"Vaşinqtonda qalmaqal: Trampın Ukrayna üzrə "sülh planı"nda Moskvanın izi" - "Reuters"

"Eurovision qaydaları dəyişdi: Bir neçə ölkə hələ də iştirakını təsdiqləmir" - BBC

"Bolonya küçələrində xaos: tribunalar susur, küçələr isə qışqırır" - İsrail mətbuatı

ABŞ-ın 28 maddəlik Rusiya-Ukrayna sülh planına alternativ yeni 28 maddəlik plan təqdim edildi...-TAM MƏTN-

Ekskluziv

234

06:41, Bu gün

ABŞ-ın 28 maddəlik Rusiya-Ukrayna sülh planına alternativ yeni 28 maddəlik plan təqdim edildi...-TAM MƏTN- "REUTERS"

Bizi sosial şəbəkələrdən izləyin:

" "Reuters"-in dərc etdiyi ABŞ-ın Ukrayna üçün sülh planına qarşı Avropanın əks-təklifinin tam mətnini təqdim edir və onu "The Telegraph" tərəfindən dərc edilmiş 24 maddəlik Aİ planı, eləcə də bir gün əvvəl internetdə sızdırılmış 28 Amerika bəndi ilə müqayisə edirik...."

Böyük Britaniya, Almaniya və Fransa ABŞ -ın 28 maddəlik Rusiya-Ukrayna sülh planına alternativ yeni 28 maddəlik plan hazırlayıblar.

Moderator.az Ukrayna mediasına istinadla xəbər verir ki, "Reuters" bir az öncə "The Telegraph"-ın dərc etdiyi 24 maddəlik plandan xeyli fərqli sənədin tam mətnini dərc edib.

Nəşrin məlumatına görə, Avropa ölkələri - Böyük Britaniya, Fransa və Almaniya tərəfindən hazırlanmış təklif ABŞ planını əsas götürüb, lakin sonra təklif olunan dəyişikliklər və istisnalarla nöqtəbənöqtə araşdıraraq xeyli dəyişiklər edib.

Sülh müqaviləsinin mətni:

1. Ukraynanın suverenliyinin təsdiqlənməsi.

2. Rusiya, Ukrayna və NATO arasında hücum etməmək haqda tam və qeyd-şərtsiz saziş əldə ediləcək. Son 30 ilin bütün qeyri-müəyyənlikləri həll ediləcək.

(ABŞ planının 3-cü bəndi çıxarılıb. Bu planın layihəsində deyilir: "Rusiyanın qonşularına hücum etməyəcəyi və NATO-nun daha da genişlənməyəcəyi gözlənilir.")

4. Sülh müqaviləsinin imzalanmasından sonra Rusiya ilə NATO arasında bütün təhlükəsizlik məsələlərini həll etmək və qlobal təhlükəsizliyi təmin edəcək, əməkdaşlıq imkanlarını genişləndirəcək və gələcək iqtisadi imkanları artıracaq gərginliyin azaldılması üçün şərait yaratmaq məqsədilə dialoq aparılacaq.

5. Ukrayna etibarlı təhlükəsizlik zəmanətləri alacaq.

6. Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin sayı sülh dövründə 800 minəsgərlə məhdudlaşdırılacaq.

(ABŞ planında "sülh dövründə" və ya "qeyri-sülh dövründə" olmasından asılı olmayaraq 600 min əsgər nəzərdə tutulurdu. "The Telegraph"-ın dərc etdiyi Avropa İttifaqı planında heç bir limit yox idi.)

7. Ukraynanın NATO-ya qəbul edilməsi NATO üzvləri arasında mövcud olmayan konsensusdan asılıdır.

(ABŞ planı Ukraynanın NATO-ya qoşulmaqdan imtina etməsini konstitusiya ilə təsdiqləməyi təklif edirdi.)

8. NATO sülh dövründə Ukraynada -z komandanlığı altında qoşunlarını daimi olaraq yerləşdirməməyə razıdır.

(ABŞ təklifi əvvəlcə sülh və ya müharibə dövründə olmasından asılı olmayaraq, Ukraynadakı NATO qüvvələrinin tamamilə dayandırılmasını nəzərdə tuturdu.)

