“Gələcək gəldi. Cəbhədə nəzərə çarpmadan yeni bir dövr başladı - maşınlar müharibəsi. Ukrayna yerüstü pilotsuz qurğulardan ibarət əsl ordu hazırlayır. Adi nəqliyyat robotlarına kamikadze robotları, mina robotları, evakuator və hətta hücum robotları əlavə edildi. Biz artıq fərdi ağıllı maşınlardan deyil, bütövlükdə öldürücü robotlardan ibarət dəstələrdən danışırıq”.

 

Moderator.az xəbər verir ki, önümüzdəki aylarda cəbhədə döyüşəcək son yeni qurğular TSN.Tijden-dəki xüsusi reportajda müzakirə edilir.

 

 

Hücum edən robotların nəyə qadir olduqları barədə danışmazdan əvvəl zəhmətkeş robotlar - pilotsuz yük maşınları haqqında bir neçə kəlmə.

 

Bu cihazın yaradıcısı Danila öz soyadını demək istəmir. Deyir ki, onun nəqliyyatı təkcə cəbhə xəttində əsgərlərə yükləri uğurla çatdırmır, o, artıq düşmənin pilotsuz maşınları ilə vuruşub, həmin döyüşdən yaralı, lakin məğlubiyyətsiz çıxıb.

 

“O, tam zirehlidir... Onu "VOG" ilə vurmağa çalışdılar, getməyə davam etdi, "FPV" tırtıllı maşını məhv edə bildi, amma robot geri qayıda bildi”, -deyir Danila.

 

Sınaq zamanı onlarla güllə bu dronu deşib, az qala bu tərəfindən o tərəfi görünürdü,  ancaq o yenə də irəli getdi. Onun ən vacib komponentləri etibarlı şəkildə zirehlə örtülmüşdür. Nokaut edilə bilməyən robotla mübarizə psixoloji cəhətdən çətindir.

 

 

Bu robot düşmən mövqelərə qədər yaxınlaşır və  "bam" - özünü partladır!

 

Onlar səssizdirlər, zirehlidirlər, güclüdürlər - bəzi robotlar yüzlərlə kiloqram partlayıcı daşımağa qadirdir, lakin ən əsası qorxmazdırlar. Lazım gələrsə, hətta düşmənin səngərinə də girə bilərlər.

 

 

İvano-Frankovsk bölgəsindən olan iki xaç əmioğlusu artıq bir neçə növ yer robotu dizayn edərək istehsal edib. Körpə minaçı ilə başlayıblar. O, maneələri keçmək bacarıqları ilə heyran edir. Dik yoxuşları asanlıqla dəf edir və çevik şəkildə 2 tank əleyhinə mina basdırır - lazım olan yerdə...

 

Sonda əmioğlular universal robot hazırlayıblar. Onlar belə maşınların böyük gələcəyi olduğuna inanırlar.

 

“Bu dron logistika, mina, döyüş sursatı, su və qida çatdırılması üçün nəzərdə tutulub. O, universaldır, yəni çatdıra bilər, minalaya bilər, lazım gələrsə, hətta evakuasiyaya da xidmət edə bilər”, - deyə ixtiraçılar izah edirlər.

 

 

İqor Sikorski adına Kiyev Politexnik İnstitutunun tələbələri tərəfindən həqiqətən universal bir robot tamamlanır - radio ilə idarə olunan yerüstü maşınlar...

 

Cihazı Slavyanskdan olan köçkün Dmitri Mamonov hazırlayıb və paytaxt tələbələrinə onun patentindən istifadə etmək icazəsi verib.  İndi onlar cihazı sənaye istehsalı səviyyəsinə gətirir, sxemləri hazırlayır, texnologiyanı sınaqdan keçirir və sadələşdirirlər.

 

Robot asanlıqla qatlanır və açılır, həmçinin təkərlər və tırtıllar üzərində gəzə və sizə lazım olan hər şeyi daşıya bilər. Bu maşının əsas üstünlüyü məhz onun yığcamlığı və hərəkətliliyidir.

