Devrilmiş dövlət başçılarından hansı Rusiyada sığınacaq tapıb?

Dekabrın 9-da  Vladimir Putinin mətbuat katibi Dmitri Peskov Bəşər Əsəd və ailəsinin Moskvaya uçduğunu və siyasi sığınacaq aldığını təsdiqləyib. Suriya prezidenti Rusiya hakimiyyəti tərəfindən sığınacaq alan ilk dünya lideri deyil.

 

Moderator.az Rusiya hakimiyyəti tərəfindən sığınacaq alan dövlət başçılarını sizə təqdim edir:

 

 

 

Babrak Karmal 1979-1986-cı illərdə Əfqanıstan Demokratik Respublikasının İnqilab Şurasının sədri olub. Karmal SSRİ-nin bilavasitə köməyi ilə dövlət başçısı olub. 1986-cı ildə Sov.İKP MK-nın baş katibi Mixail Qorbaçovun təzyiqi ilə tutduğu vəzifədən uzaqlaşdırılıb və yerinə Məhəmməd Nəcibullah təyin edilib. Hakimiyyətini itirdikdən sonra Karmal Moskvaya üz tutub.  O , 1996-cı ildə Moskvada Mərkəzi Klinik Xəstəxanada qaraciyər xərçəngindən vəfat edib.

 

 

 

Erik Honekker 1976-cı ildən Şərqi Almaniyaya rəhbərlik edib və mübahisəli siyasətçi olub. Məhz onun dövründə ADR və Almaniya Federativ Respublikası Almaniyanın hissələri arasında münasibətləri müəyyən dərəcədə normallaşdıran müqavilə bağlanıb.  Bununla belə, daxili siyasətdə Honekker kifayət qədər sərt üsullara riayət edir  və Almaniyada siyasi rəqiblərin repressiyasını və qaçqınların edamını dəstəkləyirdi.

1989-cu ildə Honekkerin mövqeyi sarsılmağa başladı. Ona qarşı dövlətə xəyanət və korrupsiya maddələri ilə cinayət işi açıldı. Bir müddət ADR lideri sovet hərbi hospitalına sığınıb və 1991-ci il martın 13-də Almaniya tərəfinin etirazına baxmayaraq, Moskvaya sığınıb.

Lakin Honekker Moskvada çox qalmadı. 1991-ci ilin sonunda SSRİ  dağılanda Almaniya hakimiyyəti keçmiş baş katibin ekstradisiyasını getdikcə daha çox israrla tələb etməyə başladı. Bir müddət Honecker Çili səfirliyinə sığındı, lakin 1992-ci ilin iyulunda Berlinə uçdu və orada həbs olundu. Lakin həmin vaxt o, artıq xərçəng xəstəliyindən ölümcül xəstə idi, ona görə də Honekkerə qarşı cinayət işi dayandırıldı və o, Çiliyə uçdu və tezliklə orada vəfat etdi.

 

 

 

O, SSRİ dağılandan sonra Azərbaycanın ilk prezidenti (1991 - 1992) olub.  Onun hakimiyyəti Dağlıq Qarabağda müharibənin və Azərbaycanda ciddi siyasi və iqtisadi böhranın başlanğıcına təsadüf etdi. 1992-ci ilin martında, Xocalı qətliamından bir neçə gün sonra Mütəllibov Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin təzyiqi ilə istefa verdi. Yaqub Məmmədov prezident səlahiyyətlərini icra edib. O, iki aydan bir az çox bu vəzifədə çalışıb və mayda Mütəllibov prezident vəzifəsinə bərpa olunub. Lakin onun hakimiyyəti də qısamüddətli oldu: bərpadan az sonra Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Mütəllibova könüllü olaraq prezidentlikdən getməsini tələb etdi. Daha sonra Azərbaycanın eks-prezidenti Moskvaya sığındı.  Mütəllibova qarşı bir neçə cinayət işi açıldı. Buna baxmayaraq, 2011-ci ildə  o Azərbaycana geri dönə bildi. 2012-ci ildə Azərbaycan parlamenti Mütəllibovun cinayət təqibindən toxunulmazlıq alması haqqında qanun qəbul etdi. O, 2022-ci ilin martında 83 yaşında Bakıda vəfat edib.

