Daha çox nəğməkar şair kimi tanınan Baba Vəziroğlu ilə həmsöhbət olmaq çox maraqlıdır. Gözəl şeirlər müəllifi, önəmli nasir olan müsahibim eyni zamanda yüksək insani keyfiyyətlərə də sahibdir. Bir sözlə, çox pozitiv insandır Baba müəllim. Onun Moderator.az- a verdiyi müsahibəni oxucularımıza təqdim edirik:
-Nəsr əsərləri də yazmanıza baxmayaraq daha çox şair kimi tanınrsınız.
-Bəzən elə olur ki, insan bir işlə məşğul olsa da adı başqa bir sahədə hallanır. Elə kənddən misal gətirim. Kənddə kolxoz sədrini heç kim onun vəzifəsinə görə çağırmırdı. Hamı “yeyib-içən oğlan” kimi adlandırırdı. Insanları vəzifələri, gördüyü işlərə görə yox, hobbiləri, maraqları ilə tanıyırdılar. Olsun məndə də belə olub. Mən özümü ciddi yazıçı, nasir sayıram. Hər zaman bu istiqamətdə müəyyən uğurlar əldə etməyə çalşmışam. Moskvada da Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutunda məhz nəsr şöbəsini bitirmişəm. Kitablarımın əksəriyyəti nəsr əsərlərindən ibarətdir. Nəsri əsl sənətim bilmişəm. Qəribədir ki, elə o zamanlardan indiyə kimi məni şair kimi tanıyırlar, nəinki nasir kimi. Bu da ondan irəli gəlir ki, hələ universitetin birinci kursunda oxuyanda musiqiçilər mühitinə düşdüm. Ilk şeirlərim korifey sənətkarların mahnılarında ifa olunmağa başlandı. Olsun bu mənə şöhrət gətirdi. Çünki nəğmələr insanın ürəyinə, ruhuna ən tez təsir edən operativ bir silah növüdür. Məhz bu səbəbdən də mən daha çox şair kimi tanındım, nəinki, nasir, jurnalist və publisist kimi.
-Müsahibələrinizdə fərqli oxucularınızın olduğunuzu demisiniz. Hər iki qrup sizi sevir, dəyər verir. Baba müəllim oxucuları arasında fərq qoyurmu?
-Fərqli oxucularımı mənə qarşı olan diqqət və sayğıları birləşdirir. Onlar istər mənim nəsr yazılarımı, istər şeirlərimi, istərsə də musiqiyə yazılmış mətnlərimi diqqətlə izləyirlər, mənə ehtiram göstərirlər. Bu mənada onlar hamısı mənim üçün eynidirlər. Oxucularm fərqlidir, ona görə ki, bəziləri mənim ciddi nəsr əsərlərimi, bir qisim insanlar isə yazdığım şeirləri böyük maraqla qarşılayır. Böyük əksəriyyət isə dinləyicilərimdir ki, onlar da mənim sözlərimə bəstələnmiş musiqiləri sevirlər. Maşallah, mənim sözlərimə bəstələnmiş mahnılar da az deyil. Mindən çox mahnıya mən söz yazmışam, bəlkə də bu rekord göstəricidir. Bunlardan əlavə mənim tamaşaçlarım da var ki, onlar məni görməyi istəyirlər, televiziya ekranlarında söylədiyim fikirləri diqqətlə dinləyirlər. Çox zaman xoş rəylər söyləyirlər, bəzən tənqidi fikirlər də irəli sürürlər. Mənə diqqət yönəldən insanlar mənim üçün əzizdirlər, baxmayaraq ki, onların dünyagörüşü, həyat tərzi tam fərqlidir. Ancaq o insanları birləşdirən bir məqam onların mənə olan sevgiləridir. Mən də sevilən şair, nasir, publisist kimi onlar arasında heç bir fərq qoymuram.
-Daha çox nəğməkar şair kimi tanınırsınız. Elə bir əsəriniz olubmu ki, müğənninin ifasında bəyənməmisiniz?