 

“Onu heç bir problem olmadan avtomobilin baqajına qoymaq olar; mobildir, istənilən nöqtəyə çatdırıla bilər, çünki o, nisbətən yüngül dizayna malikdir – tırtıllarla birlikdə cəmi 57 kiloqram çəkisi var. Əsas vəzifəmiz işimizin miqyasını genişləndirməkdir ki, cəbhədə belə şeylər daha çox olsun”, - deyə tələbə İvan Podpalko bidlirir.

 

 

Cəbhədə yaralı əsgər bütün bölmə üçün böyük problemdir. Çox vaxt yaralını atəş altından çıxarmaq üçün 4 əsgər lazım olur. Və düşmən xüsusilə evakuasiya briqadalarını "ov"lamağa çalışır.

 

Məşhur "Da Vinci Qurdları" bölməsinin tibb xidmətinin rəhbəri Alina Mixaylova yaralının təxliyyəsi zamanı Baxmut bölgəsində rusların 4 hərbçidən ibarət qrupu güllələdiyini və beşinin(yəni xilasedici də daxil olmaqla) xilas edilməli olduğunu söylədi. “30-40 dəqiqəyə baş verməli olan təxliyə 2,5-3 saat çəkdi, çünki 5 hərbçi xilas edilməli idi.

 

Ukrayna artıq onlarla güclü evakuasiya robot sistemi hazırlayıb. Bəli, onlar hələ də insan tərəfindən idarə olunmalıdır, lakin o, bunu düşmənin bilmədiyi gizləndiyi yerdən edə bilər. Və nəhayət,  yaralı "joystisk"i idarə edə bilsə, özü-özünü çıxara bilər. Bu robotlar kiçik, gözə dəyməyən və ən əsası sürətli və güclüdür, ən azı yaralını qucağında daha uzun müddət apara bilirlər.

 

“Düşmən bizə qarşı müasir silahlardan istifadə edir, buna görə də, əvvəllər, İkinci Dünya Müharibəsi və ya Əfqanıstan müharibəsi zamanı olduğu kimi, hərbçilərin təxliyəsi itkilərimizin artmasına gətirib çıxarır ki, biz bunu ödəyə bilmirik”, - deyə Tibb Qüvvələri Komandanlığının Qərargah rəisi müavini İqor Şerbakov izah edib. 

 

 

Düşmən də öz yerüstü pilotsuz maşınlarını inkişaf etdirir və onların təbliğatına inansaq, böyük miqdarda. Deyəsən ayda 500-ə qədərdir.

 

Belousov Rusiyanın müdafiə naziri Şoyqunu əvəz edəndən sonra vəziyyət Ukrayna üçün daha təhlükəli olub. Məhz Belousov Rusiyada dronların, robotların və müxtəlif pilotsuz sistemlərin hazırlanmasına cavabdehdir.  Amma ekspertlər əmin edir ki, hələlik Ukrayna düşməndən yarım addım öndədir...

 

 

Ukraynada hərbi texnologiyaların inkişafı üzrə "Defence Brave1" klasterinin rəhbəri Natalya Kuşnerskaya iddia edir ki, bizim inkişaflarımız keyfiyyət, müxtəliflik və hətta kəmiyyət baxımından üstündür.

 

"Brave1" platforması hamını - dizaynerləri, könüllüləri, məmurları və əslində müştəriləri, yəni hərbçilərimizi birləşdirir. Sınaqlar çox vaxt paralel olaraq aparılır - sınaq yerində və cəbhədə. Və burada nə danışdıqlarını bilirlər.

 

Natalya Kuşnerskaya deyir: “Bizi tezliklə robotların istifadəsi ilə döyüş meydanında çox yaxşı nəticələr gözləyir.

 

Söhbət xaç əmioğluları tərəfindən qarajda yığılan bir neçə robotdan yox, minlərlə robotdan gedir. Onlarla robot yüzlərlə hücum robotu üçün döyüş sursatı çatdırır, onlar da düşmən piyadalarını uzaq məsafədən vururlar.

 

Fantaziyalar? Cəmi 2 il əvvəl düşmənin son tankını yandıran "FPV" pilotsuz təyyarəsinə az adam inanırdı...

 

Xatırladılır ki, az əvvəl Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Ali Baş Komandanı Aleksandr Sırski və müdafiə naziri Rustem Umerov Ukrayna istehsalçılarının pilotsuz qurğularının ən son işlənmiş modelləri ilə tanış olublar".

 

S.Laçın