10 Noyabr razılaşmasından keçən ilk günlərdən Moderator.az saytı da xəbər, müsahibə və araşdırma yazılarında dəfələrlə Ermənistandan mina xəritələrinin alınmasının vacibliyini vurğulayıb. Nəhayət, bu yaxınlarda ən çox minalanmış rayonlardan biri sayılan Ağdam rayonunun mina formulyarlarını almağa nail olduq. Həmin xəritələrdə erməni tərəfinin basdırdığı 97 mindən çox minanın yeri göstərildiyi iddia olunur... 

 

Son günlər ictimaiyyətdə həmin xəritələrin nə dərəcədə dəqiq olub-olmaması haqda müzakirələr aparılır.  İyunun 20-də Müdafiə Nazirliyi rəsmisi bu haqda açıqlama verib və  “hazırda mütəxəssislərin xəritələrin tam təhlilini apardığı”nı söyləyərək dəqiq nəticələrə yalnız təhlillər yekunlaşdırıldıqdan sonra gəlinə biləcəyini vurğulayıb...

 

...İşğal dövründə Ağdam rayonu barədə yazdığım xəbər və araşdırma yazıları arayarkən 2014-cü ildə Ağdama səfər etmiş Rusiya blogeri Sergey Novikovun  təəssüratları əsasında təqdim etdiyim bir tərcümə məqaləmdə fotoda gördüyünüz xəritəyə rast gəldim. O zaman digər bölgələrimiz kimi, Ağdamın da azad olunması xəyal olduğu üçün həmin xəritəyə o dərəcədə diqqət etməmişdim. Rus bloger həmin topoqrafik xəritəni  separatçı-terrorçu rejimlə sövdələşərək qanunsuz olaraq  Azərbaycanın işğal altındakı ərazilərinin minalardan təmizlənməsi ilə məşğul olan “HALO Trust” təşkilatının Qarabağ ofisində(yəqin ki, Xankəndində) aşkar etdiyini vurğulayır.

“HALO Trust” təşkilatının Qarabağ ofisindəki Ağdamın ətraf ərazilərinin xəritəsi.  Zərərsizləşdirilmiş mina sahələri yaşıl dairələrlə işarələnmişdir” –S. Novikov xəritə fotosunun altında belə yazıb. Deməli, qırmızı dairələrlə işarələnmiş ərazilərdəki minalar zərərsizləşdirilməyib... Məsələn, Xıdırlı, Çüxurməhlə və Şelli kəndləri yaxınlığında minalardan təmizlənmiş, Əhmədavar kəndi yaxınlığında isə həm təmizlənmiş, həm də təmizlənməmiş ərazilər var... 

 

Belə nəticəyə gəlmək olur ki, “HALO Trust”  hələ 7 il öncəyə aid xəritədə göstərilən əraziləri minadan təmizləyibsə, deməli, Ağdam rayonunda basdırılmış minaların sayı daha da çox olub.  Və təbii ki, sonradan, xüsusən 44 günlük savaş ərəfəsində və ya sonra həmin təmizlənmiş ərazilər yenidən minalana bilər... 

 

Xatırladaq ki,  "Halo Trust"  1995-1996-cı illərdən Azərbaycanın işğal altındakı ərazilərində mina təmizləmə adıyla qanunsuz fəaliyyət göstərən Britaniya-ABŞ qeyri-kommersiya təşkilatıdır...  

Onu da deyək ki,  2021-ci ilin martında ermənilər Britaniya şirkətinin Qarabağdakı mina formulyarlarını Türk kəşfiyyatına ötürdüyünü iddia etdi...  Aprel ayında isə “The HALO Trust” beynəlxalq humanitar xeyriyyə təşkilatının Ermənistan filialının səlahiyyətli nümayəndəsi həmin iddianı irəli sürmüş erməni polkovnik Boris Avaqyana qarşı məhkəmə iddiası irəli sürdü...

