“Ukrayna ilə Rusiya arasında baş verən müharibə təkcə iki ölkə arasında deyil, həm də dünya gücləri arasında yeni bir soyuq müharibənin təzahürüdür. Ukraynada döyüşlər davam edir, amma əslində bu müharibə çoxdan Qərb və Rusiyanın birbaşa qarşıdurmasına çevrilib”
Bunu Moderator.az-a açıqlamasında politoloq Elçin Abdullayev deyib.
Politoloq qeyd edib ki, Qərb ölkələri – ABŞ, Böyük Britaniya və digər Avropa dövlətləri – Ukraynaya hərbi dəstək verirlər, amma bu dəstək müharibənin ən şiddətli fazasında belə, birbaşa hərbi müdaxiləyə çevrilməyib:
“Onlar Rusiya ilə açıq savaş içində olmasalar da, Ukraynada apardıqları hərbi əməliyyatlar vasitəsilə öz məqsədlərini güdürlər. Qərbin Ukraynaya verdiyi hərbi dəstək, o cümlədən silah göndərişi və hərbi təlimlər, Ukraynanın müdafiə qabiliyyətini gücləndirərək, Rusiyaya qarşı müharibə aparmasına səbəb olub. Baş verənlər üçüncü dünya müharibəsinin başlandığını deməyə əsas verir. Ukrayna hərbçiləri Qərbin ən nüfuzlu hərbçiləri tərəfindən təlim alır, Qərbin istehsalı olan müasir silahlarla təchiz edilir. Bu, müharibənin yalnız iki ölkə arasında deyil, daha geniş geopolitik qüvvələr arasında davam edən bir mübarizəyə çevrilməsinə gətirib çıxarıb.
Bununla belə, Qərb ölkələrinin birbaşa döyüşlərə qatılmaması, müharibənin daha da kəskinləşməsnin qarşısını alır. Əslində, Qərb və Rusiya arasında bir çox sahədə gərginliklər davam edir. Bu, xüsusilə Rusiya ilə bağlı iqtisadi sanksiyalar, diplomatik təzyiqlər və hərbi müdaxilə ilə bağlı müzakirələr şəklində özünü göstərir”.
Ekspert vurğulayıb ki, ABŞ prezidenti Cozef Baydenin Ukrayna müharibəsinə dair siyasəti, onun prezidentlik müddətinin sonlarına yaxın bir strateji addım kimi qiymətləndirilə bilər:
“Baydenin Ukraynaya verdiyi dəstək, sadəcə Ukraynanın suverenliyini qorumağa deyil, həm də Rusiyanı iqtisadi və hərbi baxımdan zəiflətməyə yönəlmiş bir strategiya kimi qəbul edilir. Baydenin administrasiyası, xüsusən də Rusiyaya qarşı tətbiq edilən sanksiyalarla və hərbi yardımla, Rusiya rejimini daxildən sarsıdıb, Putinin hakimiyyətini zəiflətmək niyyətindədir. Yəni Qərbin də əsas məqsədi Putin rejimini çökdürmək və Rusiyaya tam olaraq hakim olmaqdan ibarətdir. Digər tərəfdən, Donald Trampın gələcəkdə prezident olaraq hakimiyyətə gəlməsi ilə Ukrayna müharibəsinin sona çatması ehtimalı ilə bağlı müzakirələr də var. Trampın daha çox izolyasionist bir siyasət yürütməsi, o cümlədən ABŞ-ın xarici müdaxilələrdən uzaq durması müharibənin sonlanmasına gətirib çıxara bilər. Lakin bu müharibənin çox dərin kökləri və Qərbin strateji maraqları nəzərə alındıqda, Trampın bu müharibəni asanlıqla sona çatdırması çətin görünür”.
Ekspert hesab edir ki, Rusiya prezidenti Vladimir Putinin yenilənmiş nüvə doktrinası və bu doktrinaya əsasən verdiyi bəyanatlar, müharibənin daha da gərginləşməsinin mümkünlüyünü artırıb:
“Lakin, dünya gücləri arasında nüvə müharibəsi baş verməsi, heç bir tərəf üçün də sərfəli deyil. Nüvə silahlarının istifadəsi yalnız hər iki tərəf üçün də böyük fəlakətə yol açar və bu səbəbdən, hər iki tərəf də nüvə silahlarının istifadə olunmasından çəkinməyə çalışır. Rusiya, əsasən, nüvə silahlarını bir qorxutma aləti kimi istifadə edir və bu, Qərbin hərəkətlərini təsir altına almağa yönəlmiş bir taktika kimi görünür.
Ancaq, bununla yanaşı, müharibənin digər hərbi vasitələrlə, məsələn, ballistik raketlər və yüksək texnologiyalı silahlarla davam edəcəyi ehtimalı böyükdür. Hər iki tərəf də öz strateji məqsədlərinə çatmaq üçün bu cür silahlarla təhdidlər və əməliyyatlar həyata keçirir. Bu isə müharibənin yalnız müəyyən bir nöqtədə dayandırılmasına və davamlı təzyiqlərin artırılmasına səbəb ola bilər”.
Ukrayna müharibəsinin necə sona çatacağının hələ də qeyri-müəyyən olduğunu deyən ekspert bildirir ki, Rusiya ilə Ukrayna arasında atəşkəs razılığı mümkündür, amma bunun uzunmüddətli sülhə çevriləcəyi sual altındadır:
“Qərb ölkələrinin bu müharibəyə müdaxiləsi və Rusiyanı çökdürmək cəhdi, münaqişənin çox uzun müddət davam etməsinə səbəb ola bilər. Belə bir vəziyyətdə, Ukrayna sadəcə bir mübarizə meydanına çevrilməklə qalmaz, həm də dünya gücləri arasında aparılan geopolitik mübarizənin əsas sahəsi olur.
Görünən odur ki, bu müharibə Qərb və Rusiyanın qarşıdurmasının yalnız bir mərhələsidir. Qərbin məqsədi Rusiyanı zəiflətmək və Putini hakimiyyətdən salmaqdır, lakin bu müharibə təkcə Rusiya üçün deyil, bütün dünya üçün mühüm geopolitik nəticələrə səbəb olacaq. Nüvə müharibəsinin baş verməsi ehtimalı az olsa da, müharibənin digər hərbi və siyasi vasitələrlə davam etməsi, bir çox dövlətin, xüsusən də Qərb ölkələrinin gələcək geopolitik strategiyalarını təyin edəcək.
Ukraynadakı müharibə hələ də sonlanmaqdan çox uzaqdır, amma bunun uzunmüddətli təsirləri bütün dünya üçün görünən olacaq. Müharibə, sadəcə Rusiya və Ukrayna arasında deyil, həm də qlobal güclər arasında yeni bir strateji dövrün başlanğıcıdır”.
Mehin Mehmanqızı