"COVID-19"-un beyin üzərində uzunmüddətli təsiri aşkarlanıb" - Elmi tədqiqat

"Koronavirus yalnız ağciyərlərə və ürək-damar sisteminə deyil, həm də kognitiv funksiyaya uzunmüddətli təsir göstərə bilər..."

Tədqiqatlar göstərir ki, COVID-19 xəstəliyindən sağalan insanlar illərlə onun mənfi təsirlərini hiss edə bilər.

 Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "euromed.ru" nəşri yazıb.

Nəşr yazır ki, Liverpul Universiteti, London Kral Kolleci və Kembric Universitetinin alimləri müəyyən edib ki, COVID-19 insan beyninə uzunmüddətli mənfi təsir göstərir. Nəticələr "Nature Medicine" jurnalında dərc olunub.

Tədqiqat göstərir ki, ağır COVID-19 keçirən və xəstəxanaya yerləşdirilən xəstələr çıxışdan 12-18 ay sonra əhəmiyyətli dərəcədə kognitiv funksiyaların azalmasını göstərir. Belə bir zəka geriləməsi 20 il normal yaşlanmaya bərabər dəyişikliklərə uyğundur. Bu xəstələrin beynində müəyyən sahələrin həcmi azalır, qanda isə sinir hüceyrələrinin zədələnməsi ilə bağlı protein səviyyəsi yüksəlir.

Tədqiqatda 351 ağır COVID-19 xəstəsi iştirak edib, nəticələr 3000 nəfərlik kontrol qrupu ilə müqayisə olunub. Analizlərə kognitiv testlər, beyin həcmini qiymətləndirmək üçün MRT və sinir toxuması zədələnməsini aşkar edən qan analizləri daxil edilib.

Xüsusilə narahatedici hal odur ki, xəstəlik zamanı aydın nevroloji simptomları olmayan xəstələrdə belə ciddi kognitiv pozulmalar müşahidə olunub. MRT nəticələri göstərib ki, yaddaş, diqqət və icraedici funksiyalarla bağlı beyin sahələrinin həcmi azalıb, qan protein səviyyəsinin yüksəlməsi isə bu dəyişikliklərlə birbaşa bağlıdır. Bu, COVID-19 sonrası kognitiv pozulmaların bioloji mexanizmlərinin mövcudluğunu təsdiqləyir.

Alimlər vurğulayır ki, bu nəticələr koronavirus infeksiyasının beyin üzərində uzunmüddətli təsirini öyrənməyə və post-COVID sindromunun effektiv müalicə üsullarını işləyib hazırlamağa ehtiyac olduğunu göstərir.

Əlavə olaraq, son tədqiqatlar göstərir ki, kognitiv məşqlər, fiziki aktivlik və keyfiyyətli yuxu COVID-19-un beyin üzərindəki təsirlərini qismən kompensasiya edə bilər. Həmçinin, antioksidantlar və iltihabəleyhinə dərmanların sinir sistemi üçün faydalı ola biləcəyi müzakirə olunur.

Beləliklə, COVID-19 yalnız ağciyərlərə və ürək-damar sisteminə deyil, həm də kognitiv qabiliyyətlərə uzunmüddətli təsir göstərə bilər, bu da ağır infeksiyanı keçirənlər üçün kompleks bərpa proqramlarının hazırlanmasını aktuallaşdırır.