![Uşaqlarda nitq və eşitmə problemlərinin qarşısını bu üsullarla almaq olar – MARAQLI METODLAR](https://moderator.az/cphoto/670x420/2023/06/17/1687031736_kliil.jpg)
Uşaqlarda eşitmə problemləri və ilkin addımlar
Eşitmə problemi olan uşaqlarda birinci qüsur kimi eşitmə, ikinci isə nitq götürülür. Nitq qüsurları da uşağın yaşından asılı olaraq nitq inkişafı geriliyi, nitq inkişafının ləngiməsi kimi qruplara bölünə bilər. Bu zaman uşağın eşitmə qalığından istifadə edərək, onun nitqini inkişaf etdirmək mümkündür. Əgər uşaq birinci və ikinci dərəcəli eşitmə qüsurludursa, onun nitqini inkişaf etdirərək normal vəziyyətə gətirmək olar. Ancaq o, üçüncü, dördüncü dərəcəli eşitmə qüsurludursa, bu, artıq ağır dərəcəli sayılır. Uşaq eşitmə aparatından normal istifadə etdiyi halda, yəni bir qulağına taxıb, digərinə taxmırsa onda bu, bir qulağın eşitmə aktivliyinə kömək edəcək. Aparat taxılmayan qulaqda isə eşitmənin daha da ağırlaşmasına şərait yaradacaq. Ona görə də hər bir eşitmə qüsurlu uşaqla işləyərkən mütləq şəkildə dodaqdan oxumanı ləğv etməyə çalışmaq lazımdır. Çünki eşitmə qüsurlu uşaqlar dodaqdan oxuya daha çox üstünlük verirlər. Onlar bizim nə dediyimizi eşitməsələr belə, hansı sözlə müraciət etdiyimizi dodağımızın hiss edərək oxuyurlar. Ona görə loqopedlər bu tip uşaqlarla ağzını tutaraq məşğul olmağa daha çox üstünlük verirlər. Uşaqlarda eşitmə qabiliyyəti inkişaf etdikcə artıq nitqini də korreksiya etmək olur.
Dərin damaq problemi
Uşaqların 90% -də rast gəlinən problemlərdən biri də dərin damaqdır. Dərin damaq loqopedin müdaxilə edə bilməyəci bir problemdir. Çünki uşaq doğulanda dərin damaqla doğulur. Dərin damaq böyük problem sayılmasa da, müəyyən səslərinin tələffüzündə bu, müstəsna rol oynayır. Məsələn, “l”və“r” sərt damaqda deyilən səslərdir və həmin uşaqlar bunları düzgün istifadə edə bilmirlər. “L” səsinin üzərində iş aparıldıqda düzəlir, amma “r” səsinin korreksiya müddəti normal damaqlı uşaqlardan daha uzun müddət çəkir”.
Mərkəzi sinir sistemində tormozlaşma funksional səbəbə xasdır. Bu, ləngimə olan uşaqlara aiddir və ləngiməni spesifik özünəməxsusluğu ilə biruzə verir. Uşaqların nitqində 3 yaşına qədər ləngimə olarsa, onlara nitq inkişaf ləngiməsi və 3 yaşdan sonra isə nitq inkişaf geriliyi diaqnozu qoyulur. 3 yaşdan yuxarı uşaqlarda bu problemlə loqoped, psixoloq, psixopedaqoq birlikdə işləyir.
Uşağın dörd həftəliyindən dörd aylığa qədər inkişaf dövrünün pozulması zamanı daha ağır nitq qüsurların yaranması mümkündür. Ananın hamiləlik dövründə keçirdiyi hər hansı bir virus və yaxud infeksiyalı xəstəliklər, qan uyğunsuzluğu uşaqlarda daha ağır nitq qüsurların yaranmasına səbəb olur.
Vacib qeydlər
Zəifeşidənlər üçün məktəbdə jest dilinin istifadəsi qadağandır. Belə ki bu uşaqlarda dilin inkişafı təkcə xüsusi təhsil şəraitində deyil, həm də ətrafdakılarla birbaşa ünsiyyətinə tələbat böyük olduqca, uşaqların müstəqil şəkildə dili daha aktiv inkişaf edir. Zəifeşidənlərdə jestin ünsiyyət zamanı istifadə olunması onların söz dilinin inkişafını gecikdirir. Surdopedaqoq zəifeşidən uşaqlarda jest dili vasitəsilə danışmaqdan çəkinməli, təhsil prosesində lazım olan bütün vasitələrdən maksimum istifadə etməlidir. Zəifeşidən uşaqları kar uşaqlarla bir sinifdə və ya bir məktəbdə oxutmaq, jest dilindən istifadə etmək olmaz. Çünki o nitqin göz vasitəsilə qavranılma vərdişlərinin formalaşmasını tormozlaşdırır.
Gec kar olmuşlarda şifahi dil ancaq dil ünsiyyəti zamanı saxlanıla bilir.
Daktilologiyanın istifadəsinə söz dilinin özünəməxsus formalaşması kimi eşitməsi pozulmuş uşaqların xüsusi təhsilin ilkin mərhələlərində icazə verilir. Məktəbdə kar uşaqların öyrənilməsində şifahi daktil nitqi təhsilinin ilkin mərhələlərində başlanğıc forma şəklində, dil ünsiyyətinin formalaşması prosesinə əsasən istifadə edilir.
