“Media veteranlara, onlarla bağlı tədbirlərə həssas yanaşmalıdır”
Artıq uzun illərdir ki, Qarabağ konfliktinin həlli, işğal altındakı torpaqlarımızın azad edilməsi ölkəmizi düşündürən, onun qarşısında duran bir nömrəli problem olaraq qalmaqdadır. Problemin sülh yolu ilə həlli cəhdlərinin hələ də səmərə verməməsi, münaqişənin hərbi müstəvidə həll ehtimalını yüksəltməkdədir. Bu isə müharibə veteranlarını, onların döyüş təcrübəsini, hərbi bilik və bacarığını, həmçinin onların gənclərə təlqin etdiyi hərbi vətənpərvərlik sevgisini dövlətimizin və xalqımızın maraqları baxımından ikiqat əhəmiyyət kəsb edir.
Moderator.az olaraq Respublika Veteranlar Təşkilatının sədr müavini, polkovnik Cəlil Xəlilovla söhbətimizdə bu və bu kimi məsələləri şərh etməyə, təşkilatın gördüyü və planlaşdırdığı işlərə nəzər salmağa çalışdıq.
-Cəlil müəllim, öncə Respublika Veteranlar Təşklatının 2018-ci ildə həyata keçirdiyi layihələrlə bağlı fikirlərinizi bilmək istərdik. Ötən ili təşkilatınızın fəaliyyəti baxımından nə dərəcədə uğurlu hesab edirsiniz?
-Ötən il bir sıra tədbirlərlə əlamətdar olub. Biz 2018-ci ildə Ümummili liderimiz Heydər Əliyevin 95 illiyi, Cümhuriyyətin və ordumuzun yaranmasının 100 illiyi ilə əlaqədar təşkilatımız tərəfindən bir sıra tədbirlər təşkil edilib. Ötən il təşkilatımızın 30 illiyini də yüksək səviyyədə keçirmişik. Bu tədbilərdə beynəlxalq təşkilatların nümayəndələri də iştirak edib.
Cümhuriyyətin 100 illiyi ilə bağlı Bakıda və regionlarda, qonşu ölkələrdə, həmçinin ali və orta məktəblərdə gənclərlə görüşlər keçirmişik. Ordumuzun 100 illiyi ilə bağlı cəbhə bölgələrində olmuşuq, zabit və əsgərlərlə görüşmüşük. Yaxşı xidmət edən hərbi qulluqçuları təşkilatımızın təsis etdiyi medallarla, fəxri fərmanlarla, diplomlarla mükafatlandırmışıq. Həmçinin 100 illiklə əlaqədar təşkilatımız tərəfindən “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə ordu quruculuğu” adlı kitab nəşr olunub.
Ümummilli liderimizin xalq qarşısındakı xidmətləri danılmazdır və biz bunun təbliğini də özümüzə borc bilirik. Onun istər sovet dönəmində, istərsə də müstəqillik dönəmində veteranlara göstərdiyi diqqət və qayğını heç kim unuda bilməz. Biz kimsəyə imkan vermərik ki, onun gördüyü işlərə kölgə salmağa cəhd etsin.
Prezident İlham Əliyevin də veteranlara qayğısı göz qabağındadır. Bizim təşkilatımız üçün yaradılan şərait də ölkə başçısının veteranlara olan qayğısının bariz nümunəsidir. 2015-ci ildə ölkə başçısı I vitse-prezident Mehriban xanımla birlikdə təşkilatımızda olublar, veteranlarla görüşüblər, inzibati binanın açarını bizə təqdim ediblər və veteranların burada çalışması, tədbirlər keçirməsi, qonaqlar qəbul etməsi üçün şərait yaradıblar. Veteranlarımız da bu diqqətin müqabilində Vətən və xalq qarşısındakı borclarını layiqincə yerinə yetirməyə çalışırlar. Onlar hərbi təcrübələrini, hərbi biliklərini gənclərlə bölüşməyi özlərinin əsas işi hesab edirlər. Çalışırlar ki, tez-tez cəbhə bölgəsində olsunlar, əsgər və zabitlərlə görüşsünlər. Orta və ali məktəblərdə gənclərimizin vətənpərvərlik ruhunda tərbiyəsi işi təşkilatımızın həyata keçirdiyi əsas istiqamətlərdən biridir. Təhsil Nazirliyi, Müdafiə Nazirıliyi, Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidməti, Gənclər və İdman Nazirliyi, həmçinin digər qoşun növləri ilə işgüzar əlaqələrimiz qurulub.
