"ABŞ-Çin ticarət gərginliyi yenidən qızışır" - BBC

Bizi sosial şəbəkələrdən izləyin:

"Məsələ təkcə iqtisadi deyil, həm də strateji və geosiyasi əhəmiyyət daşıyır..."

ABŞ Prezidenti Donald Tramp noyabrdan etibarən Çindən idxal olunan məhsullara əlavə 100 faizik tarif tətbiq edəcəyini açıqlayıb. Eyni zamanda ABŞ kritik proqram təminatının ixracına nəzarəti gücləndirəcək.

Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "bbc.com" nəşri yazıb.

Trampın tarif qərarı və ixrac nəzarəti

Tramp Pekinin nadir torpaq metalları üzərində ixrac qaydalarını sərtləşdirməsinə sərt reaksiya verərək Çin tərəfini "düşmənçilikdə" ittiham edib və dünyanı girov saxlamağa çalışmaqda günahlandırıb.

Tramp Asiya-Sakit Okean İqtisadi Əməkdaşlıq sammitində (31 oktyabr - 1 noyabr) Çin lideri Si Tszinpin ilə görüşün təxirə düşə biləcəyini açıqlayıb, amma daha sonra görüşün hələ də mümkün olduğunu bildirib. ABŞ lideri vurğulayıb ki, hələ də sammitdə iştirak edəcək, lakin görüşün gerçəkləşib-gerçəkləşməyəcəyi hələ dəqiq deyil.

Bazarlara və şirkətlərə təsir

Trampın açıqlamaları dərhal maliyyə bazarlarına təsir edib: S&P 500 indeksi 2,7 faiz düşərək apreldən bəri ən böyük azalma ilə bağlanıb. Çin nadir torpaq metalları və digər kritik materialların istehsalında dünya lideridir. Bu resurslar avtomobil, smartfon və bir çox sənaye məhsullarının istehsalında vacib rol oynayır.

ABŞ şirkətləri də bu qərardan narahatdır. "Ford" avtomobil istehsalını müvəqqəti dayandırmalı olub, çünki Çin tərəfinin son sərtləşdirilmiş ixrac nəzarəti istehsal zəncirinə təsir göstərir. Bundan əlavə, Çin "Qualcomm"-a qarşı antiinhisar araşdırması açıb və ABŞ-la bağlı gəmilər üçün yeni liman rüsumları tətbiq edəcəyini bildirib. Bu addımlar ABŞ şirkətlərinin Çinə çıxışını çətinləşdirir və əlavə iqtisadi gərginlik yaradır.

Ekspert qiymətləndirməsi və gələcək perspektiv

Ekspertlər bildirir ki, Çin yeni ixrac qaydaları ilə danışıqlarda təşəbbüsü ələ keçirməyə çalışır. Çin nadir torpaq metalları və digər strateji materiallar üzərində üstünlüyünü geosiyasi alət kimi istifadə edir və ABŞ-ın müdafiə sənayesinə potensial təsir göstərir. Tramp administrasiyası isə ABŞ-ın müdafiə sənayesini qorumaq və sənaye bazasını gücləndirmək üçün məcburiyyət qarşısındadır.

Yeni qaydaların dekabrda qüvvəyə minməsi gözlənilir və ekspertlər hesab edir ki, ABŞ və Çin arasında danışıqlar qaçılmazdır. Məsələ təkcə iqtisadi deyil, həm də strateji və geosiyasi əhəmiyyət daşıyır, hər iki tərəf öz mövqelərini qorumaq və gələcək münaqişələrin qarşısını almaq istəyir.