-Bilirsiniz heç kəs öz ayranına turş deməz. Digər məsələ isə mən çox ürəyiyumşaq, humanist insanam. Həyatda müəyyən prinsiplərim var. Belə qənaətə gəlmişəm ki, insan ömrü çox qısadır. Bu qısa zaman kəsiyində kiməsə pislik etməyə, mərdiməzarlığa gərək insanın niyyəti, vaxtı olmasın. Bu qısa ömrü gərək yaxşı əməllərə sərf edəsən, ehtiyacı olanlara kömək edəsən, yaxşı sözlər deyəsən. Bu mənada da hər kəs bacarığını, istedadını nümayiş etdirir. Mən heç vaxt kiminsə ürəyini qırmıram, demirəm ki, sən yaxşı oxumadın, bu mahnı sənə olmaz. Hətta elə vaxtlar olub ki, ifaçı gözümün önündə mahnını bərbad vəziyyətdə oxuyub, onu məhv edib, amma yenə də nə isə deyib onun qəlbini qırmamışam. Buna görə də hər zaman ilk addımdan səhv etməməyə çalşırıq. Mən də , mənimlə işləyən bəstəkarlar da çalışırıq ki, mahnını əvvəldən düzgün ifası olan insana verək ki, sonradan peşmançılıq yaşamayaq. Bu təcrübə artıq öz bəhrəsini verir. Demək olar ki, biz artıq öz seçimimizdə yanılmırıq. Kamal müəllimlə artıq mahnının ilk notlarından kimin səsinə, ifasına uyğun olduğunu aydınlaşdırırıq. Son zamanlar da gənc ifaçılara kömək etmək məqsədi ilə mahnılarımızı onlara təmənnasız veririk. Məşhur bir deyim var ki, istedadlıları önə çəkmək lazımdır, istedadsızlar necə olur olsun üzə çıxırlar. Istedadlılar çox zaman köməksiz, utancaq olurlar.
-İfaçılar musiqiləri hansı məbləğə sizdən əldə edirlər?
-Konkret qiymət sovet dönəmində olurdu. O vaxtlar bəstəkarların və şairlərin haqqını dövlət ödəyirdi. Aşağı əməkhaqqı 60 manat, yüksək isə 100 manat olurdu. Ilk öncə başlayanda mən də digər gənc şairlər kimi 60 manat alırdım, sonra isə 80 manat almağa başladım. Bir cəmiyyət dağıldıqdan sonra yeni bir cəmiyyət yaranmağa başladı. Etalonlar dəyişdi, nəyin yaxşı, nəyin pis olduğunu anlaya bilmədiyimiz bir keçid dövrünü yaşamağa başladıq. Bu zamanlar demək olar ki, mahnı janrı da süquta uğradı. Artıq professionallara ehtiyac qalmırdı, yuxudan tez oyanan mahnı bəstələyib, elə həmin gün də efirdə səsləndirirdi. O zamanlar biz susduq. Mən bu dövrlərdə nəsr yazmağa ara verdim. Baxdım ki, insanları ciddi ədəbiyyat maraqlandırmır. Sular duruldu, hər şey öz yoluna düşdü. Bunlara baxmayaraq mən sovet adamıyam. Sovet cəmiyyəti məni, eləcə də həmin dövrdə yaşamış insanları elə tərbiyə etmişdi ki, maddiyyata önəm verilmirdi. Bu səbəblərdən də mən alver psixologiyasına uyğunlaşa bilmədim. Buna görə mənim əvəzimdən belə danışıqları bəstəkarlar edir. Hələ bir adam and içə bilməz ki, mənə mahnı üçün bu qədər pul verib. Qiymətlər isə çox fərqlidir. Bu müxtəlif parametrlərdən asılıdır. Müğənni var ki, onu sadəcə bir xoş təbəssümünə, ifaçı var ki, toyları bol olur, ona verilən mahnının da qiyməti yaxşı olur. Elə ifaçı var ki, sırf sənətlə məşğuldur, ona verilən mahnının da qiyməti fərqli olur. Digər bəstəkarlalarla iş birliyi bir yana, Kamal bəylə yazdığımız musiqilər təmənnasız bağışlayırıq.
-Şou -biznesdə iştirak etməsəydiniz bu qədər məşhur ola bilərdiniz?