Gələcək planlarımız da genişdir. Bildiyiniz kimi prezident İlham Əliyev Xocalı soyqırımının iyirmi yeddinci ildönümü haqqında sərəncam imzalayıb. Sərəncama əsasən, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Administrasiyası Xocalı soyqırımının ildönümü ilə bağlı tədbirlər planını hazırlayıb onun həyata keçirilməsini təmin etmək tapşırılıb. Bununla bağlı məktəblərdə müxtəlif tədbirlər, o cümlədən fevral ayının 22-də veteranlarımızın iştirakı ilə Caspian Təhsil Mərkəzində Xocalı soyqırımı ilə bağlı tədbir keçiriləcək.
Keçirilən tədbirlərdə məqsədimiz odur ki, gənclərimiz ölkəmizin güclənməsinə, inkişafına öz təhfələrini versinlər, ölkənin iqtisadi həyatına yeniliklər gətirsinlər. Bizim həm İkinci Dünya müharibəsində, həm Qarabağ müharibəsində, həm də Əfqanıstan müharibəsində böyük igidliklər göstərən hərbçilərimiz olub. Biz onların təbliğatını da həyata keçiririk. Bu qəhrəmanlarımız haqqında filmlərin çəkilməsində, kitabların yazılmasında, onların tanıdılmasında Respublika Veteranlar Təşkilatının mühüm rolu var.
-Respublika Veteranlar Təşkilatı xaricdəki veteran təşkilatlari ilə də əməkdaşlıq edirmi?
-Dünyanın 34 ölkəsinin Veteran Təşkilatları ilə əlaqə yaratmışıq. Ötən il Bakıda 24 ölkənin nümayəndəsinin iştirak etdiyi “Müasir dünyada təhlükəsizlik: qlobal və regional çağrışlar” mövzusunda keçirilən beynəlxalq konfransda Dünya Veteranlar Federasiyasının sədri Dan-Viggo Bergtun qonağımız oldu. O, qayıdandan sonra prezidentimizə təşəkkür məktubu göndərdi. O, məktubunda qeyd etmişdi ki, Azərbaycanın veteranlar təşkilatını dünya veteranları təşkilatlarına nümunə göstərmək olar. Biz əməkdaşlıq etdiyimz təşkilatlar qarşısında tez-tez Qarabağ məsələsini qaldırır, onları Azərbaycanın haqlı mövqeyini müdafiə etməyə səsləyirik.
-Dünya Veteranlar Federasiyası da Qarabağ problemi haqqında məlumatlandırılıbmı?
-Əlbəttə ki, məlumatlandırılıb. Biz Dünya Veteranlar Federasiyasına Qarabağ məsələsi ilə bağlı geniş məlumatlar verdik. Rəyasət Heyəti adından dünya veteranlarına bəyanat qəbul edildi. Bəyanatda dünya veteranlarının Qarabağ məsələsindəki biganəliyi qınanıldı, bundan duyduğumuz təəssüf öz əksini tapdı. Bu məsələ 16-18 fevral tarixində Fransada Dünya Veteranlar Federasiyasının 29-cu Baş Assambleyasında müzakirəyə çıxarılacaq. Məni də bu tədbirdə iştiraka dəvət ediblər. Lakin maddi durumumuz bizim orada iştirakımıza imkan vermir və bu səbəbdən də Xarici İşlər Nazirliyinə ünvanladığımız məktub əsasında həmin tədbirdə Azərbaycanın Fransadakı səfirliyinin nümayəndələrinin iştirakını xahiş etmişik.
-Cəlil müəllim, Azərbaycan ordusu təkmiləşməkdə, öz müdafiə qüdrətini artırmaqda davam edir. Sizcə ölkəmizin artan gücü Ermənistanı sülhə vadar edə, onu işğal etdiyi torpaqları müharibəsiz azad etməyə vadar edə bilərmi?
