"ABŞ Ukraynaya ümid verir, amma real sülh hələ də uzaqdadır" - The Economist"

Bizi sosial şəbəkələrdən izləyin:

"Diplomatik ümidlər artır, lakin təhlükəsizlik zəmanətləri və ərazi məsələsi sülhü ləngidir..."

ABŞ və Avropa Ukrayna müharibəsinin dayandırılması üçün diplomatik fəallığı artırsa da, real və dayanıqlı sülh razılaşmasından hələ danışmaq tezdir. Berlin danışıqları müəyyən ümid yaratsa da, əsas ziddiyyətlər olduğu kimi qalır.

Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "The Economist" nəşri yazıb.

Diplomatik irəliləyiş və əsas dilemma

Almaniya kansleri Fridrix Mers Ukraynada Milad atəşkəsinə ümid etdiyini açıqlayıb. Berlin görüşündən sonra Avropa və Ukrayna liderləri, eləcə də amerikalı danışıqlarçılar daha nikbin bəyanatlar versələr də, nəşr vurğulayır ki, bu proses daha çox ABŞ-ın Donald Trampı razı salmaq cəhdinə bənzəyir, nəinki Ukraynaya real yardım planına.

Əsas dilemma dəyişməz qalır: Ukrayna etibarlı təhlükəsizlik zəmanətləri olmadan ərazilərindən imtina edə bilməz. Lakin zəmanətlər nə qədər güclü olarsa, Rusiyanın onları qəbul etmə ehtimalı bir o qədər azalır. Təkliflər hələ Rusiyaya təqdim edilməyib və Vladimir Putinin hücumunu dayandırmaqda maraqlı olub-olmadığı da qeyri-müəyyəndir.

Vladimir Zelenski Qərb müttəfiqləri arasında yaranmış bu sıx koordinasiyanı, Trampın Ukraynanı diplomatik uğursuzluqda ittiham etdiyi həftələrdən sonra bir rahatlama kimi qiymətləndirib. Onun sözlərinə görə, tərəflər danışıqlarda məsələlərin təxminən 90 faizi üzrə razılığa gəlib.

Təhlükəsizlik zəmanətləri və müharibədən sonrakı plan

"The New York Times" yazır ki, ABŞ və Avropa Ukrayna üçün müharibədən sonrakı dəstəyə dair iki əsas sənəd üzərində işləyib. Plan Ukrayna ordusunun gücləndirilməsini, Rusiyanın yeni hücumunun qarşısını almaq üçün Avropa qüvvələrinin yerləşdirilməsini və ABŞ kəşfiyyatının daha fəal rolunu nəzərdə tutur.

Razılaşmaya əsasən, Ukrayna NATO-ya qəbul edilməyəcək, lakin NATO-nun 5-ci maddəsini xatırladan təhlükəsizlik öhdəlikləri təklif olunur. Ukrayna ordusunun sülh dövründə 800 min nəfərlik tərkibdə saxlanılması planlaşdırılır və onu Avropanın rəhbərlik etdiyi "İstəklilər koalisiyası" dəstəkləməlidir. ABŞ-ın rolu isə hələ tam aydın deyil.

Bununla yanaşı, Ukraynanın Aİ-yə üzvlük perspektivi və iqtisadi dəstək paketi də gündəmdədir. Avropa Komissiyasının sədri Ursula fon der Lyayen bunu ABŞ, Avropa və Ukraynanın koordinasiyalı fəaliyyəti nəticəsində əldə edilən real irəliləyiş kimi qiymətləndirib.

Ərazi məsələsi və sülhün kövrəkliyi

Ən çətin məsələ ərazilərlə bağlıdır. Rusiya Ukraynadan Donbasın tamamını, o cümlədən hələ də Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin nəzarətində olan əraziləri tələb edir. ABŞ tərəfi bu bölgələrin "azad iqtisadi zona"ya çevrilməsini təklif etsə də, Zelenski bildirib ki, Ukrayna həmin torpaqlar üzərində suverenliyindən imtina etməyəcək və istənilən geri çəkilmə Rusiya qoşunlarının çıxarılması ilə müşayiət olunmalıdır.

Analitiklərin fikrincə, təşəbbüs yenidən Moskvanın əlindədir. ABŞ-ın NATO-dakı keçmiş səfiri İvo Daalder hesab edir ki, Putin təhlükəsizlik zəmanətlərinə və NATO qüvvələrinin Ukraynada mövcudluğuna heç vaxt razı olmayacaq və bu proses daha çox Trampı razı salmaq cəhdidir.

"The Economist" xatırladır ki, Birinci Dünya müharibəsində 1914-cü ilin Milad atəşkəsi qısaömürlü olmuşdu. Ukraynada isə belə bir atəşkəsin ümumiyyətlə baş tutmaması da mümkündür.