"Titanik"in qaldırılması mümkünmü? - Dərinlik, elm və etika bu sualı birdəfəlik həll edir" - "Slash Gear"

"Titanik"in sudan çıxarılması həm mümkün deyil, həm də etik baxımdan qadağandır..."

1912-ci ildə baş verən faciədən sağ çıxan 700-dən çox sərnişin öz gözləri ilə gördü ki, nəhəng transatlantik gəmi suya qərq olmadan əvvəl iki yerə bölünüb. 

Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "slashgear.com" nəşri yazıb.

Nəşr yazır ki, onilliklər boyu dünyada bir fikir dolaşıb: bəlkə günlərin birində "Titanik"i sudan çıxarmaq mümkün olar. Lakin bu gün mütəxəssislərin cavabı qəti və dəyişməzdir - gəmini qaldırmaq mümkün deyil və buna cəhd etmək belə onu tamamilə məhv etmək deməkdir. Nəşr vurğulayır ki, "Titanik"ə toxunmamaq həm elmi, həm də etik baxımdan ən doğru qərardır.

Dərinlik və mikroskopik düşmənlər

"Titanik"in qalıqları yalnız 1985-ci ildə Şimali Atlantik okeanında, təxminən 12 500 fut (təxminən 3 800 metr) dərinlikdə tapılıb. Axtarış nəticəsində təsdiqlənib ki, gəmi həqiqətən iki hissəyə parçalanıb və bu hissələr bir-birindən təxminən 600 metr məsafədə yerləşir.

Son 40 ildə aparılan araşdırmalar zamanı "Halomonas titanicae" adlı xüsusi bakteriya aşkar edilib. Bu bakteriya gəminin metal konstruksiyasını sürətlə yeyərək "pas stalaktitləri" - rustik adlanan çüxur pas formaları yaradır.

Alimlər hesab edir ki, "Titanik"in tanınan hissələrinin bir çoxu elə bizim ömrümüz ərzində tamamilə çürüyüb yox olacaq. Dərinlikdəki təzyiq, duzlu suyun kimyəvi təsiri və bu bakteriyalar birlikdə gəminin varlığını qaçılmaz şəkildə sona doğru aparır.

Qaldırılmasına mane olan həm fiziki, həm də mənəvi səbəblər

"Titanik"in bərpasını həm texniki, həm də etik səbəblər qeyri-mümkün edir. Birincisi, gəminin metal karkası o qədər kövrəkdir ki, ona ən kiçik müdaxilə belə anında dağılmasına gətirib çıxaracaq. Arxa hissə isə demək olar ki, 14 metr qalınlığında lil və çöküntü altında basdırılıb.

Etik tərəfə gəlincə, o gecə suda həyatını itirən 1500-dən çox insanın xatirəsinə görə, gəmi dünya miqyasında nəhəng bir dəfn yeri hesab olunur. "Titanik"i tapan okean tədqiqatçısı Robert Ballard qeyd edib ki, bu dərinlikdə insan sümükləri artıq tam həll olub, təkcə metal və xatirələr qalıb.

Utopik planlar və hüquqi toxunulmazlıq

Keçmişdə gəməni çıxarmaq üçün fantastik ideyalar təklif olunub - içi vazelinlə doldurulmuş nəhəng balonlar, gəmini maye azotla buz heykəlinə çevirmək, minlərlə pinq-ponq topundan istifadə etmək. Lakin elm bu planların hamısını rədd edib - dərinlikdəki təzyiq bu cür obyektləri dənizin dibinə çatmadan əzib məhv edərdi.

Bu gün "Titanik" hüquqi baxımdan da toxunulmaz hesab olunur. 2012-ci ildən etibarən o, UNESCO-nun sualtı mədəni irs konvensiyası ilə qorunur. ABŞ qanunvericiliyi də gəminin fiziki dəyişdirilməsi və ya qalıqların çıxarılmasını xüsusi icazə olmadan qadağan edir.

Mütəxəssislərin fikrincə, "Titanik"in gələcəyi artıq insan əllərində deyil - son söz okeanın və zamanın olacaq. Bundan əvvəl xəbər verilib ki, "Titanik"də suya düşdüyü anda dayanmış qızıl cib saatı rekord məbləğə - 1,78 milyon funt sterlinqə (təxminən 2,3 milyon dollar) satılıb.