“TDT-nin yaxın onillikdə üçüncü qütbə çevrilmə ehtimalı var”

“Dünyanın aparıcı beyin mərkəzlərinin yanaşma və təhlillərinə görə, Türk Dövlətləri Təşkilatı türk dövlətlərinin siyasi, iqtisadi, geopolitik, hərbi məsələləri özündə birləşdirən güclü ittifaqına çevrilməkdədir. Hətta TDT-nin yaxın onillikdə üçüncü qütbə çevriləcəyini düşünənlər də var”.

Bunu Moderator.az-a açıqlamasında politoloq Sona Əliyeva bildirib. Ekspert qeyd edib ki, proseslərin gedişatı bu gözləntinin reallaşma ehtimalının yksək olduğunu göstərir:

“Məncə, onlar bu fikirlərində haqlıdırlar. Səbəbi çox sadədir; hazırda beş dövlət - Azərbaycan, Türkiyə, Qazaxıstan, Qırğızıstan və Özbəkistan Türk Dövlətləri Təşkilatının daimi üzvüdür. Şimali Kipr Türk Respublikası, Türkmənistan və Macarıstan isə TDT-də müşahidəçi qismində təmsil olunur. Bu siyasi-iqtisadi və hərbi birlik gələcəkdə Türk dövlətlərinin birləşdirilməsində mühüm rol oynayacaq. Azərbaycan üçün də bu təşkilatın çox böyük əhəmiyyəti var. Çünki coğrafi məkan baxımından Şərqdən Qərbə uzanan bütün kommunikasiya xətləri Azərbaycandan keçir. Ona görə də Azərbaycan regionun lider dövləti qismində çıxış edir.

Dövlətimizin başçısı dəfələrlə öz çıxışlarında Türk Dövlətləri Təşkilatı çərçivəsində səylərin davam etdirilməsinin prioritet məsələ olduğunu diqqətə çatdırıb. Bu təşkilatın Azərbaycan üçün əsas beynəlxalq qurum olduğunu, Türk dünyasından başqa ailəmizin olmadığını vurğulayıb. Digər tərəfdən, Türk dünyası hazırda beynəlxalq münasibətlərin yeni bir güc mərkəzi kimi mühüm önəm daşıyır. Eyni zamanda, TDT çətiri altında olan qardaş ölkələr ciddi geosiyasi və geoiqtisadi çəkiyə malik olması ilə diqqət çəkir. Bunu statistik göstəricilər də təsdiq edir.

Birincisi, Türk Dövlətləri Təşkilatına üzv ölkələrin əhalisi 173 milyon nəfərdən çoxdur. İkincisi, bu dövlətlərdə ümumi daxili məhsulun (ÜDM) həcmi 1,5 trilyon ABŞ dolları, ticarət dövriyyəsi 1,2 trilyon ABŞ dolları təşkil edir. Ümumilikdə, dünya ərazisinin 1 faizi, ticarət dövriyyəsinin isə 2,4 faizi Türk Dövlətləri Təşkilatına üzv ölkələrin payına düşür. Deməli, vahid iqtisadi gücə çevrildikdən sonra hərbi güc də formalaşacaq və Turan Birliyi dünyanın üçüncü ən böyük qütbünə çevriləcək. Güc mərkəzi kimi əsas aktorlardan olacaq”.

Seymur ƏLİYEV