-Mən özümü şou- biznesdə saymıram, heç vaxt da bu sahədə olmaq istəməmişəm. Sadəcə şeirimi yazıb,çəkilirəm kənara. Mən şou- biznesə istəsəm də qatıla bilmərəm. Çünki, mənim onlarla bölüşəcəyim bir şeyim də yoxdur. Loru dildə desək, mən şou- biznesdə ortada yeyib, qıraqda gəzənəm.
-Rüstəm Behrudi müsahibələrinin birində özünü poeziyanın sementi, sizi isə sahibkarı adlandırmşdı. Sahibkarlar necə insanları öz əlinin altında çalışdırır, Baba Vəziroğlu da müğənniləri şeirlərinin altında işlədir.
-Rüstəmin də özü və mənim haqqımda dediyi sözlər sırf poetik idfadələrdir. Nə o özü sementdir, nə mən sahibkaram. Hərəmiz əlimizdə balaca bir külüng uca bir poeziya dağının dibində külüngümüzü vururuq. Kim özünü necə adlandırır, bu onun öz işidir. Bu dəb əsasən şou -biznesdə var. Biri özünü əjdaha, digəri isə qartal və s. adlandırır. Buna görə də mən şou -biznesə qatılmaq istəmirəm.
-Musahibələrinizin birində “mətbəxdə qab-qacaq yuyan qadın sevgi obyekti ola bilməz”, digər müsahibədə isə “əsas təyinatını unundan qadını Allah da bağışlamaz” fikirlərini bildirmisiniz. Baba müəllim şeir yazarkən hansı qadınlardan ilhamlanır?
-İlk olaraq qeyd edim ki, mənim ilham pərim yerdə deyil. Bu günahkar torpaqda mənim ilham pərim yaşaya bilməz. Tez çirkaba bulaşıb, ilham pərisi funksiyasını itirər. Konkret bir insanı qələmə almaq, subyekt kimi düşünmək poeziyaya xas xüsusiyyət deyil. Bu, jurnalistikanın, publisistikanın, kinematoqrafiyanın işidir. Bədii ədəbiyyatın materialı bədii sözdür. Bədii söz də adi lüğət tərkibinə xas olan sözlərdən ibarət deyil. Buna görə də bədii sözün obyekti ancaq göylərdə ola bilər. Nəsr həyata daha yaxındır. Nəsr insanın həyatı, poeziya isə taleyidir. Bu taleyi də konkret insanlar haqqında yazmaq olmaz. Burda gərək ilahi qüvvələrlə münasibət qurasan. Buna görə də mən sevgilimə “sən” deyə müraciət edəndə nə mətbəxdə qab yuyan qadını, nə bazarda göy satanı, nə hansısa kollektivdə çalışanı, nə də ki nazir qadını nəzərdə tutmuram. Əslində isə mənim müraciət etdiyim xanımda bu obrazların hərəsindən bir cizgi var.. Onların heç biri deyil, amma hər birindən bir zərrəcik var o xanımda. Yəni mənim ithaf etdiyim qadın ideal deyil, ilahi varlıqdır. Və ona nə əl çatır, nə də ün yetir. Əgər bir gün ona əl çatsa, o ilahi varlıq olmaqdan çıxır və yaxud da bu an şair tükənir.
-Bir şeiriniz var. “Sevgi ayrılıqdan güclüdür vallah”. Sevgi daha güclü olarsa ayrılıq olarmı?
-Bilirsiniz, sevgi, ayrılıq, hicran, həsrət hamısı bir tamın tərkib hissələridir. Sevgi olan yerdə ayrılıq da olur. Sevgi olan yerdə xoşbəxtliklə yanaşı göz yaşları da,qısqanclıq da, nigarançılıq da, hətta cinayət belə olmalıdır. Sevgi olmayan yerdə həyat yoxdur. Həyatda hər zaman sevgi qalib gəlir. Kainat yaranan gündən belə olub ki, həmişə xeyir şərə, sevgi nifrətə qalib gəlib.
-Bu yaxınlarda yubileyinizi oldu. 60 illiyinizi istədiyiniz kimi qeyd edə bildinizmi?
