"Trampın planı: Qəzza, HƏMAS və BMT oyunu" - İsrail mətbuatı

"ABŞ-ın Qəzzaya dair yeni təşəbbüsü həm ümid, həm də narahatlıq doğurur..."

ABŞ-ın təşəbbüsü və BMT-də səsvermə

İsrailin "Vesty" nəşrinin yazdığına görə, ABŞ yaxın günlərdə BMT Təhlükəsizlik Şurasına Qəzzada beynəlxalq sabitləşdirmə qüvvələrinin (ISF) yaradılması ilə bağlı layihə təqdim edəcək. Tramp administrasiyası planı sürətlə icra etməyə çalışır və görünür ki, İsrail də öz mövqeyini bu plan əsasında tənzimləyir. 

Sənəd "Fələstin dövlətçiliyinə yol" kimi təqdim olunur, lakin Fələstin tərəfi onun qəbul olunmasına mane olmağa çalışır. İsrail rəsmi olaraq ABŞ xəttini dəstəkləyir, amma ümid edir ki, təşəbbüs Fələstin tərəfinin uğursuzluğu ilə nəticələnəcək.

Mənbələr və potensial iştirakçılar

Mənbələr bildirir ki, gələcək ISF-in əsas iştirakçıları kimi İndoneziya və Azərbaycanın adı hallanır. İsrail veto hüququnu saxlayır və bütün proses Trampın Qəzza üzrə 20 maddəlik planı çərçivəsində gedir.

ABŞ xüsusi nümayəndəsinin HƏMAS rəhbərləri ilə yenidən görüşməsi, təşkilatın tamamilə yox olmadığını, lakin gələcək idarəçilikdə iştirak etməyəcəyini göstərir. Noyabrın 14-də ABŞ öz planını dəstəkləyən bəyanat yayıb və ona Səudiyyə Ərəbistanı, Qətər, BƏƏ, İordaniya, Türkiyə, Pakistan və Misir də qoşulub. Bu, Vaşinqtonun Yaxın Şərq üçün strateji istiqamətinin formalaşdığını göstərir.

Planın mübahisəli tərəfləri

Planın ən mübahisəli hissəsi budur: İsrail gələcək beynəlxalq qüvvələrin tərkibi üzərində veto hüququndan məhrum ola bilər. Bu, Qətər və Türkiyənin potensial iştirakını nəzərdə tutur. Əgər təşəbbüs icra olunarsa, Oslo razılaşmalarından bəri ilk dəfə İsrail təhlükəsizlik nəzarətini qismən beynəlxalq qüvvələrə ötürəcək.

Hökumətin sağ qanadı olan Ben-Qvir və Smotriç səssizdir, ehtimal ki, Netanyahunun onları inandırması və planın real icra şansının az olması buna səbəb olub. ABŞ və İsrail artıq ISF-in təlim və yerləşdirmə mərhələlərini hazırlayır. Qüvvələrin bölgəyə mərhələli gəlişi və yerləşdirilməsi həftələrlə davam edəcək, hüquqi və əməliyyat detalları hələ müəyyən edilir.

Gələcək perspektiv

Qəzza siyasi xəritədə yeni mərhələyə daxil olur. Trampın planı, qəbul olunması və ya rədd olunmasından asılı olmayaraq, artıq bölgədə geriyə dönüşü olmayan bir dinamikanın mərkəzinə çevrilib.