Təəssüf ki, son illər cəmiyyətimizdə dini təriqətlər barədə heç anlayışı olmayan dindarlar gərəksiz ifadələrlə bir-birinini lənətləyən təbliğata start veriblər. Hər hansı bir ideoloji cərəyanın həqiqi varlığını dərk etmədən onun ünvanına lənətlər yağdıranların bu hərəkəti qaranlığa daş atmağa bənzəyir. Bir dəfə təxminən 55-60 yaşlarında bir ağsaqqalın bir qrup insanların qarşısında “vahabilik” deyilən firqə barəsində təhqiramiz ifadələrlə çıxış etdiyinin şahidi oldum. Bu insanın mövqeyi korun işıqdan danışmasına bənzədiyi üçün adamda ikrah hissi yaradırdı. Ən azı ona görə ki, o, bilmədiyi mətləblərdən danışırdı. Yaxınlaşıb ona hamının qarşısında sual verdim:- “Vahabi nə deməkdir və konkret kimdir?”
Cavab:- “Necə yəni, kimdir? O kəslərdir ki, hər yeri partladırlarlar”.
Qoca deyəsən terrorçuları nəzərdə tuturdu. İstilahları qarışdırması hansısa başqa məzhəbin əleyhinə cılız təbliğata çevrilmişdi. Halbuki, əsası 18-ci əsrdə Ərəbistanın Nəcd əyalətində Məhəmməd ibn Əbdülvəhhab tərəfindən qoyulmuş bu cərəyan dini təlim olaraq mürtəce fikirlər ehtiva etmir. “Kitab-üt-Tövhid” adlı kitab vasitəsilə təbliğ olunan bu təlim bir çox ideoloji cərəyanlardan fərqli mövqeyi ilə seçilsə də onun ideologiyasının əsasında şəxsiyyətə pərəstişin bütün növləri və formaları inkar edilir, şəriət qanunlarının və hökümlərinin qorunub saxlanması əsas məqsəd kimi qarşıya qoyulur, insanlığa qarşı hər hansı mənfi düşüncə təbliğ etmir.
Terminləri bir-birinə qarışdırdığından məzhəblərarası ədavət salan təbliğatın bir parçasına çevrilən ağsaqqalın səhvini düzəltmək məqsədilə bildirdim: -“Terrorçuları deyirsiniz, yəqin. Terrorçunun dini olmur, onlar İslam dinini gözdən salmaq üçün bu əmələ əl atırlar. İslamın düşməni olan xarici qüvvələrin təsiri altında həyata keçirilən terrorçuluğun əsas məqsədi odur ki, bütün dünya bu dinə və ona etiqad edən xalqlara nifrət etsin, müsəlman dünyası bir-birinin qanına susasın. Nə yazıq ki, siz də bu gün bilmədiyiniz məsələlərdən danışıaraq onlar kimi bu siyasətə qulluq edirsiniz. O zaman siz kimsiz, tutaq ki, onlara vahabi deyirlər?” Bu sual tərəf-müqabilimin xoşuna gəlmədi, çünki cavab verəcəyi bir arqumenti yox idi.
Bu gün, nə yazıq ki, bizim hər birimiz eyni hadisələrlə müxtəlif çevrələrdə qarşılaşırıq. Bəzi çevrələrdə fərqli məhzəb mənsubları “vəhabi” deyərək aşağılandığı kimi, başqa çevrələrdə şiələrə o cür baxırlar.
Bunu da yəqin bilirəm ki, aralarında qarşıdurma yaradılaraq bir- birinin üzərinə qaldıran siyasilər hər iki tərəfə, o cümlədən islam dininin özünə düşməndirlər. Qardaş qanına susayanlar, fərqli məzhəb mənsubu haqqında ölüm fətvası verənlər həqiqətən də azmış və yolundan sapmış insanlardır və bu ixtilafların islam dinində yeri yoxdur.
İslama görə, YARADAN vahiddir. Bütün maddi və qeyri-maddi aləmlər onun zəkasında və iradəsində mövcuddur. Biz insanlar ruhi mənsubiyyətcə Ondan ayrılmış zərrəciklər kimiyik. Biz ONDAYIQ , O da bizdə. İnsana şah damarından daha yaxın olan QADİR ALLAh gözlərimizlə baxıb, qulaqlarımızla eşidir. O hər şeyə şahiddir.
O ki qaldı əməllərimizə, hər kəs öz içində iki nəfər daşıyır. Həmin nəfərlərdən biri düşünən, digəri isə danışan varlıqdır. İnsan oğlunun həqiqi mahiyyəti bu ikiliyin birlikdəyindən doğur. Hərəkət qanunauyğunluğunun da əsası bunlardır. Nə ilə qidalansan səndə ona uyğun fikirlər yaranar, fikirlərindən arzular törəyər, arzulardan hərəkət. Hərəkətlər isə insanın taleyinı formalaşdırır. Bu qanunlar qaçılmaz, dəyişməz və mütləq mövcud olan qanunlardır.
