"İranda edamlar kəskin artması dərin narahatlıq doğurur" - BMT İnsan Haqları Komissarlığı

Bizi sosial şəbəkələrdən izləyin:

"Sistemli represiya və etnik azlıqlara qarşı basqı ciddi beynəlxalq sanksiyalar tələb edir..."

BMT-nin İnsan Haqları Ali Komissarlığının məlumatına görə, 2025-ci ilin əvvəllərindən İranda ən azı 841 nəfər edam olunub.

Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "israelinfo.co" nəşri məlumat yayıb.

Edamlar rekord səviyyəyə çatıb

Məlumatda deyilir ki, bu rəqəm əvvəlki illərlə müqayisədə kəskin artımı göstərir və ölkədə ölüm cəzasının sistemli şəkildə qorxu və represiya vasitəsi kimi tətbiq olunduğunu göstərir. Xüsusilə vurğulanır ki, iyul ayında təxminən 100 nəfər edam olunub - bu, keçən ilin eyni ayı ilə müqayisədə iki dəfədən çoxdur. Edam olunanlar arasında qadınlar, Əfqanıstan vətəndaşları, eləcə də belucilər, kürdlər və ərəblər kimi etnik azlıqlar var.

Etnik azlıqlar və miqrantlar hədəfdədir

BMT-nin nümayəndəsi Ravina Şamdasani bildirib ki, xüsusilə etnik azlıqlar və miqrantlar bu repressiv siyasətin əsas hədəfi olmaqda davam edir. Edamlar yalnız cinayət işləri ilə məhdudlaşmır, çox vaxt siyasi etirazlarda və ya hakimiyyətə qarşı müxalif mövqedə olan şəxslərə qarşı istifadə olunur. Hazırda 11 nəfər daha edam gözləyir: altısı "silahlı üsyan" ittihamı ilə, beşi isə 2022-ci ildəki etiraz aksiyalarına qatılmaqda günahlandırılır.

Beynəlxalq təzyiq və Tehran

BMT-nin İnsan Haqları Ali Komissarı Folker Türk yenidən Tehrana müraciət edərək ölüm cəzasına təxirə salma moratoriumu tətbiq etməyi tələb edib. Bu, ölüm cəzasının tamamilə ləğvinə doğru ilk addım kimi təqdim olunur. Lakin İran hələ də beynəlxalq çağırışlara məhəl qoymur və kampaniyaları, humanitar təşəbbüsləri görməzdən gəlir. Bu isə ölkənin hüquqi və siyasi sistemi ilə bağlı ciddi narahatlıqlar yaradır.

Qlobal kontekst və humanitar çağırış

İranda edamların kəskin artımı yalnız daxili hüquqi məsələ deyil, bu, həm də insan haqlarının pozulmasının qlobal problemə çevrildiyini göstərir. Beynəlxalq cəmiyyətin çağırışları, sanksiyalar və humanitar proqramlar İranın repressiv siyasətinə qarşı ən mühüm alətlər kimi çıxış edir. BMT və digər beynəlxalq təşkilatlar təkrar edir ki, ölüm cəzasının sistemli tətbiqi insan hüquqları prinsiplərinə ziddir və ən həssas qrupların həyatını ciddi təhlükəyə atır.