Yeni doğulmuş uşağa ad seçimi həmişə xüsusi əhəmiyyət kəsb edib.
Bu mühüm proses yalnız gözəl səslənən ad seçməklə bağlı deyildi, həm də bir sıra gizli mənalar və inanclar silsiləsi ilə gedirdi. Yeni doğulmuş körpənin xoşbəxt və firavan həyatını təmin etmək üçün müxtəlif xurafatları və proqnozları nəzərə almaq son dərəcə vacib hesab olunurdu.
Məsələn, xalq adət-ənənələrində uşağa valideynlərindən birinin şərəfinə ad qoymaq qəti qadağan idi. Çoxəsrlik adət-ənənələrin keşikçiləri olan ağsaqqallar belə bir adın qaçılmaz olaraq qısa və bədbəxt bir həyatı proqnozlaşdırdığını iddia etdilər. Atasının və ya anasının adını daşıyan birini qəyyum mələyin qorumayacağına, onu şər qüvvələr qarşısında müdafiəsiz qoyacağına dərin bir inam var idi.
Yeni doğulmuş uşağa mərhumun adını vermək heç də az deyildi. İnsanlar qəti şəkildə inanırdılar ki, mərhumun həyat qüvvəsi hansısa anlaşılmaz şəkildə körpəyə keçə bilər və bununla da onu keçmişə möhkəm bağlayır və onu həyat yolundan məhrum edir. Üstəlik, hər cür bədbəxtlik, xəstəlik və bəlalar çox vaxt mərhumun adı ilə əlaqələndirilirdi.
Bundan fərqli olaraq, müqəddəs övliyaların və şəhidlərin adları, əksinə, ad vermək üçün xüsusilə əlverişli sayılırdı. Ümidlərini buna bağlayan valideynlər çox vaxt uşaqları üçün səmavi himayədarların adlarını seçərdilər. Müqəddəsin adının pis ruhlardan, xəstəliklərdən və digər bədbəxtliklərdən etibarlı şəkildə qorunduğuna dair möhkəm bir inam var idi. Yalnız yaxın qohumlara məlum olan “gizli” adlar da var idi. Bu gizli adlar diqqətli gözlərdən diqqətlə gizlədilib və yalnız şəxsi söhbətlərdə istifadə olunurdu. Bir insanın əsl mahiyyətini və məqsədini açan belə bir gizli ad olduğuna inanılırdı.
Bu cür inanclar və xurafatlar uzun əsrlər boyu ənənəvi kəndli mədəniyyətinin ayrılmaz hissəsi olmuşdur. İnsanların həyatının təbii ritmlə, fəsillərin dəyişməsi ilə sıx bağlı olduğu tənha kəndlərdə ad qoyma yeni doğulmuş uşağın bütün gələcək taleyini əvvəlcədən müəyyənləşdirə bilən sirli bir mərasim kimi qəbul edilirdi. Bu ritualın hər bir detalı diqqətlə düşünülmüş və yoxlanılmışdır, çünki kəndlilərin şüurunda bir insanın adı onun xarakteri, gələcək nailiyyətləri və hətta gözlənilən ömür uzunluğu ilə ayrılmaz şəkildə əlaqəli idi.
Əslində, uşağa ad seçmək kənd camaatının həyatında son dərəcə məsuliyyət və tədbirlilik tələb edən əsas məqamlardan biri idi. Yanlış verilmiş bir ad yalnız müəyyən bir insana bədbəxtlik gətirə bilməz, həm də bütün ailəyə bədbəxtlik gətirə bilər, onun rifahına və firavanlığına xələl gətirə bilər. Buna görə də, bu məsələ bütün müsbət və mənfi cəhətləri diqqətlə çəkərək, xüsusi ciddiliklə müalicə edildi.
Adlarla bağlı adət-ənənələr və xurafatlar köklü sosial-iqtisadi dəyişikliklər dövründə də toxunulmazlığını qoruyaraq nəsildən-nəslə diqqətlə ötürülürdü. 20-ci əsrin ortalarına qədər onlar ənənəvi xalq mədəniyyətinin ayrılmaz hissəsi olaraq qaldılar, Rusiya kənarındakı gündəlik həyat tərzinə təsir göstərməyə davam etdilər. Bu inancların bir çoxu bu günlərdə keçmişdə qalmasına baxmayaraq, onlar hələ də qədim xalq müdrikliyinin əks-sədalarını və rusların şüurunda dərin kök salmış bir insanın adında gizlənən mistik gücün dərkini ehtiva edir.
Moderator.az