(Əvvəli burada: )

 

“Stalin yoldaşın dərkənarı böyük ruh yüksəkliyi ilə qarşılandı. Müzakirələr başlandı.  O vaxt Ermənistanda 4 azərbaycanlı 1-ci katib var idi. Vedi rayonunun 1-ci katibi Əli Məmmədov iclasda iştirak etmirdi. Buna görə də cəmi 3 azərbaycanlı katib iclasda idik: mən, Şahbazov və Vəlibəyov.  Deyəsən, nəzərə aldılar ki, Şahbazov vaxtilə mənim yanımda ikinci katib işləyib, Vəlibəyov isə 1946-cı ildə Qarabağlar rayonunda məni əvəz edib. Yəqin, buna görə də birinci söz mənə verildi.  Mən çox ciddi və qətiyyətlə çıxış edib məsələnin əleyhinə olduğumu bildirdim.  Qeyd etdim ki, birincisi, 1918-ci il daşnak qırğınından sağ çıxan azərbaycanlılar sovetləşmə dövründə vətənə qayıtdılar və indi də öz vətənlərində yaşayırlar. Amma daşnakların onların başına nə oyunlar açdıqlarını hələ də unutmayıblar. İkincisi, onu da heç kəs unutmayıb ki,  1918-ci ilə kimi Ermənistanda yaşamış azərbaycanlıların həminilki qırğından canlarını qurtarıb Azərbaycana qaçanlar məskunlaşdıqları Kür-Araz ovalığında qızdırmadan, yatalaqdan və s. az qırılmayıblar. Üçüncüsü, 1918-ci ildə Ermənistanda 575 min azərbaycanlı yaşadığı halda indi bu rəqəm 250 mindən artıq deyil. Hazırda Ermənistanda 100-dən çox boş kənd var. Yalnız İrəvandan 40-50 km uzaqda olan Vedi və Qarabağlar rayonlarında 25 boş kənd var. Bir çox əsaslı səbəblərlə qeyd etdim ki, Stalin yoldaş azərbaycanlıların könüllü əsaslarla köçürülməsini yazıb. Soruşaq, kim gedirsə, onları yola salaq. İnanmıram ki, köçmək istəyən ola...

 

Bu məsələ ətrafında mənim belə ciddi çıxışım çox pis əhval-ruhiyyə yaratdı. Mənə qarşı hücumlar ağır tənqidlər başlandı. Birinci katib Arutyunov dedi: “Musayev tebya sudit budem pered tem narodom,  kotorıy  tebya lyubit”( Musayev, səni səni sevən xalqın qarşısında mühakimə edəcəyik”)... Təkliflər verildi ki, Musayevə ikinci dəfə söz verilsin ki, o öz səhv sözlərini geri götürsün... Mənə ikinci dəfə söz verildi. Mən dedim ki, adamların könüllü getməsinə etiraz etmirəm.  Ancaq mənim işlədiyim Basarkeçər dağlıq və dağətəyi rayondur. Xaricdən gələn ermənilər isə belə rayonda yaşamaq istəmir. Basarkeçər respublikanın ən böyük taxılçılıq rayonudur. 25 min hektar taxıl əkirik. Maldarlıq və tütünçülük üzrə də respublikanın ən böyük rayonlarından biridir. Rayonun iqtisadiyyatının 80 faizindən çoxu azərbaycanlı kəndlərin öhdəsindədir. Ona görə də azərbaycanlılar köçürüləndən sonra rayonun iqtisadiyyatı batacaq. O səbəbdən də xahiş edirəm ki, Basarkeçər rayonunu imkan dairəsində köçürməyin, bu da olmasa, köçürməni gecikdirin, ya da azərbaycanlılar köçən kəndlərin planı azadılsın. Bunlar da alınmasa, onda məni işdən azad edin. Çünki camaat gedəndən sonra rayonda heç bir plan ödənməyəcək. Siz isə buna görə haqlı olaraq məni partiyadan azad edəcəksiniz. Mən isə partiyadan çıxmadan harada desəniz, orada da işlərəm...

Mənim təkliflərimdən birini nəzərə alıb Basarkeçərin köçürülməsini sonrakı – 1951-1953-cü illərə planlaşdırdılar. Köçəcək azərbaycanlıların ictimai və şəxsi əmlakları barədə isə belə qərar verdilər: ictimai əmlak Ermənistanın planındadır və o qalmalıdır, xüsusi əmlakı və malı olan varsa, sata bilər... Onu  da kim idi alan, kim idi satmağa qoyan?.. Bunlar hamısı quru söz idi...

 

Həmin iclasdan sonra Ermənistanda mənə qarşı çox soyuq münasibət yaranmışdı. Yeni başlayacaq bu kampaniyaya birdən-birə belə ciddi şəkildə əks çıxmaq vəziyyətimi çox ağırlaşdırmışdı. Bu kampaniyaya mənim ciddi etiraz çıxışımı Azərbaycanın hökumət orqanları da eşitmişdi...  

 

Vəziyyətim günbəgün ağırlaşırdı. Çıxış yolu kimi 1948-ci ilin yanvar ayında Bakıda Bağırovun qəbulunda oldum. O, əvvəlcə məni sərt, soyuq qarşıladı...

 

(Davamı var)

 

Təqdim etdi: Sultan Laçın