Ödənişli ali təhsil alan övlada görə valideyn aliment ödəməlidirmi? - Hüquqi rəy

Bizi sosial şəbəkələrdən izləyin:

Azərbaycan qanunvericiliyinə görə valideynlərin övladlarına aliment ödəmə öhdəliyi əsasən uşağın yaşından, təhsil səviyyəsindən və asılılıq vəziyyətindən asılıdır. Bəs valideyn ali məktəbdə təhsil alan yetkinlik yaşına çatmış (18 yaşdan yuxarı) övladlarına aliment ödəməyə borcludurmu? Azərbaycan qanunvericiliyində bu məsələ necə tənzimlənir?

Moderator.az-a danışan vəkil Vüsal Cəfərov qeyd edib ki, Ailə Məcəlləsinin 75.1-ci maddəsinə əsasən valideynlər uşaqlarını saxlamağa borcludurlar.

Onun sözlərinə görə, ailə qanunvericiliyinə görə aliment uşaq yetkinlik yaşına çatanadək ödənilir:

“Belə ki, Ailə Məcəlləsinin 113.2.1-cü maddəsində göstərilir ki, uşaq yetkinlik yaşına çatdıqda və ya yetkinlik yaşına çatmamış tam fəaliyyət qabiliyyəti əldə etdikdə aliment ödənilməsinə xitam verilir.

Ailə Məcəlləsinin 80.1-ci maddəsinə əsasən valideynlər əmək qabiliyyəti olmayan və maddi yardıma ehtiyacı olan yetkinlik yaşına çatmış övladlarını saxlamağa borcludurlar.

Göründüyü kimi valideyn yetkinlik yaşına çatmış övladına sonuncunun əmək qabiliyyəti olmadığı və eyni zamanda maddi yardıma ehtiyacı olduğu halda aliment ödəyə bilər. Hər iki hal eyni vaxta baş verməlidir”.

Vəkil ödənişli əsaslarla təhsil alan övlada aliment ödənilməlidirmi sualına isə belə aydınlıq gətirib:

“Bu məsələ Konstitusiya Məhkəməsinin 27 yanvar 2015-ci il tarixli qərarında aydınlaşdırımışdır. Konstitusiya Məhkəməsinin Plenumu qeyd edir ki, təhsil cəmiyyətin və dövlətin inkişafında mühüm rol oynayan, strateji əhəmiyyəti ilə fərqlənən fəaliyyət sahəsidir. Təhsil hüququ vətəndaşların əsas hüquqlarındandır. Belə ki, Konstitusiyanın 42-ci maddəsinin I və II hissələrinə əsasən hər bir vətəndaşın təhsil almaq hüququ vardır və dövlət pulsuz icbari ümumi orta təhsil almaq hüququnu təmin edir.

Valideyn uşağının orta təhsilinə qədərki dövrdə onun təhsil müəssisəsini və təhsilinin formasını seçə bilər. Orta təhsil başa çatdıqdan sonra isə təhsil müəssisəsini və təhsilin formasını uşaqlar özləri seçirlər. Yəni orta təhsil bitdikdən sonra uşağın təhsil müəssisəsini və təhsilin formasını seçməsinə valideynin müdaxiləsi qanunla nəzərdə tutulmamışdır.

Bununla əlaqədar Konstitusiya Məhkəməsinin Plenumu qeyd edir ki, ümumi orta təhsildən fərqli olaraq əlavə və ya peşə təhsili, eləcə də ali təhsilin seçim xüsusiyyətinə malik olması, müsabiqə əsasında təşkil olunması və daha çox fərdin maddi vəziyyəti ilə bağlı olması baxımından, uşağın ümumi orta təhsili başa vurduqdan sonra əlavə və ya peşə təhsili, ali təhsil almasına, böyük xərc tələb edən müsabiqə və sair tədbirlərdə iştirakına görə valideynlərin əlavə xərclərdə iştirakı, onlardan bu məsələ ilə bağlı vəsait tələb olunması əsassızdır”.

Vəkil sonda əlavə edib ki, Azərbaycan qanunvericiliyində valideynlərin övladlarına aliment öhdəliyi əsasən uşağın yaşından, təhsil səviyyəsindən və maddi asılılıq vəziyyətindən asılıdır. Yetkinlik yaşına çatmış, yəni 18 yaşdan yuxarı övladlar üçün aliment məsələsi daha dəqiq kriteriyalar əsasında müəyyən edilir. Yəni dövlət həm ödənişli, həm də ödənişsiz təhsilə təminat verir. Əgər övlad ödənişsiz əsaslarla təhsil alırsa, valideyn onun təhsili üçün əlavə aliment ödəməyə məcbur deyil. Əgər övlad gələcəkdə ödənişli əsaslarla təhsil almağa qərar verirsə, bu artıq onun şəxsi seçimi sayılır və valideynin bununla bağlı aliment ödəməsi tələb edilmir. Yəni, valideyn yalnız övladın maddi asılılığı davam etdiyi və zəruri təhsil xərcləri mövcud olduğu hallarda aliment ödəməyə borcludur.

Mehin Mehmanqızı