 

Rəsmi məlumatlarda  “Halo Trust”un planetimiz üzrə mülki vətəndaşlar üçün təhlükə yarada bilən  mina və partlamamış qurğuların zərərsizləşdirilməsi ilə məşğul olduğu bildirilir.  Təşkilata Amerika və Britaniyanın istefada olan hərbçiləri rəhbərlik edir. Azərbaycanın işğal altındakı torpaqlarında  əsasən 2000-ci ildən fəaliyyətə başlamış “Halo Trust”un  Qarabağ şöbəsinin ilk rəsmi sponsorları   ABŞ Beynəlxalq İnkişaf Agentliyi(USAID) və Böyük Britaniyanın “The Yulia Burke Foundation” təşkilatı olub.  

Azərbaycan tərəfinin “HALO Trust” təşkilatının qanunsuz olaraq ölkənin işğal altındakı ərazilərində fəaliyyətinə görə dəfələrlə beynəlxalq donorlara və təşkilatlara müraciət etməsinə baxmayaraq təşkilat öz fəaliyyətini davam etdirir. Yalnız 2010-cu ildən rəsmi Bakının etirazlarından sonra Böyük Britaniyanın “Halo Trust”a maliyyə yardımı ayrılmasını dayandırmaq barədə qərarı separatçı erməni rejimini yeni maliyyə mənbələri axtarmağa məcbur edib.  Lakin ABŞ Beynəlxalq İnkişaf Agentliyinin Yerevan ofisi təşkilata yardımını davam etdirib və  2014-cü ildə  “Halo Trust”ə  5 milyon dollarlıq qrant ayıraraq rəsmən bildirib: “Dağlıq Qarabağda USAID-in maliyyələşdirilməsi ilə minalardan təmizlənmə üzrə proqram davam edir...”.   

 

Həmin vaxt  “Halo Trust” 2016-cı ilə Dağlıq Qarabağın bütün ərazisi minalardan təmizlənəcəyini vəd etmişdi. Son məlumatlara görə, “Halo Trust”un Qarabağdakı “yeyintiləri”ndən şübhələnən   USAİD də maliyyələşdirməni dayandırdığından  “yem yerindən” məhrum olan separatçı rejim minaların təmizlənməsi üçün yeni sponsorlar axtarmağa məcbur olub. Bundan sonra “Halo trust”üçün  milyon dollar ianə toplanıb. 2017-ci il martın ortalalarında erməni mediasının yaydığı məlumata görə,  artıq “Halo Trust”un adı çəkilməyən sponsorları tapılıb. Məlumatda bildirilir ki, anonim sponsor “HALO Trust”a Dağlıq Qarabağda ərazilərin minalardan təmizlənməsi üçün tələb olunan vəsaitin 4 milyon dollarını ödəməyə hazır olduğunu ifadə edib. Dağlıq Qarabağda ərazilərin minalardan təmizlənməsi üçün isə ümumilikdə 8 milyon dollardan çox vəsait tələb olunur. 

 

Qeyd edək ki, Böyük Britaniya parlamentinin Lordlar Palatasının keçmiş vitse-spikeri, qatı ermənipərəst baronessa Kerolayn Koks da “Halo Trust”un işğal edilmiş ərazilərdəki fəaliyyətini himayə edənlərdən biridir.  2017-ci ildə o, vəd edib ki, “Halo Trust” üçün yeni maliyyə mənbələrinin tapılmasına çalışacaq...  Son günlərin xəbərlərində də qeyd etdiyimiz kimi, “HALO Trust” bu gün də Yuxarı Qarabağın Azərbaycanın nəzarətində olmayan hissəsində fəaliyyətini davam etdirir. Deməli, maliyyə mənbələri tapılıb...

 

Bütün hallarda Qarabağın minalardan təmizlənməsi və yüz minlərlə soydaşımızın  və ya xarici şirkət əməkdaşlarının, eləcə də yerli və xarici turistlərin həyatına olan bu günkü və gələcək təhlükələrin aradan qaldırılması naminə əllərində müəyyən xəritələr olan bəhs olunan Britaniya-ABŞ təşkilatı ilə əməkdaşlığımız bəlkə də məsləhətdir...