"Trampın strategiyası dünyanı yeni böyük müharibəyə sürükləyir" - "The New York Times"

Bizi sosial şəbəkələrdən izləyin:

"Tramp administrasiyası qloballaşmaya meydan oxuyur, Rusiya məmnundur..."

Yel Universitetinin tarix professoru Qreq Qrandin ABŞ prezidenti Donald Trampın xarici siyasət strategiyasını sərt tənqid edib.

Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "The New York Times" nəşrində dərc olunan məqalədə deyilir.

Qlobal qaydalardan təsir zonalarına keçid

Tarixçinin fikrincə, Ağ Evin hazırkı yanaşması qlobal təhlükəsizlik üçün ciddi risklər yaradır və dünyanı genişmiqyaslı hərbi qarşıdurmalara yaxınlaşdırır. Qrandinin yazdığına görə, Tramp administrasiyası "soyuq müharibə"dən sonra formalaşmış, qaydalara əsaslanan beynəlxalq nizamdan faktiki olaraq imtina edir. Bu isə Rusiyanı "məmnun edir".

Yeni strategiya qloballaşmanı, azad ticarəti və xarici yardımı tənqid edir, NATO üzvlərindən hərbi xərcləri artırmağı tələb edir və ABŞ-ın artıq milli maraqları ilə birbaşa əlaqəsi olmayan "qlobal yükü" daşımayacağını açıq şəkildə bəyan edir. Bunun əvəzində Vaşinqton dünyanı bir-biri ilə rəqabət aparan sərt təsir zonalarına bölünmüş şəkildə görür.

"Monro doktrinası"nın geriyə dönüşü

Tarixçi xüsusi olaraq ABŞ-ın Milli Təhlükəsizlik Strategiyasında "Monro doktrinası"nın yenidən ön plana çıxarılmasına diqqət çəkir. 1823-cü ildə prezident Ceyms Monro tərəfindən irəli sürülmüş bu prinsip Qərb yarımkürəsini Avropa müdaxiləsindən qorumağı hədəfləyib.

Qrandinin fikrincə, Tramp administrasiyası bu doktrinanı Latın Amerikasında ABŞ üstünlüyünü möhkəmləndirmək üçün əsas alətə çevirir, eyni zamanda onu faktiki olaraq qlobal miqyasda tətbiq etməyə çalışır və birtərəfli güc tətbiqi hüququnu özündə saxlayır.

Daha çox qarşıdurma və müharibə təhlükəsi

Qrandin bu yanaşmanı XX əsrin əvvəllərindəki imperiyalararası rəqabət dövrü ilə müqayisə edir. Onun sözlərinə görə, Rusiya postsovet məkanında, Çin Cənubi Çin dənizində, ABŞ isə Qərb yarımkürəsində təsirini möhkəmləndirməyə çalışır.

Belə bir dünya modeli isə daha çox gərginlik, riskli güc balansı və yeni müharibələr deməkdir. Tarixçi hesab edir ki, hazırda formalaşan bu siyasi xətt bəşəriyyəti atalarımızın yaşadığı miqyasda müharibələrə yenidən yaxınlaşdıra bilər.