı deyil!..
Görünür, dilçiləri belə bir qənaətə gətirən rus dilindəki “дембель” sözü ilə fransız dilindəki “de” və “ mobiliser” sözləri arasındakı zahiri bənzərlikdir. Halbuki bu oxşarlıq adi bir təsadüfün də nəticəsi ola bilərdi.
Moderator.az-dan:
P.S. Məsələ ondadır ki, SSRİ dağıldıqdan sonra eyni “dedovşina”- “dembel”-“molodoy” qeyri-insani ənənələri əksər postsovet ölkələri kimi, Rusiyanın öz ordusunda da “uğur”la davam edib. Bu gün- Ukraynaya təcavüzkar savaş fonunda isə daha da şiddətlənib... Ona görə “tənbəlliyi dəstəkləyən ordu” sözünü çağdaş Rusiya ordusuna da aid etmək olar...