"2026-cı ildı qlobal gündəliyin istiqamətini müəyyənləşdirəcək əsas meyllər" - "The Economist"

"Dünya qarşıdakı ildə müharibə, iqtisadi gərginlik və texnoloji transformasiya ilə üz-üzə qalacaq..."

"The Economist" nəşri yazır ki, 2026-cı ildə dünya daha mürəkkəb, parçalanmış və qeyri-proqnozlaşdırılan proseslərlə üzləşəcək. Ukraynadakı müharibə davam edəcək, qlobal sistemlər arasında sərhədlər daha da bulanacaq və Tramp dövrünün siyasi dalğası hələ uzun müddət səngiməyəcək. Analitiklər bunu "Trampnado" - siyasi burulğan adlandırır.

Aşağıda gələn ilin ən mühüm 10 meyli təqdim olunur.

ABŞ-ın 250 illiyi və daxili siyasi qütbləşmə

2026-cı ildə ABŞ 250 illiyini qeyd edəcək. Bu tarix ölkədə həm siyasi qürur, həm də dərin parçalanmanı artıracaq. Respublikaçılar və demokratlar ölkənin keçmişi və gələcəyi barədə bir-birinə tam zidd təsvirlər təqdim edəcəklər. Noyabrda keçiriləcək ara seçkilər isə ölkənin siyasi kursunu müəyyənləşdirəcək. Lakin analitiklər deyir: hətta Konqres dəyişsə belə, Trampın sərt yürüşü - tariflər, icra fərmanları və təzyiq siyasəti davam edəcək.

Yeni geosiyasi düzən: qaydalar yox, anlaşmalar

Mütəxəssislər hələ də mübahisə edir: dünya yenidən iki qütbə bölünür, yoxsa Tramp planeti ABŞ, Çin və Rusiyanın təsir zonalarına bölmək istəyir? "The Economist"-in fikrincə, heç biri tam mümkün deyil. Qlobal qaydalar sistemi əriməyə davam edir və onu "koalisiya əsaslı, situativ sazişlər" əvəz edir: təhlükəsizlik, iqlim, ticarət sahələrində müvəqqəti razılaşmalar əsas mexanizm olacaq.

Müharibə və sülh arasındakı sərhəd silinir

Qəzzadakı nisbi sakitlik qala bilər, amma Ukrayna, Sudan və Myanmadakı münaqişələr davam edəcək. Rusiya və Çin ABŞ-ın müttəfiqlərini Arktikada, Cənubi Çin dənizində və kiber sahədə test etməyi sürdürəcək. Müharibə artıq yalnız tank və raketlərlə deyil, orbitdə, okean dərinliklərində, server otaqlarında aparılacaq.

Avropanın kritik qərar ili

Avropa artan müdafiə xərcləri, zəif iqtisadiyyat, enerji transformasiyası və sağçı populizmin yüksəlişi arasında balans tapmağa çalışacaq. Eyni anda həm "yaşıl kursu", həm də azad ticarəti qorumaq mümkün görünmür. Qitə öz təhlükəsizliyinin daha böyük hissəsini özü maliyyələşdirməyə məcbur olacaq.

Çin üçün fürsət pəncərəsi

Çin iqtisadi durğunluq və demoqrafik problemlərlə üzləşsə də, Trampın proteksionizmi Pekinə, xüsusən də Qlobal Cənubda yeni beynəlxalq tərəfdaşlıq imkanları yaradır. Çin ABŞ-la birbaşa qarşıdurma yerinə "əməliyyat səviyyəli anlaşmalar" taktikası ilə hərəkət etməyə çalışacaq.

Qlobal iqtisadi gərginlik

ABŞ iqtisadiyyatı tariflərə qarşı gözlənildiyindən daha dözümlü olsa da, qlobal iqtisadi artım zəifləyəcək. Borclar böyüyür və istiqraz bazarında böhran ehtimalı artır. Mütəxəssislər xəbərdarlıq edir ki, yeni Federal Ehtiyat Sistemi rəhbərinin təyinatı qlobal bazarların taleyini dəyişə bilər.

Süni intellekt bumundan sonra nə gəlir?

Süni intellekt infrastrukturu və texnologiyalarına sərmayələr rekord səviyyəyə çatıb. Analitiklərin sualı isə budur: bu, real iqtisadi dəyişiklikdir, yoxsa növbəti "internet balonu"? Hər iki halda iş yerləri, xüsusən də yeni məzunlar üçün risk daha da artacaq.

İqlim siyasətində paradoks

Qlobal istiləşməni Selsi üzrə 1, 5 dərəcədə saxlamaq artıq real deyil. Tramp bərpa olunan enerji ilə bağlı skeptik yanaşmanı davam etdirəcək, lakin şirkətlər və inkişaf etməkdə olan ölkələr ekoloji texnologiyaları irəli aparmaqda qərarlıdır. Ekspertlər geotermal enerjini izləməyi tövsiyə edir - o, oyunu dəyişdirə bilər.

İdman və siyasət: qaçılmaz qarşıdurma

2026-cı ilin Dünya Çempionatı (ABŞ, Kanada, Meksika) siyasi gərginlik fonunda keçiriləcək. Eyni zamanda, Las-Veqasdakı "İnkişaf etdirilmiş Oyunlar" (Enhanced Games) - dopinqə icazə verilən yarış əxlaq və idman prinsipləri üzərində qlobal müzakirə yaradacaq.

"Ozempik dövrü": arıqlamanın yeni fəlsəfəsi

GLP-1 əsaslı arıqlama dərmanları daha ucuzlaşacaq və geniş yayılacaq. Bu, təkcə tibbi yox, sosial-psixoloji suallar doğurur: "Bu, ədalətlidirmi?" Bəzi ekspertlər bunu gələcəyin qida və sağlamlıq inqilabı hesab edir.