 

 

 

Akayev 1991-2005-ci illərdə Qırğızıstanın ilk prezidenti olub. O MDB-nin yaradılmasında iştirak edib və Qırğızıstanın təşkilata üzv qəbul edilməsi üçün BMT-nin mənzil-qərargahında keçirilən səsvermədə iştirak edib. O,  avtoritar idarəetmə, korrupsiya və klan siyasəti səbəbindən getdikcə populyarlığını itirdi. 2005-ci ildə “Lalə İnqilabı” zamanı - parlament seçkilərinin nəticələri elan edildikdən sonra başlayan kütləvi etirazlar zamanı Akayev devrildi. O, Qırğızıstanı tərk edərək Rusiyaya qaçdı. Daha sonra Akayev Moskva Dövlət Universitetində dərs deməyə və tədqiqat aparmağa başladı. Qırğızıstanın Baş Prokurorluğu Akayev və onun ailə üzvlərinə qarşı cinayət işi açıb. Buna baxmayaraq, 2021-ci ildə prezident Sadır Japarovun dəvəti ilə o, Kumtor qızıl mədəni ilə bağlı korrupsiya işi üzrə dindirilmək üçün bir neçə günlük Bişkekə qayıdıb. 2023-cü ildə eks-prezidentə qarşı bu işə xitam verilib. Akayev hazırda Moskvada yaşayır.

 

 

Ukraynanın dördüncü prezidenti (2010 – 2014) Viktor Yanukovi də  Rusiyaya sığınıb. 2013-cü ilin noyabrında Yanukoviç Ukrayna ilə Avropa İttifaqı arasında assosiasiya sazişini imzalamaqdan imtina etdi və bu, sonradan Ləyaqət İnqilabı kimi tanınan kütləvi etirazlara səbəb oldu. 2014-cü il fevralın 21-də Kiyevin mərkəzində yüzdən çox insanın həlak olduğu qarşıdurma fonunda Polşa, Almaniya və Fransanın rəsmi nümayəndələrinin vasitəçiliyi ilə Yanukoviç və parlament müxalifətinin liderləri arasında saziş imzalanıb. 2014-cü ildə  növbədənkənar prezident seçkiləri keçirildi və Yanukoviçin dərhal istefasını tələb ediblər. Ertəsi gün onun Kiyevi tərk etdiyi məlum olub. Yanukoviç Rusiyaya Krım vasitəsilə gəlib. 2016-cı ildə Rusiya hakimiyyəti ona müvəqqəti sığınacaq verib. Yanukoviçin bir müddət Rostov vilayətində yaşadığı məlum olub. 2023-cü ildə “Maydan işləri” üzrə prokuror İvan Babenko bildirib ki, eks-prezident Moskva yaxınlığındakı elit Rublyovka mikrorayonunda təxminən 50 milyon dollara aldığı evdə yaşayır.

 

 

 

 

1971-2000-ci illərdə hakimiyyətdə olan atası Hafiz Əsədin ölümündən sonar Bəşər Əsəd  Suriya prezidenti postunu miras aldı. Əsəd atasının diktaturasını möhkəmləndirdi və 2011-ci ildə ölkədə vətəndaş müharibəsi başladı və  yüz min insan öldürüldü. Bundan əlavə, bu müharibə Suriyadan qaçqınların kütləvi şəkildə getməsinə səbəb olan Avropa miqrasiya böhranının əsas səbəblərindən birinə çevrildi.

Əsəd rejimi dəfələrlə müxaliflərə işgəncə verməkdə və onları Suriyada həbsxanalarda saxlamaqda ittiham olunub. Əsəd dinc əhaliyə qarşı kimyəvi silahdan istifadə etməkdə də ittiham olunub. 

Bu ilin noyabrında Suriyada üsyançı qrupların hücumu başlayıb. Onlar Hələbə daxil oldular və bir neçə gün ərzində demək olar ki, maneəsiz Dəməşqə doğru irəlilədilər. Dekabrın 8-i səhər cihadçı qrup “Heyət Təhrir əl-Şam” 24 illik Əsəd rejiminin devrilməsini elan edərək, Dəməşqin tamamilə onların nəzarətində olduğunu bəyan edib. Həmin gün Rusiyanın dövlət mediası Suriyanın devrilmiş prezidentinin ailəsi ilə birlikdə Moskvaya gələrək sığınacaq aldığını bildirib. Bu məlumat tezliklə Rusiya rəsmiləri tərəfindən təsdiqləndi.