“Artıq 10 noyabr 2020-ci il tarixli üçtərəfli  bəyanat-razılaşmasından  iki il yarımdan çox vaxt keçir. Azərbaycan, Ermənistan və Rusiya dövlət  başçılarının imzaladığı həmin bəyanatın 7-ci bəndində  açıq aydın yazılır: “Məcburi köçkünlər və qaçqınlar Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığı İdarəsinin nəzarəti altında Dağlıq Qarabağ ərazisinə və ona bitişik ərazilərə qayıdırlar”… Elə bəhs edilən bəyanata əsasən Azərbaycanın “Laçın dəhlizi” və Yuxarı Qarabağ torpaqlarının bir hissəsinə müvəqqəti yerləşdirilən Rusiyanın “sülhməramlı” sayılan hərbi kontingenti ərazimizə daxil olan ilk günlərdən  44 günlük müharibə zamanı Ermənistana köçmüş erməniləri avtobuslarla geri – Xankəndinə daşımağa başladı. Rusiya Müdafiə Nazirliyinin rəsmi açıqlamasına görə, 4-5 ay ərzində keçmiş Dağlıq Qarabağ ərazisinə 50 mindən çox erməni qaytarılıb. Düzdü, ola bilsin, bu rəqəmi qəsdən şişirdirlər. Amma, zənnimcə, azı, 20 min nəfər erməni qaytarıblar. Üstəlik, Xankəndindəki separatçı-terrorçu erməni rejiminə, həm mənəvi, həm maddi dəstək verərək Şuşadan, Hadrutdan və s. köçmüş ermənilər üçün  Xankəndi, Malıbəyli, Xocalı ərazilərində yeni evlər tikilməsinə şərait yaratdılar. Bəs  31-32 ildir həmin Yuxarı Qarabağdakı dədə-baba yudrlarından köçkün düşmüş bir nəfər də olsun azərbaycanlının geri qaytarılmasına şərait yaradılıbmı? Şuşadan savayı Qarabağdakı bircə məntəqədə soydaşlarımız üçün bir yaşayış evi bərpa edilibmi? Xeyr!..  Əksinə, dəfələrlə deyildiyi kimi, sülhməramlı”lar erməni separatçılarını silahlandırır, hətta onlara təlim keçirlər ki, onların varlığını daim hiss edən azərbaycanlılar öz yurdlarına qayıtmağa ehtiyat etsinlər”.

 

Bu fikirləri Moderator.az-a açıqlamasında Milli Qəhrəman Şirin Mirzəyevin xanımı, sabiq deputat Flora Qasımova ifadə edib.

 

“İnanıram ki, hazırda Moskvada  Rusiya prezidentinin vasitəçiliyi ilə Ermənistan başçısı ilə danışıqlar aparan Azərbaycan Prezidenti xalqımızın ürəyindən keçən bütün bu deyilənləri səsləndirəcək. Və hesab edirəm ki, Azərbaycan tərəfi 10 noyabr bəyanatının 7-ci maddəsinə əsaslanaraq Rusiyadan keçmiş  Dağlıq Qarabağ ərazisindən məcbiri köçkün soydaşlarımızın öz yurdlarına qaytarılıb orada daimi məskunlaşdırılması prosesinin tezləşdirməsini tələb etməlidir...

 

Məsələn, Xankəndindən köçmüş azərbaycanlıların şəhərin özünə qayıdıb əvvəlki kimi ermənilərlə yanaşı yaşaya bilməsə də, ilkin mərhələdə, ən azı, Kərkicahan qəsəbəsinin azərbaycanlılar yaşayan hissəsində həmin qəsəbədən məcburi köçkün soydaşlarımızı məskunlaşdıra bilərik... Kərkicahan  qəsəbəsi  iki hissədən ibarət idi: yuxarı hissədə azərbaycanlılar, aşağı hissədə ermənilər yaşayırdı. Əldə etdiyimiz məlumata görə, ermənilər özlərinin yaşadığı hissədə yaşayırlar, üstəlik, azərbaycanlıların yaşamış olduğu yuxarı hissədəki bir neçə azərbaycanlı evini də bərpa ediblər, lakin  orada soydaşlaımızın evlərin əksəriyyəti hələ də dağılmış vəziyyətdədir. Həm də Kərkicahana arxadan- Şuşa istiqamətindən yol var. Həmin yolu da bərpa etmək olar...  Özü də kərkicahanlılar çox cəsarətli idilər.  Ermənilər onlardan qorxurdular. Üç il ərzində son imkanadək döyüşdü onlarla Kərkicahan camaatı... Kərkicahandan da Xocalının Kosalar kəndinə yol var, həmin yolu da bərpa etmək mümkündür. Bildiyimə görə, hazırda Kosalar və ətrafdakı 5-6 kəndlər də bomboşdur, ermənilər yaşamır. Kosalarda da evləri bərpa edib soydaşlarımızı köçürmək olar. Və s. və i.a.  Əgər Yuxarı Qarabağ ərazisinə belə köçürmələr olarsa, ermənilər yaxınlıqda güclü Azərbaycan ordusunun varlığını da bildiklərindən, azərbaycanlılara əvvəlki kimi təzyiq göstərməyə cəsarət etməyəcəklər. Əksinə, tədricən ya keçmişdən tanıdıqları azərbaycanlılarla yaxınlaşıb ünsiyyət qurub, etdiklərinə görə peşimanlıqlarını ifadə edib yaşamağa məcbur olacaqlar və Azərbaycan vətəndaşlığını qəbul edəcəklər, ya da Ermənistana köçməyə məcbur qalacaqlar” -deyə açıqlamasının davamında şəhid Milli Qəhrəman xanımı bildirib.  

 

“Rusiyanın “sülhməramlı” adlanan kontingenti bu iki il 6 aydan çox müddətdə, dediyim kimi, nə bir nəfər azərbaycanlının keçmiş Dağlıq Qarabağ ərazisinə köçürülməsinə, nə də azərbaycanlılarla ermənilər arasında ünsiyyət formalaşmasına şərait yaratdılar. Əksinə, müxtəlif təxribatlarla gah Ermənistanla sərhəddə, gah da Qarabağ daxilində silahlı qarşıdurmalar təşkil etdilər. Rusiya hərbi kontingenti Qarabağ torpağımıza daxil olandan az sonra Xocalı ərazisində kilsə tikdirdi, öz keçmiş sərkərdələrinə, klassik şair və yazıçılarına heykəllər qoydular. Bununla nə demək istəyirlər? Demək istəyirlər ki, buralar da bizim tarixi torpağımızdır. Bu günlər də sizin saytda da oxuduq ki, Ağdərədə erməni işaqlarına imperiya rəmzi olan Georgiyev lentləri paylayıblar.  Azərbaycan ictimaiyyəti bütün bunlara kəskin etiraz etməlidir ki, Moskva da, İrəvan da öz hesabını götürsün”- deyə sabiq deputat vurğulayıb.

 

Sultan Laçın