Nasistlər üçün vuruşan xain qəhrəman – Onu sovet dövləti də təltif edib, almanlar da

II dünya müharibəsi dövründə 1,2 milyona yaxın sovet hərbçisi nasistlərin tərəfinə keçib. Almaniyanın xidmətindəki müxtəlif rütbəli hərbçilər həm arxa cəbhədə çalışıblar, həm də sovet ordusuna qarşı döyüşüblər. Bütövlükdə Almaniyanın düşərgələrində qırmızı ordunun 5 milyondan çox əsgər və zabiti olub. Demək olar ki, hər onuncu hərbi əsir həbs düşərgələrində dözülməz şəraitə görə nasistlərlə işləməyə razı olub. Adolf Hitlerə xidmətə təkcə sıravi əsgər və zabitlər deyil, generallar və Sovet İttifaqı Qəhrəmanı fəxri adı almış adamlar da keçib. Onların siyahısında pilot Bronislav Romanoviç Antilevskinin adı xüsusi hallanıb.

Gənc yaşında qəhrəman

Belarusda kəndli ailəsində anadan olan Bronislav Antilevski (1916-1946) yeddi illik məktəbi bitirdikdən sonra Minskdə texnikuma daxil olub. Daha sonra o, orduya çağırılıb. Antilevski Moskva vilayətindəki aviasiya məktəbinə göndərilib və 1939-cu ildə topçu-radio operatoru kimi aviasiya alayında Finlandiyaya qarşı müharibədə iştirak edib. Döyüş meydanında əsl qəhrəmanlıq göstərən gənc pilot Finlandiyanın 2 qırıcısını məhv edib və 20 uğurlu döyüş əməliyyatı həyata keçirib. Xidmətə başladıqdan bir il sonra Antilevski göstərdiyi şücaətə görə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı fəxri adına layiq görülüb və “Qızıl ulduz” medalı ilə təltif edilib.

Alman-sovet müharibəsi dövründə Bronislav əvvəlcə xüsusi hərbi aviasiya məktəbində yenidən hazırlıq kursu keçib və 1942-ci ildən döyüş tapşırıqları icra etməyə başlayıb. Antilevski dərhal sahəsinin peşəkarı kimi özünü təsdiqləyib, ona görə də bir neçə aydan sonra o, əlahiddə bölmənin komandiri təyin edilib. Təkcə 1942-ci ildə Bronislav 60-a yaxın döyüş missiyasını yerinə yetirdiyinə görə “Qırmızı Bayraq” ordeni alıb.

Düşmənçilikdən müttəfiqliyə

1943-cü ilin avqustunda Bronislav yanan təyyarədən paraşütlə tullanaraq xilas olsa da, əsir düşüb. O, faşistlərə ifadəsində sovet hərbi hissəsinin harada yerləşdiyini, hansı silah növlərinin olduğunu, şəxsi heyətin sayını ətraflı açıqlayıb. Qiymətli məlumatlara görə nasistlər pilotu həbs düşərgəsinə göndərməyiblər. Digər tərəfdən, alman pilotları arasında yüksək itkilər olduğu üçün sovet hərbi əsirlərini döyüş əməliyyatlarına cəlb etmək onlar üçün vacib olub.

Odur ki, Bronislavı sovet ordusuna qarşı keçiriləcək əməliyyatlara hazırlamaq işi sovet ordusunun nasistlərlə işləyən keçmiş polkovniki Viktor İvanoviç Maltsevə tapşırılıb. Qeyd edək ki, Maltsevin ailəsi İosif Stalinin repressiyalarından çox əziyyət çəkdiyi üçün o, almanlara əməkdaşlığa razılıq verib. Viktorla görüşlərdən sonra Antilevski Almaniya təyyarəsini idarə etməyə razılaşıb.

“Ostland” qrupunun məlumatına görə, Bronislav partizan dəstələrinin məhv edilməsində iştirak edib, şərq cəbhəsində sovet ordusuna qarşı döyüşlərdə fərqlənib. Bronislav hərbi əsirlərin Hitlerin tərəfinə keçməsi üçün fəal şəkildə kampaniya aparıb. Beləliklə, onun böyük tirajla çap olunan müraciəti bütün hərbi əsirlərə təqdim edilib.

Bir müddət sonra Bronislav Antilevski “Yunkers” bombardmançılarının ikinci eskadrilyasının komandiri olub. 1945-ci ilin qışında o, “Üçüncü Reyx” ordeni ilə təltif edilərək kapitan rütbəsinə layiq görülüb. Həmin ilin aprelində Antilevskinin komandirlik etdiyi eskadron Oder rayonundakı sovet hərbi hissələrini bombalayıb. Həmin döyüşdə 33-cü orduya ciddi ziyan dəyib, komanda məntəqəsi və cəbhə xəttindəki artilleriya məhv edilib, eləcə də əsgərlər ölüb.

Ölümə aparan çəkmə dabanındakı medal

Nasistlərin müharibədə məğlub olmasından sonra Bronislav Antilevski təhlükəsizlik baxımından Berezovski adı altında saxta sənədlər düzəltdirib. SSRİ-yə qayıdan Bronislav özünü partizan hərəkatının iştirakçısı kimi təqdim edib. Ancaq bir xırda detal onun həyatında əhəmiyyətli dönüş yaradıb. Antilevski hər ehtimala qarşı Sovet İttifaqı Qəhrəmanı medalını çəkməsinin dabanında gizlədib.

Lakin saxta ad ona kömək etməyib. 1945-ci ildə iyunun 12-də NKVD tərəfindən saxlanılan keçmiş pilotun evində axtarış zamanı gizli mükafat da tapılıb. Medalın üzərindəki rəqəmlər Antilevskinin bütün hərbi keçmişini tez bir zamanda ortaya qoyub. Onun əleyhinə çoxlu materiallar, o cümlədən şahid ifadələri tapılıb.

Nəticədə, 25 iyul 1946-cı ildə tribunalın qərarı ilə Bronislav Romanoviç Antilevski ölüm cəzasına məhkum edilib. Güllələnmə bir neçə gündən sonra həyata keçirilib. 1950-ci ildə Bronislav ölümündən sonra bütün mükafat və titullarından məhrum edilib. Hətta 2001-ci ildə II dünya müharibəsi işlərinə baxılarkən Antilevski barədə bəraət hökmü çıxarılmayıb, günahı dəlillərlə sübuta yetirilib və tarixdə əbədi olaraq vətən xaini olaraq qalıb. /Musavat.com/