"ABŞ və Ukrayna sarsıntı astanasındadır" - CNN

Bizi sosial şəbəkələrdən izləyin:

"Kiyev və müttəfiqləri Vaşinqtonun son addımlarının diqqəti cəlb etməyə yönəlmiş gediş olduğuna ümid edir..."

Ər-Riyadda keçirilən danışıqlarda ABŞ tərəfinin Ukraynada sülhlə bağlı mövqeyini daha dəqiq şəkildə ifadə edəcəyi gözlənilir.

Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə CNN telekanalı məlumat yayıb.

Məlumatda deyilir ki, son iki həftə ərzində ABŞ və Ukrayna arasındakı dəyişikliklər o qədər əhəmiyyətli olub ki, onları anlamaq çətindir. Kiyev və müttəfiqləri ümid edir ki, Vaşinqtonun bu addımları, sadəcə, diqqəti cəlb etməyə yönəlmiş bir gedişdir.

ABŞ-ın hərbi yardımı və kəşfiyyat məlumatlarının paylaşımını dayandırması, eyni zamanda, mümkün borcun ödənilməsi üçün Ukraynanın təbii sərvətlərinin bir hissəsinin verilməsini tələb etməsi və prezident Zelenskinin açıq üzr istəməsi tələbi, sadəcə, taktiki bir manevr kimi qiymətləndirilir. Nəşr yazır ki, bütün bunlar çətin danışıqlar ərəfəsində sərt ritorika kimi də dəyərləndirilə bilər.

"Başlanğıc nöqtəsi"

Lakin bu prosesin daha dərin bir dəyişikliyi ortaya çıxardığı görünür və Avropa buna həvəssiz yanaşır, eyni zamanda, vəziyyətə uyğunlaşmağa çalışır. Donald Tramp administrasiyası artıq Ukraynanın və onun Avropadakı tərəfdaşlarının müttəfiqi kimi yox, Moskva ilə onların arasında vasitəçi kimi mövqe tutur və Rusiyanı yenidən beynəlxalq arenada təsir gücünə malik oyunçu kimi bərpa etməyə çalışır.

ABŞ prezidenti Moskva əleyhinə yeni sanksiyalar tətbiq etmək məsələsini "ciddi şəkildə nəzərdən keçirdiyini" bildirsə də, hələ real addımlar atılmayıb. Hazırda Kreml yalnız təşviqedici təkliflər alır, lakin heç bir cəza tədbiri ilə üzləşmir.

ABŞ Dövlət katibi Marko Rubio, milli təhlükəsizlik məsələləri üzrə müşavir Mayk Uoltz və Ukrayna nümayəndə heyətinin iştirakı ilə çərşənbə axşamı Ər-Riyadda baş tutacaq görüşün Vaşinqton və Kiyev arasındakı münasibətləri yaxşılaşdıracağına böyük ümidlər var. Lakin bu görüşə həddindən artıq böyük gözləntilər bəslənilir.

ABŞ Ukraynanın təbii sərvətləri ilə bağlı razılaşmalar imzalamağa can atır ki, bu da Vaşinqtonun Ukrayna resursları ilə bağlı ambisiyalarını göstərir. Lakin əsas məsələ Ağ Evin, nəhayət, sülhü necə gördüyünü izah etməsidir. CNN vurğulayır ki, məhz bu məsələdə ən böyük qeyri-müəyyənlik mövcuddur. Tramp Zelenskidən "sülhə əməl etməyi" tələb edir, lakin bunun dəqiq nəyi ifadə etdiyi bilinmir.

ABŞ-ın Ukrayna və Rusiya üzrə nümayəndəsi Kit Kelloq İstanbulda 2022-ci ilin martında müzakirə olunan və Buça şəhərində ukraynalı mülki vətəndaşların kütləvi qətliamı səbəbilə iflasa uğrayan sülh planının danışıqların əsası olmadığını bildirib. Lakin o, həmin sənədin "ən azından başlanğıc nöqtəsi" olduğunu etiraf edib.

Kapitulyasiya

Bu saziş layihəsi Ukraynanın NATO-ya üzvlükdən imtina etməsini tələb edib ki, bu da ölkənin konstitusiyasında təsbit olunub. Eyni zamanda, rus dilinə rəsmi statusun verilməsi kimi ciddi mədəni güzəştlər nəzərdə tutulub.

Ən çox narahatlıq doğuran məqam isə Ukrayna ordusunun sayının məhdudlaşdırılması ilə bağlı müddəalar olub. Əslində, bu saziş, sadəcə, Kremlin şərtləri ilə sülhün diktə edilməsi olmayıb. CNN bu layihə haqqında belə yazır:

"Onun mahiyyəti kapitulyasiya olub. Lakin bu, sadəcə, sülhə tabe olmaq deyildi. Bu, Ukraynanın özünü effektiv müdafiə etmək imkanının aradan qaldırılması idi. Ukraynanın dediyinə görə, Rusiya son on ildə bunu 20-dən çox dəfə pozaraq yenidən hücuma keçib".

Çərşənbə axşamı Ər-Riyadda keçiriləcək görüş, sadəcə, formal bir iclas olmayacaq. Məhz burada Trampın sülh anlayışının nə olduğu və bunun Moskvanın maraqları ilə nə dərəcədə üst-üstə düşdüyü aydınlaşa bilər.

Bununla yanaşı, CNN qeyd edir ki, biznes danışıqları ilə siyasi danışıqlar arasında mühüm fərq var. Biznesdə müqavilələr qanunlarla və məhkəmələrlə qorunur. Əgər saziş pozularsa, hüquqi mexanizmlər var. Lakin beynəlxalq hüququ qəbul etməyən Rusiya ilə münasibətlərdə bu, keçərli deyil. Kreml ənənəvi olaraq danışıqlardan zaman qazanmaq və hərbi məqsədlərini davam etdirmək üçün istifadə edir.

Bütün bunlara baxmayaraq, ABŞ-ın siyasəti indi Trampın Putinə güvəndiyi və onun həqiqətən də sülhə can atdığı inancına əsaslanır. Bu inancın təsiri artıq hiss olunmağa başlayıb. Ukrayna ordusu strateji üstünlük qazandıran Kursk bölgəsindəki mövqelərini itirmək təhlükəsi ilə üzləşib. Əgər bu ərazi əldən verilərsə, orada yerləşdirilmiş Şimali Koreya və Rusiya hərbi birləşmələri digər cəbhə bölgələrinə yönələ bilər.

Eyni zamanda, Ukrayna şəhərlərinə raket hücumları da artır. Tramp Moskvaya qarşı yeni sanksiyalar tətbiq ediləcəyi ilə bağlı xəbərdarlıq etsə də, bombardmanlar daha da intensivləşib. Hal-hazırda ABŞ-ın Kiyevə münasibətindəki dəyişikliklər əsasən diplomatik manevrlərdə özünü göstərir. Lakin bu həftə Trampın "sülh" dedikdə nəyi nəzərdə tutduğu daha aydın ola bilər. O zaman bu danışıqların nəticələri artıq nəzəriyyə olaraq qalmaz və Ukrayna üçün real itkilərə çevrilə bilər.