"Ağ ciyər xərçənginin əsas yaranma səbəbi siqaret çəkməkdir və belə pasiyentlərin 80 faizi keçmişdə və ya hazırda siqaret çəkənlərdir..."

 

"Passiv siqaret çəkənlər siqaret çəkənlərlə birgə yaşamaq və ya onlara yaxın olmaq səbəbindən bu xəstəliyə yoluxur..."

 

"Ağ ciyər xərçənginin əsas problemi odur ki, erkən mərhələdə insan heç nə hiss etmir, çünki ağ ciyərlərdə ağrı reseptorları yoxdur..."

 

Demək olar ki, bütün onkoloji xəstəliklərdə, o cümlədən ağ ciyər xərçəngində uğurlu müalicə şansları və sağ qalmaq faizi xəstəliyin nə qədər erkən aşkar edilməsi və erkən müalicəyə başlanılmasından asılıdır.

 

Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "Vesti" nəşri yazıb.

 

Hər il İsraildə 2700 ağ ciyər xərçəngi halları qeydə alınır. Faktiki olaraq ağ ciyər xərçəngi bütün bədxassəli törəmələr arasında ən əhəmiyyətli ölüm amilidir və dünyada ən geniş yayılmış onkoloji xəstəlikdir.

 

Ağ ciyər xərçənginin yaranmasının əsas səbəbi siqaret çəkməkdir və ağ ciyər diaqnozu qoyulan pasiyentlərin 80 faizi keçmişdə və ya hal-hazırda siqaret çəkənlərdir.

 

Əlbəttə, həyatında heç vaxt siqaret çəkməyən adamlarda da ağ ciyər xərçənginə rast gəlmək olar, amma belə hallar az yayılıb.

 

Ona görə də bu ölümcül xəstəliyin ən səmərəli profilaktika üsulu siqaretdən əvvəlcədən imtina etmək və ya siqaret çəkənlərin imkan daxilində tez bir zamanda onu atmasıdır.

 

Qeyd etmək vacibdir ki, bəziləri passiv siqaret çəkməkdən, yəni siqaret çəkənlərlə birgə yaşamaq və ya onlara yaxın olmaq səbəbindən bu xəstəliyə yoluxur.

 

Əvvəllər passiv siqaret çəkmənin ziyanı barədə məlumatlılıq çox zəif olub, lakin bu gün hər bir siqaret çəkən anlamalıdır ki, təkcə özünə deyil, öz ailəsinə və ətrafındakılara da ziyan vurur.

 

Əksəriyyət hallarda erkən mərhələdə ağ ciyər xərçəngi özünü heç nə ilə büruzə vermir. Əlamətlərin meydana çıxması bir qayda olaraq xərçəngin sonrakı mərhələlərindən xəbər verir.

 

Bu əlamətlər öskürək, təngnəfəslik, ağ ciyərlərin xroniki obstruktiv xəstəliyinin əlamətlərinin kəskinləşməsi, qəflətən yaranan xırıltılı səs, sinədə sızıldayan və ya deşici ağrı, həmçinin qanlı bəlğəm meydana çıxa bilər.

 

Bütün hallarda imkan daxilində tez bir zaman həkimə müraciət etmək lazımdır. Bunu da vurğulamaq vacibdir ki, bəzən bunlar başqa xəstəliklərin, məsələn, pnevmoniyanın əlamətləri ola bilər, bu halda da həkimə müraciət edib döş qəfəsinin rentgen müayinəsindən keçmək lazımdır. Nəticədə patologiya aşkar edilərsə, həmçinin KT müayinəsi aparılmalıdır.

 

Bütün onkoloji xəstəliklərdə, o cümlədən ağ ciyər xərçəngində uğurlu müalicə şansları və sağ qalma faizi xəstəliyin imkan daxilində erkən aşkar edilməsi və erkən müalicəyə başlanılmasından asılıdır.

 

Bu xəstəliyin əsas problemi odur ki, erkən mərhələlərində insan heç nə hiss etmir, çünki ağ ciyərlərdə ağrı reseptorları yoxdur, çox vaxt xəstəlik orqanizmə yayılanda əlamətlər üzə çıxır.

 

Bəzən pasiyentlər başqa səbəblərdən (məsələn, yol-nəqliyyat hadisəsi və ya travmalar) müraciət edir, onlar təsadüfən vizual müayinə icra ediləndə ağ ciyərlərdə bədxassəli şiş aşkar edilə bilər.

 

Xəstəliyin erkən mərhələrində əksəriyyət hallarda şişi cərrahi yolla kənar etmək olar, əlavə komplementar terapiya metodlarının köməyilə həkimlər xəstəliyin gələcəkdə residiv ehtimalını azaltmağa çalışacaq.

 

Geçikmiş mərhələlərdə cərrahi əməliyyat aparmaq çətin olur və bir qayda olaraq kimya terapiyası, şüa terapiyası, bioloji terapiya və immunterapiya tələb edilir.

 

Son zamanlar xəstəliyin erkən aşkar edilməsi üçün əhalinin yüksək risk qrupuna aid hissəsi üçün skrininq müayinələr aparılır.

 

Bir sıra ölkələrdə mövcud olan bu müayinə 50-79 yaşında olan, hazırda və ya keçmişdə 20 il ərzində

gündə bir qutu və ya 10 il ərzində gündə iki qutu və daha çox siqaret çəkənlər üçün nəzərdə tutulub.

 

Bu müayinə həm də 15 il öncə siqareti tərgidənlər üçün də aktualdır. Skrininq müayinə KT-tomoqrafın köməyilə aparılır.

 

Xərçəng yaşlı adamların xəstəliyi hesab edilsə də, yadda saxlamaq lazımdır ki, gənclər də bu xəstəliyə yoluxa bilər.

 

Bir çox insanlar müxtəlif səbəblərdən həkimə müraciət etməkdən çəkinir, lakin yadda saxlamaq lazımdır ki, erkən diaqnostika sağalma şansını artırır. 

 

Çox gözləmək ona gətirib çıxaracaq ki, ağ ciyər xərşəngi yayılacaq və orqanizmdə metastazlar meydana çıxacaq.

 

Müəllif: Beer-Şevdə "Soroka" xəstəxanasının aparıcı onkoloqu