9. NATO qırıcı təyyarələri Polşaya yerləşdiriləcək.

10. 5-ci maddəni əks etdirən ABŞ zəmanəti (Ukraynanın təhlükəsizliyi üçün).

a. ABŞ zəmanət üçün kompensasiya alacaq.

b. Ukrayna Rusiyaya hücum edərsə, zəmanəti itirəcək.

c. Rusiya Ukraynaya hücum edərsə, güclü, əlaqələndirilmiş hərbi cavabdan əlavə, bütün qlobal sanksiyalar bərpa ediləcək və yeni ərazilərin tanınması və bu müqavilənin bütün digər üstünlükləri ləğv ediləcək.

11. Ukraynanın Aİ üzvlüyünə hüququ var və bu məsələ nəzərdən keçirildiyi müddətdə Avropa bazarına qısamüddətli imtiyazlı giriş əldə edəcək.

12. Ukrayna üçün bunlarla məhdudlaşmayacaq güclü qlobal yenidənqurma paketi:

a. Texnologiya, məlumat mərkəzləri və süni intellekt təşəbbüsləri də daxil olmaqla, yüksək inkişaf edən sektorlara investisiya qoymaq üçün Ukrayna İnkişaf Fondunun yaradılması.

b. Amerika Birləşmiş Ştatları Ukraynanın təbii qaz infrastrukturunu, o cümlədən boru kəmərləri və saxlama obyektlərini birgə bərpa etmək, inkişaf etdirmək, modernləşdirmək və idarə etmək üçün Ukrayna ilə əməkdaşlıq edəcək.

c. Şəhərləri və yaşayış məntəqələrini bərpa etmək, yenidən qurmaq və modernləşdirmək üçün müharibədən zərər çəkmiş ərazilərdə birgə yenidənqurma səyləri.

d. İnfrastrukturun inkişafı

e. Mədənçilik və təbii sərvətlərin çıxarılması

f. Dünya Bankı bu səyləri sürətləndirmək üçün maliyyələşdirmə təmin etmək üçün xüsusi maliyyələşdirmə paketi hazırlayacaq.

13. Rusiya tədricən qlobal iqtisadiyyata yenidən inteqrasiya olunmalıdır.

a. Sanksiyaların aradan qaldırılması mərhələli şəkildə və hər bir hal üçün ayrıca müzakirə ediləcək və razılaşdırılacaq.

b. Amerika Birləşmiş Ştatları enerji, təbii sərvətlər, infrastruktur, süni intellekt, məlumat mərkəzləri, Arktikada birgə layihələr və digər müxtəlif qarşılıqlı faydalı korporativ imkanlar sahələrində qarşılıqlı inkişafı təşviq etmək üçün uzunmüddətli İqtisadi Əməkdaşlıq Sazişi bağlayacaq.

c. Rusiya yenidən "G8"-ə dəvət olunacaq.

(Bu bənd "The Telegraph" tərəfindən sızdırılan Aİ sənədinə daxil edilməyib.)

14. Ukrayna tam bərpa olunacaq və maliyyə kompensasiyası, xüsusən də Rusiya suveren aktivlərindən kompensasiya alacaq ki, bu da Rusiya Ukraynaya kompensasiya ödəyənə qədər dondurulmuş qalacaq.

15. Bu Sazişin bütün müddəalarının həyata keçirilməsini təşviq etmək və təmin etmək üçün ABŞ, Ukrayna, Rusiya və avropalıların iştirakı ilə birgə təhlükəsizlik işçi qrupu yaradılacaq.

16. Rusiya Avropa və Ukraynaya təcavüz etməmək siyasətini qanunla təsdiqləyəcək.

17. ABŞ və Rusiya Ədalətli Başlanğıc Sazişi də daxil olmaqla, yayılmama və nüvə silahlarına nəzarət müqavilələrini uzatmaq barədə razılığa gəliblər.

18. Ukrayna nüvə silahı olmayan dövlət olaraq qalmağa razıdır.

19. Zaporojye Atom Elektrik Stansiyası (ZAES) MAQATE-nin nəzarəti altında yenidən işə salınacaq və istehsal olunan elektrik enerjisi Rusiya və Ukrayna arasında 50/50 nisbətində bərabər şəkildə bölüşdürüləcək.

