"ABŞ Konqresində sensasiya: Respublikaçılar ölkənin NATO-dan çıxmasına dair qanun layihəsi təqdim edib" - "Reuters"

"NATO "soyuq müharibə"nin reliktidir və ABŞ-ın milli təhlükəsizliyinə xidmət etmir..."

Kentukki ştatından olan respublikaçı konqresmen Tomas Messi ABŞ-ın NATO-dan çıxmasını nəzərdə tutan qanun layihəsini həm Nümayəndələr Palatasına, həm də Senata təqdim edib.

Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "Reuters" agentliyi məlumat yayıb.

Respublikaçıların təşəbbüsü və qanun layihəsinin mahiyyəti

Messi bildirir ki, "NATO soyuq müharibənin reliktidir və ABŞ-ın milli təhlükəsizliyinə xidmət etmir". Onun sözlərinə görə, ölkə trilyonlarla dollar xərclədiyi alyansdan çıxmalı və vəsaiti daxili müdafiəyə yönəltməlidir. Qanun layihəsi prezidentin 30 gün ərzində NATO-ya rəsmi çıxış bildirişi göndərməsini tələb edir. Senatda isə respublikaçı Mayk Li analoji S.2174 sənədini təqdim edib.

Alyansın genişlənməsi, Avropanın öhdəlikləri və Vaşinqtonun narazılığı

Təşəbbüs müəllifləri hesab edir ki, Avropa ölkələri öz təhlükəsizliyini təmin etməyə kifayət qədər iqtisadi və hərbi potensiala malikdir. Sənəddə NATO-nun 1999-cu ildən bəri Şərqə doğru genişlənməsinin alyansın ilkin missiyasından uzaqlaşdığı qeyd olunur. 

Respublikaçıların bu mövqeyi ABŞ-da illərdir davam edən narazılıqlarla uzlaşır: Vaşinqton müdafiə xərclərinin əsas yükünü daşıdığını düşünür. "Reuters" yazır ki, ABŞ Avropadan 2027-ci ilə qədər NATO çərçivəsində daha çox öhdəlik götürməyi tələb edib və bunun edilməyəcəyi halda alyansdakı iştirakın azaldıla biləcəyi barədə xəbərdarlıq edib.

Trampın mövqeyi, hüquqi məhdudiyyətlər və NATO-nun tarixi konteksti

Donald Tramp əvvəlki dövrdə də NATO-dan çıxmaqla hədələyib və müttəfiqləri müdafiə xərclərinə kifayət qədər vəsait ayırmamaqda tənqid edib. Baxmayaraq ki, Bayden dövründə Konqres prezidentlərin NATO-dan çıxmasına qadağa qoyan xüsusi qanun qəbul edib.

"Politico" ekspertləri Trampın bunu xarici siyasət səlahiyyətləri ilə yan keçə biləcəyini bildirir. Messi uzun müddətdir ABŞ-ın xarici müdaxilələrinə qarşı çıxan siyasətçilərdən biridir və Konstitusiyanın icazəsiz hərbi əməliyyatlara imkan vermədiyini söyləyib. NATO isə 1949-cu ildə yaradılıb və bu gün 32 ölkəni birləşdirən ən böyük kollektiv müdafiə alyansıdır.