Ölkə telekanallarında nümayiş etdirilən verilişlərə baxanda ilk baxışda elə təsəvvür yaranır ki, məmləkətdə hər şey ideal vəziyyətdədir, dəbdəbəli müasir göydələnlər, göz oxşayan park və xiyabanlar, gözqamaşdıran şəhər ışıqları elə bir ecazkar mənzərə yaradır ki, sanki cənnətin ortasındasan. Üstəlik, ilk baxışda ölkənin müharibə vəziyyətində olduğu, 20 faiz torpaqlarının işğal altında, bir milyon didərgin ordusuna sahib olduğumuz da ölkəyə yeni gələn xarici qonaqda ziddiyyətli fikir yarada bilər. Amma bütan bu zahiri dəbdəbə aldadıcıdır və əslində heç də ölkədə hər şey görsəndiyi kimi ideal vəziyyətdə deyil. Ölkə çoxsaylı problemlər məngənəsindədir. Ölkənin milli valyutasının son dövrlər ciddi şəkildə dəyər itirməsi insanların həyat şəraitinə nəzərçarpacaq dərəcədə mənfi təsir etməyə başlayıb. Qiymətlər az qala 2-3 dəfə qalxdığı halda maaş və təqaüdlərdəki artım simvolik məna daşıyır və 10-15 faizi ötmür. 

Ölkədə rüşvət və korrupsiyaya qarşı çoxşaxəli mübarizə aparıldığı iddia olunsa da bu sahədədə də vəziyyət qənaətbəxş deyil və heç də təsadüfi deyil ki, bu bəla prezident İlham Əliyevin son illərdə keçirdiyi bütün müşaviərələrin, iclas və konfransların əsas mövzularından biri olaraq qalır. Yəni bu mərəzə qarşı nə qədər mübarizə aparıldığı söylənilsə də vəziyyətdə ciddi dönüş yoxdur. Məmur özbaşınalığı tüğyan edir və onların xalqa deyil, öz şəxsi mənafelərinə xidmət etmələri də İlham Əliyevin daimi tənqid hədəflərindəndir. 

Ölkədə monopoliya və kölgə iqtisadiyyatının payının yüksək faizlərlə ifadə olunması da vəziyyəti gərginləşdirən amillərdəndir. Hər sahə konkret olaraq bir məmurun əhatə dairəsini təşkil edir və bununla da demək olar ki, milli sahibkarlığın inkişafı xeyli tormozlanıb. Dövlət başçısı dəfələrlə bu istiqamətdə də tənqidi fikirlər səsləndirib, amma illər bir-birini əvəz etsə də əvəzolunmaz personalar “Domokl qılıncı” kimi iqtisadiyyatın inkişafını əngəlləməkdə, əyri yollarla külli miqdarda sərvət toplamaqdadırlar. Çirkli puillar bir çox əllərə bulaşdığından bu cür məmurlara qarşı mübarizə aparmaq olduqca çətinləşib. Çünki məmurlar arasında qohumluq münasibətləri hörümçək torunu xatırladır və buna görə də ölkəni uçuruma aparanların ifşa edilməsi mümkünsüz hala gəlib. 

Ölkənin ən yaralı yerlərindən biri də bank sektorunda yaşanan xaosdur. Son 2 ildə devalvasiyanın gətirdiyi sunami milyonlarla vətəndaşı bank qapılarında ağır durumda qoyub. Banklar bağlandıqca insanlar da müflisləşir və bir çox insanın batan əmanətləri bütövlükdə bank sferasına bərpası illər tələb edən inamsızlıq yaradıb. 

Ölkə əhalisinin sağlamlıq durumu da xeyli düşündürücüdür. Xidmətlərin bahalaşması, pulsuz xidmətin demək olar ki, yalnız sözdə olması, xəstəliklərin artması fonunda dərmanların qiymətlərinin tənzimlənməsi adı altında yaradılan xaos insanları ölkə səhiyyəsinə qarşı inamsızlığa sürükləyib. İndi gücü çatan ölkə xaricində müayinə və müalicəyə üstünlük verir, ölkədən kənara çıxmağa imkanları olmayanlarsa çarəsizlikdən yerli xəstəxanalara müraciət etmək zorunda qalıblar. Orada isə göstərilən xidmətin səviyyəsi demək olar ki, çox aşağıdır. 

Demoqrafik vəziyyət də ilk baxışda qaneedici olsa da intiharların sayının artması, işsizlikdən ölkəni tərk edənlərin çoxluq təşkil etməsi azmış kimi boşanmalarda da təhlükəli dinamika müşahidə edilməkdədir. Hökümətə inamı sarsılmış insanlar çaşqınlıq içərisində vəziyyətdən çıxmaq üçün yollar axtarışına çıxıblar. 

Bir sözlə, neft və milyardlar ölkəsinin dilənçiyə çevrilməkdə olan sakinləri 21-ci əsrin astanasında yaşamaq üçün mücadilə aparır və ehtiyacla ölüm-dirim savaşına köklənmiş durumdadırlar. İnsanların sabaha ümidləri o qədər də böyük deyil. Çünki qeyri-neft sektorunun inkişafından danışanların sayı artsa da hamı bu bəyanatların reallığı əks etdirmədiyi qənaətindədir və ən azı 2-3 il “kəmərsıxma politikası” qanunları ilə yaşamaq zorunda qaldıqlarını anlayırlar. Amma dözüm və səbr limitinin nə qədər davam edəcəyini kimsə hesablamaq imkanında deyil...