"DOGE layihəsinin sonu: Tramp və Maskın ambisiyalı təşəbbüsü iflasa uğradı" - "Reuters"

"ABŞ-da federal bürokratiyanın "radikal optimallaşdırılması" planı vaxtından əvvəl dayandırılıb..."

İlon Mask və Donald Trampın birgə təşəbbüsü ilə yaradılan DOGE-nin (Department of Government Efficiency - Dövlət Effektivliyi Departamenti) fəaliyyətinə xitam verilib.

Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "Reuters" agentliyi məlumat yayıb.

Layihənin yaranması və məqsədi

Məlumatda deyilir ki, DOGE prezident Tramp tərəfindən 20 yanvarın 20-də, yəni Trampın inauqurasiyası günü yaradılıb və 2026-cı ilin iyuluna qədər fəaliyyət göstərməsi planlaşdırılıb. DOGE ABŞ federal idarəetməsində bürokratiyanın optimallaşdırılmasını hədəfləyib.

2025-ci ilin mayına qədər Mask departamentin rəhbəri olub və sosial şəbəkədə yazıb ki, "DOGE-nin missiyası zamanla daha da güclənəcək". Layihənin əsas məqsədi dövlət xərclərinin azaldılması, agentliklərin səmərəliliyinin artırılması və bürokratik maneələrin minimuma endirilməsi olub.

Maskın gedişi və kadr böhranı

2025-ci ilin mayında Mask rəhbərlikdən istefa verib. Onun ardınca DOGE-nin 20-dən çox əməkdaşı departamenti tərk edib və bildirib ki, siyasi ideologiya uğrunda "əsas ictimai institutları məhv etmək" istəmirlər. Bu, DOGE-in nüfuzuna ciddi zərbə vurub və departamentin radikal optimizasiya planına ictimai dəstəyin olmadığını göstərib.

Bundan başqa, DOGE rəhbərliyindəki bir sıra şəxslər də vaxtından əvvəl vəzifələrini tərk edib, bir çox əməkdaş isə qısamüddətli müqavilə əsasında işə götürülüb və dövlət xidmətində uzunmüddətli karyera planlamayıb.

Funksiyaların OPM-ə ötürülməsi və layihənin başa çatması

DOGE-in ləğvindən sonra bütün əsas funksiyalar ABŞ Kadrlar İdarəsinə (OPM) verilib. İcraçı direktor Emmi Qlison isə mart ayında Səhiyyə və Sosial Xidmətlər Nazirliyinə müşavir təyin olunub və departament ləğv olunana qədər həm vəzifəsini saxlayıb, həm də yeni rolunu icra edib.

"Reuters" qeyd edir ki, DOGE-in fəaliyyətinin dayandırılması Tramp administrasiyasının departamentə əvvəllər göstərdiyi diqqətlə kəskin ziddiyyət təşkil edir. Ağ Evin sözçüsü Liz Hyuston bildirib: "Prezident Trampa federal idarəetmədə israfçılıq, fırıldaqçılıq və sui-istifadələri azaltmaq üçün aydın mandat verilib və o, bu öhdəliyi fəal şəkildə yerinə yetirir".

Təhlilçilər hesab edir ki, DOGE-in ləğvi radikal optimallaşdırma strategiyasının praktikada necə çətinliklərlə üzləşdiyini göstərir - siyasi ideologiya və dövlət idarəetməsinin real tələbləri arasında ziddiyyət ortaya çıxıb. Layihə bürokratiyanın səmərəliliyini artırmaq əvəzinə, daha çox kadr böhranı və təşkilati qeyri-müəyyənlik yaradıb.

Yekun qiymətləndirmə

DOGE layihəsi niyyət və ambisiyalar baxımından cəsarətli olsa da, nəticədə sakit və funksional bir şəkildə "ənənəvi" agentliyə inteqrasiya olunmaqla başa çatıb. Departamentin uğursuzluğu həm Maskın idarəçilik üslubu, həm də radikal optimallaşdırma planına birmənalı dəstəyin olmaması ilə bağlıdır.

Bu hadisə göstərir ki, federal bürokratiyanın səmərəliliyini artırmaq üçün innovativ təşəbbüslər ciddi siyasi və təşkilati maneələrlə üzləşir və yalnız ideoloji yanaşma ilə deyil, praktiki strategiya və geniş dəstək ilə mümkün olur.