Bazarlıqlar cürbəcür, növbənöv olur: öz evinə bazarlıq etmək, alış-verişdə bazarlıq etmək, dövlətlər arasında bazarlıq, hakimiyyətlə müxalifət arasında bazarlıq, hakimiyyətlə vətəndaş arasında bazarlıq. Mənim sözüm hakimiyyətlə vətəndaşlar arasında, daha doğrusu, şərlənərək zindanlara salınmış vətəndaşlarla hakimiyyət arasında gedən bazarlıq haqqındadır. 

Mövcud qanunlara görə insanları zorla vətəndaşlıqdan, sadə dillə desək, ev-eşiyindən, doğmalarından məhrum etmək, elindən, obasından didərgin salmaq, sürgün etmək qadağandır. Amma nə yazıqlar ki, indiki hakimiyyət insanları ev-eşiyindən didərgin salmaqda, doğma ocağından zorla, gizli bazarlıqla çıxarmaqda pərgardır. Bəlkə də, Azərbaycandan başqa dünyanın heç bir ölkəsində belə bazarlığa, rüsvayçı sövdələşməyə rast gəlməzsən. Bu yerdə mən sizə saysız-hesabsız misallar çəkə bilərəm, amma buna lüzum varmı? Hər halda, bir neçə misal çəkmək yerinə düşərdi. Keçmiş kənd təsərrüfatı naziri Müzamil Abdullayev 1996-cı ildə vətənə xəyanət ittihamı ilə əvvəlcə ömürlük azadlıqdan məhrum edildi. Sonra cəzası 15 illik həbslə əvəz edildi. Zindanda yata-yata sabiq prezident H.Əliyevin Nobel Sülh Mükafatına namizədliyini verdi və əvəzində umduğu azadlıqla mükafatlandırıldı. 1999-cu ildə əfv edildi və gizli bazarlığa uyğun olaraq Azərbaycandan çıxarıldı. Digər bir nümunə, məhbus həyatı yaşamasa da Milli Məclisin sabiq sədri, öpüşüb-görüşərək yola salınan və Amerikada qeyri-rəsmi sürgün həyatı yaşayan Rəsul Quliyevdir. Sovetlər dönəmində zavod rəhbəri kimi özünə uğurlu karyera quran, indiki iqtidarın hakimiyyəti zəbt etməsində yaxından iştirak edən R. Quliyev ölkədə tanınan, sayılıb seçilən iqtisadçılardan olmuşdur. Sonda onun da xidmətləri axıradək layiqincə qiymətləndirilməmiş, indiki buyruq qulu olan məmurlardan biri olmaqdan imtina etdiyinə görə sürgün həyatı yaşamağa məhkumdur. Belə bir aqibəti sabiq iqtisadi inkişaf naziri Fərhad Əliyev də yaşamışdır. Uzun müddət yüksək vəzifələr tutub Əliyevlərə sədaqətlə xidmət etmiş F. Əliyev prezidentin ən yaxın silahdaşı olsa da, saray intriqalarının qurbanı olmuş, 2005-ci il parlament seçkiləri ərəfəsində öz xidməti kabinetində həbs edilmişdir. Əvvəlcə dövlət çevrilişində ittiham edilsə də, bu saxta ittihamlar sübut olunmamış, sonda dövlət əmlakını mənimsəmə, rüşvətxorluq kimi ittihamlarla 10 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilmişdir. Bundan sonra daha bir maraqlı, maraqlı olduğu qədər də rüsvayçı, faciəvi hadisə baş vermişdir. Məhbus F.Əliyev hakimiyyətlə bazarlığa getmiş, prezident seçkilərində qohumu, müdafiə komitəsinin sədri, prezidentliyə namizəd Cəmil Həsənliyə yox, növbəti dəfə prezidentliyə öz namizədliyini vermiş İ. Əliyevə səs verəcəyini bəyan etmişdir. Gözlənildiyi kimi, seçkidən sonra bazarlıq yekunlaşmış, F. Əliyev, eləcə də günahsız həbs edilmiş qardaşı R.Əliyev “əfv“ edilmiş, sözün həqiqi mənasında ölkədən sürgün edilmişlər. 

Lap bu yaxınlarda isə biz hamımız, eləcə də, bir çox Avropa ölkələri ölkəmizdə baş verən növbəti insan ləyaqətini alçaldan, ləkə gətirən sürgün prosesinin şahidi olmuşdur. Söhbət hüquq müdafiəçisi Emin Hüseynovdan gedir. İndiki hakimiyyətin süfrəsindən yallanan hüquq müdafiəçilərindən fərqli olaraq ölkəmizin gələcəyini düşünən əksər hüquq müdafiəçiləri bu yaxınlarda saxta ittihamlarla həbs edilsə də E. Hüseynov amansız repressiyadan son anda xilas ola bildi və İsveçrə Krallığının ölkəmizdəki səfirliyinə sığındı. Digər QHT rəhbərləri kimi şablon ittihamla, vergidən yayınmaqda ittiham olunan cavan, ləyaqətli hüquq müdafiəçisi İçəri şəhərdə, evinin, uşaqlarının 5 addımlığında 10 aylıq gizlin həyat yaşadıqdan sonra bazarlığa getməyə məcbur olmuşdur. Hikkəsindən özünə yer tapa bilməyən, hüquq müdafiəçiləri-Leyla Yunus, Xədicə İsmayıl, İntiqam Əliyev və digər 100-ə qədər siyasi məhbus kimi onu da şərləyib içəri soxa bilməyən hakimiyyət guya, humanist addım ataraq ona xidmət etdiyi Azərbaycanın vətəndaşlığından imtina haqqında ərizə yazmağa məcbur etmiş, yalnız bundan sonra vətəndaşlıqdan məhrum edərək ölkədən sürgün etmişdir. Cəmiyyət istəsə də, istəməsə də bu rüsvayçı “humanist” addım hələ ki, təkrar- təkrar davam edir. İndi artıq siyasi əqidəsinə görə şərlənərək həbs edilən, zindanda sındırılaraq əfv qazanan, sonra da hakimiyyətin süfrəsinin küçüyünə çevrilənlərin mövcudluğu adi hala çevrilmişdir. Məhz bu yala hürənlərin dizə vurulub sındırılması hakimiyyətin dişində şirə qoymuşdur. Onlar hələ də elə düşünürlər ki, pulla, hədə-qorxu ilə, təzyiqlərlə hamını belə sındırmaq olar. Amma onlar unudurlar ki, günahsız yerə zindanlara atılmış indiki siyasi məhbuslar ləyaqətli insanlardır və heç bir halda bazarlığa getməzlər. Hər cür işgəncələrə 10 il sinə gərib sınmayan, daha da möhkəmlənən Əli İnsanov kimi...