-Mən bunu zarafatcasına demişəm ki, 60 yaşım olur. Əslində mənim hələ otuz yaşım olmayıb. Mən gözdən qorxan insanam. Mənim zarafatıma inanan çox ciddi insanlar yubileyimi qeyd etmək qərarına gəldilər. Ümumiyyətlə sizə bir söz deyim ki, Azərbaycan ədəbiyyatında iki insan var, ad günlərini sevmir. Bəxtiyar Vahabzadə və mən. Ilk olaraq mənim doğulduğum Molla İsaqlı kəndində tədbir təşkil etdilər. Mən də “toy generalı” kimi oturub gəldim. Sadəcə bizim kəndin camaatı üçün unudulmaz bir gün oldu. Mənim yubileyim münasibəti ilə tədbir təşkil edənlərə, zəhmət olan hər kəsə təşəkkürümü bildirirəm.
-Ad günü qeyd etməyi sevmirsiniz, bəs qocalmaqdan necə, qorxursunuzmu?
-Yox, mən qocalmaqdan qorxmuram. Bilirsiniz, mən çox pariqmatik və realist insanam. Mən düşünürəm ki, insan mütləq həqiqətlərə gəlib çıxmalıdır. Bu, yaşdan asılı deyil. Elə insan var ki, yüz yaşına çatır, heç bir həqiqətə varmır. Mən cavan yaşımdan müəyyən mütləq həqiqətləri dərk etmişəm ki, Allah dünyanı necə qurub, elə də gedəcək. Həyatda heç nəyin peşmançılığını çəkmirəm. “Ötən günlərimi qaytaraydılar, gələn günlərimi qurban verərdim” -misralarındakı prinsiplərlə yaşamıram heç vaxt. Bugün də, gələcək günlər də mənim üçün gözəldir. Allahdan mənə nə gəlirsə, onu şükranlıqla qəbul edirəm. Buna görə də yaşdan qorxmuram. Hər zaman çox xoşbəxt bir ömür yaşadığımı düşünürəm. Dünyanın hər üzünü: dərdini, intizarını, qürbətini də görmüşəm. Çox cavan yaşlarımdan Sovet ittifaqında populyar bir insan idim. Bütün dünyanı gəzmişəm. bütün hallarda mən Allaha şükr edərdim.
-Baba Vəziroğlu həyatını yaşamasaydınız, adi bir insan olsaydınız, yenə də şükranlıq edərdinizmi?
-Yenə də Allaha mənə verdiyi həyata görə şükr edərdim. Yaxşı, ya pis. Hər kəs layiq olduğu həyatı yaşayır. Şükranlıq ondan irəli gəlmir ki, Allah bu gün mənə nə isə verir, mən şükr edim. Bütün hallarda insan onu yaradana şükr etməlidir. Mən demirəm ki, tam xoşbəxt yaşamışam. Amma xoşbəxt olduğumu demədim, heç zaman da demirəm. Xoşbəxtlik çox qəliz, anlaşılması zor olan bir məhfumdur. Dostoyevski deyir ki, “xoşbəxt olmaq üçün sənə nə qədər xoşbəxtlik lazımdırsa, bir o qədər də bədbəxtlik lazımdır”. Xoşbəxtlik anlayışı müxtəlif insanlarda fərqli səbəblərlə yaranır. Bir sözlə, xoşbəxtlik ani duyğudur.
-Qayıdaq ad gününüzə. Elə bir insan oldu ki, siz daha çox onun diqqətin gözlədiyiniz halda, həmin insandan səs- soraq gəlmədi?
-Az öncə dediyim mütləq həqiqətlərdən birə də budur ki, heç kimdən heç nə ummaq gərəkmir. Kimdənsə nəisə ummaq insanı əyən, sındıran bir xüsusiyyətdir. Bəzən deyirlər ey vəfasız, zalım dünya. Sonra da başlayırlar dünyadan umub küsməyə. Mən insanlardan nəsə ummuram. Nəyə görə ummalıyam? Umub özümü sındırmaqdansa, ummayıb qürurlu olmaq daha yaxşıdır. Allah insana olarlardan çox olmazlar verib. Insan da bu olmazlara əməl etməyi bacarmalıdır.
Lalə Novruzlu