("The Telegraph" qəzeti xəbər verir ki, Aİ planına əsasən, Zaporojye Atom Elektrik Stansiyası Ukraynanın nəzarəti altında qalacaq.)

20. Ukrayna dini tolerantlıq və dil azlıqlarının qorunması ilə bağlı AB qaydalarını qəbul edəcək. Bu, açıq-aydın rus dilinin statusu və Rus Kilsəsinin imtiyazları ilə bağlıdır.

21. Ərazilər

Ukrayna işğal olunmuş suveren ərazisini hərbi yolla qaytarmamağı öhdəsinə götürür. Ərazi mübadiləsi ilə bağlı danışıqlar təmas xəttindən başlayacaq.

(Amerika Birləşmiş Ştatları Ukraynanın Donbasın işğalçılardan azad edilmiş hissələrini Moskvaya verməsini təklif edirdi. Həmçinin Vaşinqtonun Krımı rəsmi olaraq Rusiya ərazisi kimi tanıyacağı güman edilirdi.)

22. Gələcək ərazi müqavilələri barədə razılığa gəldikdən sonra həm Rusiya Federasiyası, həm də Ukrayna bu müqavilələri zorla dəyişdirməməyi öhdələrinə götürürlər. Bu öhdəliyin pozulması halında heç bir təhlükəsizlik zəmanəti tətbiq olunmayacaq.

23. Rusiya Ukraynanın Dnepr çayından kommersiya fəaliyyəti üçün istifadəsinə mane olmayacaq və Qara dəniz üzərindən taxıl daşınmalarının sərbəst hərəkəti barədə razılaşmalar əldə ediləcək.

24. Həll olunmamış məsələləri həll etmək üçün humanitar komitə yaradılacaq:

a. Bütün əsirlər və ölənlərin cəsədləri "hamıya hamıya" prinsipi ilə dəyişdiriləcək.

b. Uşaqlar da daxil olmaqla bütün mülki saxlanılanlar və girovlar qaytarılacaq.

c. Ailələrin qovuşdurulması proqramı həyata keçiriləcək.

d. Münaqişə qurbanlarının əzablarını aradan qaldırmaq üçün tədbirlər görüləcək.

25. Ukrayna sülh müqaviləsinin imzalanmasından sonra mümkün qədər tez seçkilər keçirəcək.

(Bu Aİ sənədində dəqiq bir son tarix göstərilməyib, ABŞ isə seçkilərin müqavilənin imzalanmasından sonra "100 gün ərzində" keçirilməsini tələb edib. "The Telegraph"-ın Aİ planında seçkilərlə bağlı heç bir müddəa yoxdur.)

26. Münaqişə qurbanlarının əzablarını aradan qaldırmaq üçün tədbirlər görüləcək(təkrar edilib- S.L.).

(ABŞ-ın təklif etdiyi münaqişədə iştirak edənlər üçün tam əfv müddəası əvəzinə.)

27. Bu müqavilə hüquqi cəhətdən məcburi olacaq. Onun icrası Prezident Donald Trampın sədrliyi ilə Sülh Şurası tərəfindən izləniləcək və təmin ediləcək. Pozuntulara görə sanksiyalar tətbiq olunur.

28. Bütün tərəflər bu memorandumla razılaşdıqdan sonra, hər iki tərəf razılaşmanın icrasına başlamaq üçün razılaşdırılmış nöqtələrə çəkildikdən sonra atəşkəs dərhal qüvvəyə minəcək. Monitorinq də daxil olmaqla, atəşkəsin şərtləri hər iki tərəf tərəfindən ABŞ-ın nəzarəti altında razılaşdırılacaq.

Qeyd etmək lazım bilnir ki, ABŞ dövlət katibi Marko Rubio Ukrayna üçün bir dənə də olsun Avropa "əks planı" görmədiyini bildirmişdi.

Daha əvvəl Ukrayna Milli Təhlükəsizlik və Müdafiə Şurasının katibi Rüstəm Umerov "ABŞ Sülh Planı"nın hazırkı versiyasının təsdiqin son mərhələsində olduğunu və artıq Ukraynanın əsas prioritetlərinin əksəriyyətini əks etdirdiyini bildirmişdi.

S.Laçın