-Azərbaycanın hərbi gücünün günbəgün artdığı, ordumuzun hərbi-texniki imkanları yüksək səviyyədə olduğu kimsəyə sirr deyil. Məhz Azərbaycanın artan hərbi gücü Ermənistanı sülhə vadar etmək baxımından ən mühüm, ən həlledici amildir. Ermənistan gec-tez Qarabağ problemini sülh yolu ilə həll etməyə məcbur olacaq. Çünki onun başqa yolu yoxdur. Ermənistan kimi ikinci bir ölkə yoxdur ki, öz xalqına bu qədər zülm etsin, iqtisadi blokadada saxlasın. Çünki Azərbaycan sülhpərvər dövlətdir. Əgər Ermənistan problemin sülh yolu ilə həllinə tərəfdar olmasa, yenə öz işğalçılıq mövqeyində təkid etsə, o zaman Azərbaycan məcburdur ki, problemi hərbi müstəvidə həll etsin. Sovet İttifaqının, ümumiyyətlə mütərəqqi dünyanın faşizmə qalib gəlməsində Azərbaycanın xüsusi rolu və xidmətləri mövcuddur. Bu gün biz erməni faşizmi ilə üzbəüzük. Biz erməni faşizminə də qalib gələcəyik. Lakin bu məsələdə dünya birliyi, aparıcı ölkələr, beynəlxalq təşkilatlar da aktiv olmalı, işğalçıya təzyiq göstərməlidir. Bizim xüsusilə Rusiyadan böyük gözləntilərimiz var. Rusiya Azərbaycana dost olan, qonşu olan böyük bir dövlət kimi Qarabağ məsələsində ədalətli mövqe ortaya qoymalı, Ermənistana təzyiq göstərməlidir ki, Ermənistan heç bir şərt qoymadan işğal altındakı Azərbaycan torpaqlarını azad etsin.
-Gələn il İkinci Dünya Müharibəsinin başa çatmasının 75 illiyi qeyd olunacaq. 75 illiklə bağlı hansı təklif və planlarınız mövcuddur?
-Azərbaycan vətəndaşlarının Böyük Vətən Müharibəsindəki xidmətləri ilə bağlı çoxlu kitablar, filmlər var. Lakin bunlar müasir tələblər səviyyəsində deyil. Bu materialları müasirləşdirmək, onların elektron versiyalarını hazırlamaq, daha geniş filmlər, daha ətraflı kitablar yazmaq lazımdır. Azərbaycanın faşizm üzərindəki qələbədəki rolunun dünya ictimaiyyətinə daha ətraflı və daha geniş şəkildə çatdırılmasına nail olmalıyıq. Bizim bir çox insanlarımız var ki, onlar bu müharibədə iştirak ediblər və onların taleyi hələ də məlum deyil. Bu insanların harada, hansı şəraitdə həlak olması ilə bağlı məlumat yoxdur. Biz bu insanlarımızın taleyinə aydınlıq gətirmək üçün bir sıra ölkələrlə yazışmalar aparırıq. Rusiya, Ukrayna, Belarus və Avropa ölkələrinin arxiv idarələri, dövlət orqanları ilə bu yöndə iş aparırıq və sevindiricidir ki, bununla bağlı nailiyyətlərimiz var. Biz Ukraynada 309 nəfər vətəndaşımızı tapmışıq. Hansı ki, onlar haqqında əvvəllər məlumat olmayıb. 206 nəfər vətəndaşımızı isə Moldovada tapmışıq. 24 nəfər soydaşımızın isə Rusiyada, Moskva yaxınlığındakı döyüşlərdə həlak olduğunu müəyyənləşdirdik. İtaliyanın partizan hərəkatında iştirak edən bəzi azərbaycanlıların həlak olması ilə bağlı məlumatlar əldə etdik. Onlara xatirə lövhəsinin qoyulmasına nail olduq. Moldovada, Kişinyov şəhərində parkın salınmasına, həlak olan azərbaycanlılarla bağlı abidənin qoyulmasına nail olduq. Kerçdə, Volqoqradda, Sloveniyada bunlar mövcuddur.
Bu məlumatların əldə edilməsi və orada döyüşən soydaşlarımızın xatirəsinə abidələrin, xatirə lövhələrinin yardılmasının digər bir əhəmiyyəti də var. Həmin ölkələrdə bu gün də azərbaycanlılar yaşayır. Onlar fəxrlə deyə bilirlər ki, bu ölkənin, bu rayonun, bu şəhərin azad olunmasında Azərbaycan xalqının, Azərbaycan oğullarının rolu olub. Bu ərazilərin azad edilməsində onların babaları yaxından iştirak edib. İstəyirik ki, Avropa da, dünya ictimaiyyəti də bilsin ki, bu qələbənin qazanılmasında Azərbaycan xalqının xüsusi rolu olub.
Böyük Vətən Müharibəsi zamanı Azərbaycanda 123 növdə silah-sursat istehsal olunub. Məşhur “Katyuşa” silahı ölkəmizdə hazırlanıb. 28 hərbi hospital ölkəmizdə fəaliyyət göstərib. Hansı ki, bu hospitallarda sovet döyüşçüləri müalicə alıb, onların xeyli hissəsi yenidən ön xətdə, müharibə meydanına qayıdıb. İnsanlarımız evlərinin əşyalarını satıb həmin vəsaiti cəbhəyə göndəriblər. Bunları unutmaq olmaz. İstəyirik ki, babalarının göstərdikləri bu qəhrəmanlqıları gənclərimiz Qarabağda təkrarlasın.
