“Komandirə izah etdik ki, Kəlbəcərə girə bilmərik, hamımızı qırarlar...”

 

(Əvvəli burada://moderator.az/az/ekskluziv/635475/1942-ci-ilde-ermeniler-kelbecerde-vurusacaq-partizan-destesi-yaratdi-meni-de/ )

 

“...Əslində ermənilərin bir gözü həmişə Kəlbəcərdə olmuşdu. Bununla belə, onlar həmişə kəlbəcərlilərlə hesablaşırdılar. Bazarlarda, başqa yerlərdə heç bir erməni dığası kəlbəcərliyə sataşmağa cəsarət etməz, əks təqdirdə həmin kəlbəcərli o erməninin qanını tökməmiş əl çəkməzdi. Ermənilərin kəlbəcərlilərdən it kimi qorxmaları barədə bir-iki canlı faktı qeyd etmək istərdim...

 

1917-ci ildə çar hökuməti devriləndən sonra ermənilər Basarkeçər rayonunun Yarpızlı, Qızılvəng, Yuxarı Zağalı kəndlərinə basqın etmişdilər. Bu hadisəni eşidən kəlbəcərlilər böyük bir dəstə ilə Nərimanlıya gəlib Göyçənin qoçaq oğlanlarıyla birlikdə Basarkeçərin ermənilər məskunlaşan Qıxbulaq, Tüskülü, Aşağı Zağalı, Gödəkbulaq, Alçalı kəndlərini dağıtmışdılar...

 

Silikovun(Əslində Silikyan -Oğuzda doğulmuş, I Cahan savaşında Rusiya ordusu tərkibində Türkiyəyə qarşı döyüşmüş, sonra isə Azərbaycana qarşı qətliamlarda iştirak etmiş general-S.L.) diviziyasında komandir olub çoxlu müsəlman qanı tökmüş, sonralar Bayazit rayon İcraiyyə Komitəsinin sədr müavini və kommunal təsərrüfat idarəsinin müdiri işləyən Aleksan Qamaryan danışırdı ki, daşnak hökumət başçısı Xatisyan iki dəfə əmr verdi ki, biz Kəlbəcərə hücum edərək həmin ərazi vasitəsilə Qarabağa çatıb tayqulaq Androniklə birləşək. “Ancaq bizim diviziyanın qoşun hissəsində qulluq edənlərin əksəriyyəti Basarkeçər, Qaranlıq, Bayazit erməniləri idilər. Biz kəlbəcərliləri yaxşı tanıdığımızdan boyun qaçırdıq ki, Kəlbəcərə girə bilmərik, girsək də, bizdən bir nəfər də salamat qalmaz...”

 

Qamaryanın söylədiklərini öz işləri ilə əlaqədar yanıma gələn yaşlı ermənilərdən Viktor Hambarsumyanın atası doktor-professor Hamazasp Hambarsumyan, Serqo Arevşadyan, Gerasim Bedrosyan və bir çox başqaları da təsdiqləyirdi. Deyirdilər ki, biz komandir Alabyana izah etdik ki, kəlbəcərlilərə qalib gələ bilmərik, hamımızı qırarlar. Bundan sonra Alabyan Xatisyana iki dəfə imtina raportu yazdı. Bununla da Kəlbəcər camaatından qorxan  Alabyanın diviziyası Kəlbəcərə hücum haqqında Xatisyanın əmrini yerinə yetirməkdən boyun qaçırdı...

 

Lakin təəssüf ki, 74 il sonra  Kəlbəcər xəyanət qurbanı olaraq düşmənin əlinə keçdi. Ancaq, şübhəsiz ki, bu, müvəqqətidir. Və tezliklə xalqımız torpaqlarının hər qarışının sahibi olacaqdır...”

 

Təqdim etdi: Sultan Laçın, Moderator.az