Azərbaycanın uzun illərdir ki, bir ovuc məmur-oliqarxın şəxsi mülkiyyətinə çevrilməsi, ölkə sərvətlərinin ali siyasi hakimiyyətin yuxarı eşalonunda təmsil olunan azsaylı qrup tərəfindən amansızcasına talanması bir qərinəyə yaxındır ki, müxalif düşərgə tərəfindən səsləndirilən əsas, qəlibləşən iddialar sırasındadır. Bu iddiaların səmimiyyətinə inansaq bəlli olar ki, hakimiyyət xalqın dəstəyindən tamamilə məhrum, hər hansı sosial bazadan uzaq 3-5 soyğunçunun ittifaqından ibarətdir və bu ittifaqın iradəsi hər gün zorlanan xalq tərəfindən devrilməsi sadəcə an məsələsidir. 

Maraqlıdır, doğrudanmı mövcud rejim sadəcə bir ovuc məmur kontingentindən, barmaqla sayıla biləcək qədər canavar-insandan ibarətdir? Doğrudanmı, ayaqları gildən olduğu iddia edilən bu nəhəngin sadəcə dizlərinə toxunmaq onun bütün əzəmətinin yerlə bir olması üçün yetərlidir?

Təəssüflər olsun ki, son 20-25 ilin olayları müxalifət tərəfindən illərdir ki, ictimaiyyətə təlqin edilən bu fikrin heç də əsaslı olmadığını göstərir. 

Birincisi, kök ağac üçün nə deməkdirsə, sosial baza da hakimiyyət, eləcə də istənilən siyasi partiya üçün eyni rola malikdir. Hakimiyyət maddi-inzibati resurslar baxımından nə qədər güclü olsa da, onun xalq içində müəyyən dayaqlara malik olmasına ehtiyac var. Çünki bunsuz heç bir hakimiyyətin ayaqda qalması mümkünsüzdür. Və əgər mövcud rejim 22 ildir yaşamaqda davam edirsə, deməli, hakimiyyətin sosial bazası onu bu müddətdə yaşadacaq qədər yetərli olub. Bütövlükdə isə hakimiyyətin sosial bazası kifayət qədər güclü və rəngarəngdir. 

Bu gün hakimiyyətə yaxından-uzaqdan bağlı olan, onun yaratdığı fürsətdən faydalanaraq oğurluq və saxtakarlıq hesabına milyonlara sahib olan hər bir şəxs, həmin şəxsin hər bir ailə üzvü, qohum-əqrabası mövcud hakimiyyətin sosial bazasını təşkil edir. İstedad və zəhmətindən minlərlə kəs artıq qazanmağın ləzzətini dadan və bu fürsətin bir də ələ düşməyəcəyini yaxşı anlayan bu insanlar, mövcud hakimiyyəti qorumaq üçün bizlərin xəyal belə edə bilmədiyimiz əzmkarlıq sərgiləməyə hazırdırlar. 

Bundan başqa, büdcədən maliyyələşən bütün dövlət qurumları, eləcə də müəllim və həkim kontingenti müxalifətin iddia etdiyinin əksinə olaraq demokratik qüvvələrin deyil, məhz hakimiyyətin sosial bazasını təşkil edir. Kütləvi işsizlik şəraitində minimal dolanışıq imkanından məhrum olmamaq üçün hakimiyyətin hər cür təklifini mümkün qədər qüsursuz şəkildə icra etməyə çalışan bu kəsim, 10-20 il bundan öncə olduğu kimi, bu gün də hakimiyyətin göstərişinə müntəzir halda “yuxarıların” növbəti icra əmrini gözləməkdədir.

Nə qədər qəribə olsa da hakimiyyətin sosial bazasının bəlli bir qismini də müxalif siyasilər və sayı torpaq birəsi kimi sürətlə artan “müstəqil” media nümayəndələri təşkil edir.  Bu iddianın nə qədər gerçək olduğunu anlamaq üçün sadəcə son 3-4 ayda Azərbaycanın əsas müxalifət partiyalarının tanınmış liderlərinin bir-birləri haqqında səsləndirdikləri iddialara nəzər salmaq kifayətdir. Demək olar ki, bütün müxalifət düşərgəsi bir-birini hakimiyyətə satılmaqda, əlaltdan iqtidarın sifarişlərini yerinə yetirməkdə ittiham edir ki, bu ittihamlarda çıxarılacaq iki nəticə var: əgər bu iddialar əsassızdırsa, onda bu, cəmiyyətə dezinformasiya sırayan həmin müxalifət liderlərinin qeyri-ciddi şəxslər və hətta təxribatçı olduğunu göstərir. Bu isə o deməkdir ki, mövcud müxalifətin öncülləri, liderləri siyasi pozuculuq və riyakarlıqla məşğuldur ki, bu da ümumilikdə müxalifətin özünü mahiyyətini izah edir. 

Yox əgər deyilənlər doğrudursa, deməli müxalifət düşərgəsinin heç deyilsə üçdə ikisi hakimiyyətin “maskalı əsgərləri”, “Xüsusi missiyalı desantları” qismində çıxış edir. Eyni şeyi müxalif və ya müstəqil media haqqında da söyləmək olar. 

Xalqın içindən çıxan şəxslər hesabına formalaşan polis və ordu kontingentinin də bir nəfər kimi xalqın deyil, hakimiyyətin yanında yer alması, hətta on ildə bir dəfə sıravi polis əməkdaşının belə xalqa olan məlum münasibətə etiraz əlaməti olaraq öz işindən imtina etməməsi, hakimiyyətin sosial bazasının kifayət qədər geniş olduğunu göstərir.

Müxalifət və hakimiyyətin sosial baza potensialı ilə bağlı mövcud durumunu araşdırmaq üçün bu qütblərin hər birinin təşkil etdiyi aksiyaya qoşulan insanların sayına nəzər salmaq kifayətdir. Mövcud rejimin adına bağlı “Gül bayramı” zamanı hakimiyyət və onun banisinə ehtiramını bildirmək üçün bir gün ərzində meydanlara on minlərlə insanın çıxdığı heç kimə sirr deyil. Hansı ki, mövcud müxalifətin hətta  yüz il müddətində belə bu göstəricinin dörddə birini təkrarlayacağı inandırıcı görünmür.

Bir sözlə, görünən odur ki, hakimiyyətinsosial bazası müxalifətin iddia etdiyi kimi, heç də bir ovuc deyil, bir ümmandır. Və  nə qədər ki, sayları bir ovuc qədər olan demokratik qüvvələr böyüyüb ümmana çevrilməyəcək, hər zaman saymazyanalıqla dalğalanan hakimiyyət dənizi ilə müqayisədə adi gölməçə təsiri bağışlamaqda davam edəcək.