“Sülh, amma hər hansı qiymətə yox” - Ukraynalılar ABŞ planı barədə nə düşünür?

Ukrayna cəmiyyətinin mövqeyi: sülh istəyirlər, amma güzəştsiz

Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə “DW.com” məlumat yayıb.

ABŞ-ın təşəbbüsü ilə hazırlanmış sülh planı ətrafında danışıqlar davam edərkən, Ukrayna ictimaiyyəti müharibənin bitməsi ehtimalını və “qırmızı xətləri” müzakirə edir. Sosial sorğular göstərir ki, ukraynalılar sülhə tərəfdardır, lakin ərazi güzəştləri və ya real təhlükəsizlik təminatı olmadan hər hansı planı qəbul etmirlər.

Kiyevdəki “Yeni Avropa” Mərkəzinin araşdırmasına görə, respondentlərin 65%-i Rusiyayla təhlükəsizlik təminatı olmadan danışıqlara getməyin yolverilməz olduğunu bildirib. 86%-dən çoxu isə cəbhənin dondurulmasının yalnız yeni aqressiyanı gecikdirəcəyinə inanır. Kiyev Beynəlxalq Sosialogiya İnstitutunun sorğusu isə göstərib ki, 75% ukraynalı Donbasdan qoşunların çıxarılmasını və ordunun sayının məhdudlaşdırılmasını nəzərdə tutan planı qəbuledilməz sayır.

“Cəmiyyət hakimiyyət üçün qoruyucu rol oynayır”

KMİS-in icraçı direktoru Anton Qruşetski qeyd edib ki, ukraynalılar diplomatik yolla müharibənin bitməsinə açıqdırlar, amma kapitulyasiya kimi görünən planı qəbul etmirlər. Onun sözlərinə görə, əksəriyyət müharibəni lazım olduğu qədər davam etdirməyə hazırdır.

Politoloq, “Demokratik Təşəbbüslər” Fondunun elmi direktoru Aleksey Qaran isə bildirib ki, ictimai rəy hakimiyyət üçün “qırmızı xətləri” müəyyənləşdirir və bu, prezident Zelenskiyə ABŞ-ın təzyiqlərinə qarşı arqument verir.

Korrupsiya qalmaqalı və ictimaiyyətin təsiri

Politoloq Oleg Saakyanın sözlərinə görə, Zelenskinin ətrafında baş verən korrupsiya qalmaqalı onun manevr imkanlarını daha da daraldıb. ABŞ-da bəziləri bu qalmaqaldan sonra Zelenskinin daha güzəştə meylli olacağını düşünürdü, amma əksinə, cəmiyyət “sədd” rolunu oynayaraq güzəştli planların qarşısını alır.

Ukraynalılar etiraz etməyə hazırdır

“Yeni Avropa” Mərkəzinin sorğusuna görə, əgər hakimiyyət cəmiyyətin qəbuledilməz saydığı kompromislərə gedərsə, respondentlərin 51%-i etiraz aksiyalarında iştirak etməyə hazırdır. Saakyan vurğulayıb ki, ictimaiyyətin subyektliyi əsas amildir və hakimiyyət bunu yaxşı anlayır.

Ən həssas məqamlar – təhlükəsizlik təminatının olmaması, seçkilərin təhlükəsizliksiz keçirilməsi və ərazi güzəştləri – cəmiyyət üçün qəbuledilməzdir. Saakyan ehtimal edir ki, müəyyən şərtlərdə NATO-nun 5-ci maddəsinə bənzər təhlükəsizlik təminatı variantı müzakirə oluna bilər, amma bu, “acı bir həblə” məhdudlaşmalıdır.

Açıq dialoqa ehtiyac

“Beynəlxalq Dirçəliş Fondu”nun icraçı direktoru Aleksandr Suşko bildirib ki, Ukrayna cəmiyyəti sülhün qiymətinə ciddi yanaşır və suverenlik, müstəqillik, müdafiə qabiliyyətini zəiflədən kompromisləri qəbul etməyəcək. Onun sözlərinə görə, kompromislərin axtarışı həm cəmiyyət, həm də hakimiyyət üçün çətin olacaq.

Suşko vurğulayıb ki, ordunun sayının azaldılması, təhlükəsizlik təminatları kimi mövzular real danışıqların gündəmindədirsə, hakimiyyət cəmiyyətlə açıq dialoqa başlamalıdır. Əks halda bu məsələlər daxili gərginlik yarada bilər.

Ukrayna ictimaiyyəti sülhə hazırdır, amma “hər hansı qiymətə” yox. Ərazi güzəştləri və zəif təhlükəsizlik təminatı ilə bağlı planlar qəbul olunmayacaq, cəmiyyət isə bu mövqeyi qorumaq üçün etiraz etməyə hazırdır.