"Növbəti pandemiya: Bəşəriyyət bu dəfə daha ağır zərbə ala bilər" - Professor xəbərdarlıq edir

Bizi sosial şəbəkələrdən izləyin:

"Biz bəzən insan müharibələrindən qorxuruq, amma mikroblar bəşəriyyət üçün qat-qat böyük təhlükədir..."

COVID-19 bəşəriyyət üçün sadəcə xəbərdarlıq idi, amma qarşıdakı böyük pandemiya insanlığı misilsiz miqyasda sarsıda bilər.

Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "Ladbible" nəşri məlumat yayıb.

"The Big One" - qarşıda duran real təhlükə

Nəşr yazır ki, bu barədə amerikalı epidemioloq, Minnesota Universitetinin Yoluxucu Xəstəliklər üzrə Tədqiqat Mərkəzinin rəhbəri Maykl T. Osterholm bu epidemiyanı "The Big One" ("böyük") adlandırır. Alimin hesablamalarına görə, yalnız ABŞ-da yeddi milyondan çox insanın həlak olması mümkündür. Qlobal itkilər isə milyonlarla deyil, on milyonlarla ölçüləcək.

Ssenari necə başlaya bilər?

Osterholm mümkün inkişaf modelini sadə və qorxulu şəkildə təsvir edir:

- Keniya ilə Somali sərhədində bir körpə naməlum virusdan ölür.

- Ona yardım edən tibb işçisi yoluxur və bunun fərqinə varmadan təyyarələrlə, qatarlarla səyahət edir.

- Beləcə, "sakit superdaşıyıcı" qitələri dolaşaraq yüzlərlə, minlərlə insana virusu ötürür.

Dünya isə yenə əvvəlki kimi gec reaksiya verir.

Bu, artıq elmi fantastika deyil - belə hallar Ebola, SARS, MERS, hətta COVID-19 zamanı real olaraq müşahidə edilib. Professorun sözləri ilə desək, "söhbət bunun olub-olmayacağından yox, nə vaxt olacağından gedir".

Bəşəriyyət ibrət dərsi götürüb, yoxsa yenə hazırlıqsızdır?

Osterholm və həmmüəllifi, jurnalist Mark Olşeyker xatırladırlar: "Nobel laureatı Coşua Lederberq demişdi ki, hamı təhlükəsizlikdə olana qədər heç kim təhlükəsizlikdə deyil. Viruslar sərhəd tanımır".

Mütəxəssislərə görə, dünya hökumətləri bu həqiqəti hələ də ciddi qəbul etmir. COVID-dən sonra belə:

- Peyvənd istehsalı sistemləri hələ də ləngdir,

- Laborator diaqnostika imkanları qeyri-bərabər paylanıb,

- Qlobal koordinasiya isə faktiki olaraq mövcud deyil.

Məsələn, Afrika və Cənub-Şərqi Asiyada minlərlə zoonoz (heyvandan insana keçən) virus növü mövcuddur. Qlobal istiləşmə və urbanizasiya bu riskləri daha da artırır. Hətta yay vaxtlarında ərimə zonalarından çıxan qədim viruslar, məsələn, Sibirdə aşkarlanan minilliklər yaşı olan "zombi virusları" artıq alimlər tərəfindən qeydə alınıb.

İnsanlıq mikroblardan daha zəifdir

Osterholm açıq deyir: "Biz bəzən insan müharibələrindən qorxuruq, amma mikroblar bəşəriyyət üçün qat-qat böyük təhlükədir". Əgər dünya bu dəfə də geciksə, "The Big One" sadəcə tibbi yox, həm də iqtisadi, siyasi və sosial sistemləri çökməyə məcbur edə bilər. Amma qarşısı alına bilərmi? Bəli, yalnız bir şərtlə: əgər dövlətlər milli maraqlardan kənara çıxıb bu mübarizəni ortaq təhlükəsizlik məsələsi kimi qəbul etsələr. Əks halda tarix təkrar olunmayacaq, daha pis olacaq.