Dini təəssübkeşlik həqiqət yolunun üzərində dayanan ən böyük maneədir. Müdrik insan qanuna tabe olmamalı, azad yaşamalıdır. Çünki, o özü qanundan yüksəkdədir. Onun əməlləri öz nəticələrinə görə qanunları yaradır. Yalnız kütlələr üçün qanunların tətbiqi vacib hesab olunur. Ona görə ki, kütləni başqa cür idarə etmək də mümkün deyil. Cəhalət və eqoizm cəmiyyətdə birgə təşəkkül tapan elementlərdir ki, bunlar həm də cismani həyata ifrat bağlılığın nəticəsindən yaranır. İnsanlardakı eqoizm hissindən onları idarə etmək üçün istifadə etmək idarəetmə siyasətinin başında durur. Çünki cəmiyyətdə xoşbəxtlik hissi başqaları üzərində üstünlük qazanmaq kimi qavranılır. Xoşbəxtlik hissi onu bölüşərkən yaşandığı üçün başqalarının əldə edə bimədiyini əldə etməyi nümayiş etdirərək qıcıq yaratmaq normal deyil, nəinki bu mənzərədən həzz almaq. Məhz zamanınn ən qorxunc bəlası sayılan xərçəng xəstəliyi də bu səbəbdən çiçəklənir. Gücsüz güclünü, xəstə sağlamı, yoxsul dövlətlini sevmir. Hər kəsi satın almaq mükün olduğu üçün potensial düşmən hesab edilir. Qanunlar bu ziddiyyətləri yalnız səthi cəhətdən neytrallaşdırır. Amma batinini dəyişə bilmir.
Cəhalətdən qurtulmaq isə böyük oyanışdır. Çünki bəşəriyyətin ən böyük düşməni cəhalətdir . Bu, yeni eranın başlanğıcı hesab olunur. Zira, cəhalətdən qurtulan insan oğlu doğuluşunun həqiqi mahiyyətini anlayır. Dünyəvi nemətlərə və həzlərə mötədil münasibət göstərir. Cəmiyyət saflaşır, müdrikləşir, ali yüksəlişə hazırlaşır. Klassik şərq filosofu Konfutsinin təbirincə desək, “ İnsanlar yalnız müdrikliyə can atarkən xoşbəxt ola bilərlər” . Sokrat isə anoloji fikri daha fərqli ifadə etmişdir. O, “Yalnız bir yaxşı və bir pis var-bilik və cəhalət “.
İnsanların batinində yaranmış ilahi istək hissini doldurmağa çalışan dinlər onlara şablon təqdim edərək lazım olanı burada tapacaqlarını və əbədi rahatlığa bu yolla çatacaqlarını vəd edirlər. Dinin daxilinə nüfuz etmiş fundamentalizm, ənənəvi ibadətlər isə tamamilə həqiqətdən uzaqdır. Bu surət çıxarmanın təkrarlanaraq əməli davam etdirilməsidir. Yəqinliklə qeyd edirəm ki, MÜTLƏQ olanı dərk etmək üçün ağıllı deyil, həddindən daha artıq ağıllı olmaq gərəkdir. Hətta sülhə, əminamanlığa və rifaha xidmət edən xeyirxaqlıq insanların özlərinə gərək olduğu halda TANRI razılığı üçün vacib olduğu kimi hökm edilməsi hədsiz mərhəmət, sevgi və ədalətin özü deməkdir. İnsanlar isə bu işi özünə məxsus tərzdə ümumi qaydalara müvafiq olaraq həyata keçirirlər.
Nümayişkarə edilən xeyirxahlıq insana şöhrət hissi yaşada bilər, amma verdiyi töhfə elə bununla da məhdudlaşar, cılız həzdən başqa insana heç nə qazandırmaz . Çünki bu zaman şəxsiyyət özünü görünmək istədiyi kimi təqdim edir, özü haqqında xeyirxah, yaxşı insan imici yaratmağı arzulayır. Bu qəbil insanların bütün hal və hərəkətləri subyektivlikdən uzağa gedə bilməz. Onlar öz şüurları ilə zaman və məkan daxilində mövcud olan, ruhanı dünyadan uzaqlaşmış, tam şəkildə maddiləşmiş varlıqlardır. Sevgili və müdrik peyğəmbərimizdən yadigar qalan bu kəlamı əsla yaddan çıxarmamaq lazımdır; ”ümmətim iki şeyi çox israf edər, bu sağlamlıq və vaxtdır“.
Odur ki, əziz müsəlman qardaşlar , biri birinizin qanını halal edən cahillərin fətvasından uzaq durun! Qanını tökmək istədiyiniz insanlar heç də sizlərdən daha xoşbəxt deyillər. O qanın halallığını sizlərə heç kəs verə bilməz. Allah qatında törədilən qətl üçün kimsə sizə şəfaət də verə blməz. Unutmayın ki, əllərində qılınc gələnlər elə qılınc yarasından dünyasını dəyişirlər.