![Azərbaycanın güllə atıcısı olimpiadada 24-cü oldu](https://moderator.az/photo/213x120/2024/07/27/1722081679_44.jpg)
![Bakıda yolda DAVA: sürücülərdən biri digərinə bıçaq çəkdi - VİDEO](https://moderator.az/photo/213x120/2024/07/27/1722081419_43.jpg)
![](https://moderator.az/photo/213x120/2024/07/27/1722080956_42.jpg)
![Əhaliyə ödənilən sosial ödənişlərin məbləği açıqlandı](https://moderator.az/photo/213x120/2024/07/27/1722080778_41.jpg)
![Olimpiya hərəkatının Fransa ləkəsi – III Reyxin etmədiyi pisliyi Yelisey edib - TƏHLİL + FOTO](https://moderator.az/photo/213x120/2024/07/27/1722079893_40.jpg)
![Parlament seçkiləri ilə əlaqədar qeydə alınan müşahidəçilərin sayı açıqlandı](https://moderator.az/photo/213x120/2024/07/27/1722079687_39.jpg)
![Zaxarova Paris-2024-ün açılış mərasimini tənqid etdi](https://moderator.az/photo/213x120/2024/07/27/1722079074_38.jpg)
![Fransa dünyada ifşa olundu - Paris Olimpiadasında nələr baş verir?](https://moderator.az/photo/213x120/2024/07/27/1722078825_37.jpg)
![Kəlbəcər rayonuna ilk dəfə infotur təşkil edilib VİDEO](https://moderator.az/photo/213x120/2024/07/27/1722078024_17220614686020240172_1200x630.jpg)
![Deputatlığa namizədlərin sayı AÇIQLANDI](https://moderator.az/photo/213x120/2024/07/27/1722078106_36.jpg)
![Növbədənkənar parlament seçkisi ilə əlaqədar neçə bülleten çap ediləcək?](https://moderator.az/photo/213x120/2024/07/27/1722077827_35.jpg)
![Azərbaycan idmançısı olimpiadaya UĞURLU START verdi](https://moderator.az/photo/213x120/2024/07/27/1722077504_34.jpg)
![Bakı Zooloji Parkı mediadan NİYƏ QAÇIR?](https://moderator.az/photo/213x120/2024/07/27/1722076630_zoopark.jpg)
![Rüfətdən Elza Seyidcahana SƏRT SÖZLƏR](https://moderator.az/photo/213x120/2024/07/27/1722077254_33.jpeg)
![Kamilə toy tarixini açıqladı](https://moderator.az/photo/213x120/2024/07/27/1722076933_32.jpg)
![“NKVD”-nin cəza poliqonları – Stalin nazirin bağ evini də ölüm düşərgəsinə çevirib](https://moderator.az/photo/213x120/2024/07/27/1722076722_31.jpg)
![Fransadan Azərbaycana qarşı növbəti təxribat: Bakı cavab tədbiri görəcək?](https://moderator.az/photo/213x120/2024/07/27/1722076526_30.png)
![Nikol Bakının dəvətini qəbul edəcək? - Rusiyadan baxış](https://moderator.az/photo/213x120/2024/07/27/1722075724_29.jpg)
![Nazirləri](https://moderator.az/photo/213x120/2024/07/27/1722075355_28.jpg)
![Ev tikmək istəyən torpaq sahiblərinə BƏD XƏBƏR](https://moderator.az/photo/213x120/2024/07/27/1722074621_27.png)
![Çarlz Veyli:](https://moderator.az/photo/213x120/2024/07/27/1722074199_26.jpg)
![Çağırışçılarla döyüş hazırlığı üzrə məşğələlər keçirilir - FOTO/VİDEO](https://moderator.az/photo/213x120/2024/07/27/1722073835_25.jpg)
![Beynəlxalq səyyahlar minaların zərərsizləşdirilməsi prosesini izlədi](https://moderator.az/photo/213x120/2024/07/27/1722073511_24.jpg)
![İlansancmaları zamanı zərdab tapılmır? -](https://moderator.az/photo/213x120/2024/07/27/1722073178_23.jpg)
![](https://moderator.az/photo/213x120/2024/07/27/1722072410_22.jpg)
![Vətəndaşların 43 min manatını mənimsəyən şəxs saxlanıldı - VİDEO](https://moderator.az/photo/213x120/2024/07/27/1722072043_21.jpg)
![“Soros uşaqları”nın kadastr sənədi olmayan ölkəsi ilə bağlı təhlükəli plan - Qərb Ermənistanı savaşa çəkir](https://moderator.az/photo/213x120/2024/07/27/1722071550_20.jpg)
![Paris-2024: Cüdoçumuz mübarizəni dayandırdı](https://moderator.az/photo/213x120/2024/07/27/1722071097_19.jpg)
![AFFA rəsmisi Türkiyə klubunun oyununa təyinat aldı](https://moderator.az/photo/213x120/2024/07/27/1722070678_17.jpg)
![](https://moderator.az/photo/213x120/2024/07/27/1722070326_16.jpg)