Uşaqlarda Disleksiya: Səbəbləri və Əlamətləri - Psixoloq açıqladı

Bizi sosial şəbəkələrdən izləyin:

Uşaqlarda öyrənmə problemləri, onların məktəb həyatında və ümumilikdə sosial inkişaflarında çətinliklərə yol aça bilər. Bu problemlərdən ən geniş yayılmışı disleksiya, yəni oxuma və yazma çətinliyidir. Disleksiya uşaqların ümumi intellektual səviyyəsindən asılı olmayaraq meydana gələ bilər. Düzgün dəstək və müdaxilə ilə bu vəziyyətin öhdəsindən gəlmək mümkün ola bilər.

Bəs Disleksiya Nədir?

Bu barədə Moderator.az-a danışan psixoloq Almara Məlikova deyib ki, Disleksiya, beyin funksiyalarının dilin işlənməsi və oxuma fəaliyyətinə təbii yanaşma tərzini təsir etdiyən bir öyrənmə pozğunluğudur:

“Disleksiya olan uşaqlar oxuma, yazma, hərfləri düzgün sıralama və ya sözləri tanımaqda çətinliklər yaşaya bilərlər. Bu hal yazılı dili anlama və ifadə etmə qabiliyyətinə təsir etsə də, uşaqların zəka səviyyəsi adətən normal olur. Disleksiya anadangəlmə bir vəziyyətdir və uşaqların öyrənmə qabiliyyətinə təsir etsə də, sadəcə olaraq təhsildəki çətinliklərlə qarışdırılmamalıdır. Bu hal mövcud təhsil mühitində uşaqların öyrənmə metodlarında fərqliliklər yarada bilir.

Disleksiya olan uşaqlarda aşağıdakı əlamətlər müşahidə edilə bilər:

Oxumaqda Çətinliklər: Uşaqların sözləri düzgün tələffüz etməməsi və ya oxuduqlarını anlamada çətinlik çəkməsi disleksiyanın ən yayılın əlamətlərindəndir. Hərfləri qarışdırarlar (məsələn, “b” və “d”-ni).

Yazma Çətinlikləri: Sözləri yazırkən səhv etmə və ya yazı bacarıqlarının zəif olması.

Emosional Problemlər: Özünə inamsızlıq, motivasiya problemləri.

Dinləmə və Anlama Çətinlikləri: Tapşırıqları anlamada gecikmə.

Dil Inkişafı Gecikməsi: Söz və ifadələri düzgün anlamama”.

Disleksiyanın Səbəbləri

Psixoloq qeyd edib ki, Disleksiya əsasən genetik və nevroloji faktorlardan yaranır. Genetik yatqınlıq bu problemi ailə daxilində daha müştərak hala gətirir. Beynin dil və yazılı dili ayırıb anlaya bilmə qabiliyyətini idarə edən hissələri disleksiyada fərqlənir:

“Disleksiya olan uşaqların təhsili xüsusi yanaşmalar tələb edir. Müəllimlər və valideynlərin rolu uşaqların öyrənmə təcrübələrini yaxşılaşdırmaq baxımından olduqca önəmlidir.

Fərdi Tədris Yanaşmaları: Kiçik qrup və ya fərdi dərslər.

Multisensoriyal Tədris: Şifahi və vizual təqdimatları birləşdirən metodlar.

Texnologiya Dəstəyi: Mətn oxuma proqramları və yazı tapşırıqlarını asanlaşdıran vasitələr.

Valideynlərin Rolu

Emosional Dəstək: Uşaqlara sevgi və anlayış.

Erkən Diaqnoz: Mütəmadi olaraq pedaqoji və tibbi müyanələr.

Motivasiya və Təşviq: Kiçik uğurları qeyd etmək, pozitiv yanaşma.

Disleksiya uşaqların öyrənməsində bəzi çətinliklər yaratsa da, onların gələcək potensialına mane olmamalıdır. Xüsusi təhsil yanaşmaları, valideyn dəstəyi və resursların istifadəsi bu problemin öhdəsindən gəlməkdə vacibdir”.

Mehin Mehmanqızı