-Azərbaycanın İkinci Dünya müharibəsindəki iştirakı və göstərdiyi qəhrəmanlıqların təbliği, əbədiləşdirilməsi baxımından daha hansı addımalrın atılmasını vacib hesab edirsiniz?
-İstərdik ki, Böyük Vətən müharibəsinə həsr edilmiş muzey olsun. Biz xaricdən gələn qonaqlarımıza, eləcə də gənclərimizə Azərbaycanın Böyük Vətən müharibəsində necə iştirak etdiyini göstərək. Biz bu muzeyin Böyük Vətən müharibəsinin 75 illiyində açılışına nail olmaq istəyirik. Əlaqədar dövlət qurumlarına bununla bağlı müraciət etmək niyyətindəyik. Nə qədər ki, bu müharibənin bəzi iştirakçıları sağdır, nə qədər ki, əlimizdə müəyyən imkanlar var, biz bu muzeyi yaratmalı, müəyyən materialların qorunmasına, gələcək nəsillər üçün saxlanılmasına nail olmalıyıq.
Xatırladım ki, Böyük Vətən müharibəsinin iştirakçısı olan soydaşlarımızdan 400 nəfər hələ də sağdır. Onların 8-i 100 yaşını keçib.
Bunu da qeyd edim ki, Qələbə Günü 90-cı illərin əvvəlində bayram günü kimi qeyd edilmirdi. Bu bayram gününün bərpa edilməsi də ümummilli lider Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır. Məhz ulu öndərin səyi nəticəsində Qələbə Günü bərpa edildi və hər il yüksək səviyyədə qeyd edilir. Şəxsən hər il prezident İlham Əliyev, Mehriban xanım Əliyeva onlarla görüşür, təbrik edir. Veteranlar xüsusi diqqət və qayğı ilə əhatə olunublar. Təşkilatımız da hər il Qələbə Gününü yüksək səviyyədə qeyd edir. Burada müharibə iştirakçıları və azyaşlıların iştirakı ilə tədbir keçirilir. Veteranlar uşaqlarla öz döyüş xatirələrini bölüşür. Uşaqlar isə şeirlərlə, nəğmələrlə çıxış edir, tarix haqqında bu hadisələrin iştirakçılarından məlumat alırlar. Bunun özü də tarixin yaşadılması və xatırlanmasıdır.
-Cəlil müəllim, sizcə hərbi vətənpərvərlik tərbiyəsinin yüksəlməsində, bu sahədə atılan addımların ictimaiyyətin diqqətinə çatdırılmasında medianın, televizyaların üzərinə hansı məsuliyyət düşür? Sizcə media bu müstəvidə görülən işlərin işıqlandırlmasına daha çox diqqət göstərməlidirmi?
-Əfsuslar olsun ki, bu problemə hamı eyni gözlə baxmır, eyni qayğı göstərmir. Bəzi mətbuat orqanları veteranların keçirdiyi tədirlərə barmaqarası baxır. Bura bəzi televiziyalar da daxildir. Mən onların adını çəkmək istəmirəm. Amma onların münasibəti arzuedilən deyil. Biz tədbirlərlə bağlı televiziylara məktublar göndəririk, xahiş edirik ki, keçirdiyimiz konfrans və ya yubileylərdə iştirak etsinlər. Halbuki, bu tədbirlərdə iştirak onların bir nömrəli işi olmalıdır. Axı veteranı dinləməyib kimi dinləyəcəklər? Bir veteranın sözünü, düşüncəsini ictimaiyyətə, gənclərə çatdırmamaq nə deməkdir?
Biz veteranlarımıza, döyüşən insanlarımıza hər zaman hörmətlə yanaşmalıyıq. Onların sözünün ictiamiyyətə çatdırılması mətbuatın əsas vəzifələrindən biri olmalıdır. Əfsuslar olsun ki, bəzi televizyalarımız şouya daha çox maraq göstərir, veteranlarla bağlı məsələləri unudurlar. Bu, yolverilməzdir. Bizim qarşımızda Qarabağ kimi problem var. Biz onun həllinə nail olmaq üçün veteranlarımızın, gənclərimizin gücündən, sözün gücündən istifadə edərək qələbə qazanmaqda ölkə başçımıza dayaq olmalı, kömək olmalıyıq. Bu, hər birimizin müqəddəs vəzifəsidir.
Seymur ƏLİYEV
